Centraal Administratie Kantoor (CAK) maakt 'zwijgcontracten' om juridische
ülf.T
8
Na een kindertijd in jeugdzorg werkt Thomas van den Berg
aan een nieuw leven. Daarmee bouwde hij ongemerkt een
schuld van duizenden euro's op. Die vecht hij nu aan.
-v v .'SwWS v'v o»
en jaar geleden dacht
Thomas van den Berg
(20) dat hij eindelijk
een nieuwe start kon
maken, nadat hij als
kind uit huis werd ge
plaatst. Zijn verleden
in jeugdzorginstellingen was zwaar
geweest, goed onderwijs had hij niet
gekregen, maar nu maakte hij toch
zijn vmbo af. Overdag werkte hij.
's Avonds ging hij naar school. Nooit
maakte hij schulden. Die hadden zijn
ouders gehad. Die wilde hij niet.
En toen kwam de naheffing van het
Centraal Administratie Kantoor
(CAK): een rekening van 8800 euro.
Thomas had geen idee van die hoge
eigen bijdrage voor zijn verblijf in een
woonproject, dat vanaf zijn 18de de
overstap naar zelfstandigheid soepel
moet laten verlopen. Dat Thomas stu
deerde én werkte, bouwde aan een
toekomst, komt hem nu letterlijk
duur te staan.
Dat terwijl hij dacht zijn zaken voor
elkaar te hebben. Thomas woonde vijf
maanden in het woonproject toen hij
een rekening van 500 euro van het
CAK kreeg. Hij belde op, om te vragen
hoe het zat met die eigen bijdrage,
waarover werd gerept. Na overleg
volgde een brief: zijn eigen bijdrage
werd op 0 gezet, Thomas hoefde niets
meer te doen.
Mooi, want hij had ook wel wat an
ders aan zijn hoofd. Thomas was een
jaar of 12 toen het thuis niet meer
ging. Hij woonde bij zijn vader, die in
de ziektewet terechtkwam. Spannin
gen liepen op. Thomas moest weg. Bij
het pleeggezin waar hij verbleef, ging
het niet. Moest hij houthakken, tot
zijn knokkels bloedden door het
schuren langs het ruwe hout. ,,Ik wist
niet wat ik moest doen. Daarom liep
ik weg. Terug naar mijn vader.''
Politie
Hij mocht niet blijven. De politie
haalde hem uit zijn ouderlijk huis.
Thomas wilde niet terug naar het
pleeggezin. Het moest toch. Crisisop
vang volgde, steeds andere plekken.
Thomas weet dat hij niet de gemakke
lijkste was, in die tijd. Nu hij een op
leiding tot sociaal werker volgt, weet
hij ook beter dan ooit dat hij toen al
lerlei problemen niet had verwerkt.
,,Ik was al niet zo'n lief kindje meer
toen ik in Hoenderloo aankwam.
Maar ik wist daar meteen: hier hoor ik
niet. Het was een instelling waar nie
mand beter uitkomt.'' Thomas was 14.
De jongens om hem heen 17, 18, uit
harde buurten. Al snel begreep hij dat
dit niet de plek was om je zwaktes te
laten zien. Er heerste een gevangenis
cultuur, met een pikorde. ,,Ik heb
Het was een
instelling
waar
niemand
beter
uitkomt
heel snel moeten opgroeien.''
Wie wilde leren, had geen aanzien.
En het havo-niveau van Thomas was
niet beschikbaar. Het werd dus vmbo.
Er was een leraar met wie het niet
klikte. Soms vroeg die aan de klas:
'Moet Thomas nablijven?' Als het me
rendeel de hand omhoog deed, zat
Thomas daar soms tot half vijf. Dat
gebeurde vaak. Hij probeerde zich dan
in te houden. Als dat niet lukte, dan
wist Thomas dat hij gefixeerd zou
worden, op de grond gedrukt. Hij kon
het niet winnen. Zijn voogd zag Tho
mas alleen als er iets was misgegaan.
Hij werd uiteindelijk op het laagste
schoolniveau geplaatst.
Dat onderwijs er in die tijd zo bij
inschoot, is nog altijd een grote frus
tratie. Welk niveau had hij kunnen
halen, als zijn leven gewoner was ge
weest?
Slachtoffers zoals Thomas, die in
jeugdzorginstellingen met misstan
den te maken kregen, hebben recht op
een schadevergoeding van 5000 euro,
omdat de commissie-De Winter in
2019 oordeelde dat de overheid het
had laten afweten. Kinderen die be
schermd moesten worden, kwamen
(en komen) vaak in onveilige situaties
terecht. Dus vinkte Thomas bij de
aanvraag aan waar hij mee te maken
had gehad. Fysiek geweld. Psychisch
geweld. Dwangarbeid. ,,Alleen het
vakje voor seksueel misbruik kon ik
openlaten.''
Hij kreeg het geld. Geen genoegdoe
ning. Thomas had gedacht dat iemand
naar zijn ervaringen zou gaan kijken,
zijn verhaal wilde horen. Maar dat
verhaal kon hij achterlaten op een
website. ,,Het voelde als een bood
schap: hier heb je geld, nou opflikke
ren.'' En die 5000 euro dreigt ook nog
naar het CAK te gaan.
Sinds de naheffing is zijn leven veran
derd. Thomas werkt nog steeds, stu
deert om later anderen beter te helpen
dan hij is geholpen. Maar vooral voelt
hij stress, vanwege het gevecht tegen
het CAK. Inmiddels met een jurist,
die haast niet kan geloven wat er ge
beurt. Het CAK wilde Thomas lang
niet tegemoetkomen, stuurde ellen
lange brieven, maakte onbegrijpelijke
rekensommen. Op 30 december
kwam er nog een brief- gedateerd op
de 31ste. Het CAK opperde uiteinde
lijk, nadat deze krant vragen stelde,
mediation.
Wurgcontract
Zijn jurist weet wat dat betekent. Als
Thomas en het CAK er dan niet uit
komen, is het haast onmogelijk een
rechtszaak te beginnen. Bij al het be
wijsmateriaal zal discussie ontstaan:
valt dat onder de geheimhouding die
bij mediation hoort? Een zwijgcon-
tract wordt zo ook een wurgcontract.
En zwijgen, dat wil Thomas nu net
niet. Daarom heeft hij het afgelopen
jaar ook aangeklopt bij de politiek.
Om te laten weten dat jongeren zoals
hij met een beetje pech hun toekomst
niet alleen beginnen zonder ouders
die hun kinderen financieel een zetje
geven, maar ook met een grote schuld.
Dubbele achterstand, voor kinderen
die niets fout deden, maar voor wie
thuis geen plek was.
Er was een motie om schadevergoe
dingen zoals die van de commissie-
De Winter buiten de reikwijdte van
schuldeisers te houden. Die heeft het
gehaald. Maar minister Dekker zag te
weinig mogelijkheden om de motie
uit te voeren. En zelfs als Thomas met
5000 euro het CAK betaalt, dan nog
blijven duizenden euro's openstaan.
Thomas snapt het niet. Hij hoopt er
DONDERDAG 20 JANUARI 2022 GO
Na jeugdzorg kwam de rekenina
Thomas had leven
bijna op de rails,
maar zit nu
met een schuld
Carla van der Wal
Hoenderloo
- Thomas van
den Berg
F Een instelling
van de Hoenderloo
Groep. foto kevin
Wlalai k
-> V' -Cl J.',
