van het roofdier
Onder politici
Nieuwe bestuurscultuur?
Het eerste conflict is er alweer
m
Velen hopen
dat het
kabinet
voortijdig
zal vallen
'Overal
bloed en
afgerukte
poten'
I
'Op een
heuveltje
stonden
twee
wolven
naar ons
te kijken'
17
krijgen opgedrongen en als bedrei
gend ervaren. Drenthen: ,,Het con
flict over wolven gaat niet zozeer over
de wolf, maar over de buitenwereld
die veranderingen opdringt.'' Dat
neemt niet weg dat wolven voor
schapenhouders een reëel probleem
zijn, zegt Drenthen. ,,Maar de wolf is
er, we hebben ermee te leren leven.''
Dat betekent dat schapenhouders
hun dieren beter moeten bescher
men, stelt ecoloog Glenn Lelieveld
van het Wolvenmeldpunt. ,,Dat kan
met goede hekken, stroomdraad of
met honden. Alleen op die manier
leer je wolven dat het geen zin heeft
om achter schapen aan te gaan. Ieder
een die kippen heeft, vindt het heel
normaal om ze 's nachts in een ren
achter gaas te beschermen tegen vos
sen en steenmarters.''
Hekken
Zo simpel is het niet, stelt boerenor-
ganisatie LTO, vertegenwoordiger
van de 8500 professionele schapen
houders en 18.000 hobbyhouders. ,,Je
kunt niet heel Nederland vol zetten
met hekken van 1,20 meter hoog'',
zegt voorzitter Saskia Duives Cahu-
zak van LTO Schapenhouderij. In ge
bieden waar wolven gevestigd zijn -
de Veluwe, Zuidoost-Brabant en
Drenthe - is dat misschien nog wel
een optie. Zeker als daar subsidie
voor is. Maar toch niet in Zeeland,
waar zo nu en dan een wolf, op zoek
naar een eigen leefgebied, een stel
schapen verschalkt? ,,De zwervende
wolven zijn het probleem.''
Schapenboer Verhulst berekent dat
hij 40 kilometer hekwerk nodig zou
hebben. ,,Mijn schapen begrazen ui
terwaarden en dijken. Die kun je niet
omheinen. Als de wolf vrij spel
houdt, zie ik geen toekomst voor
schapenhouders in Nederland.''
Het afschieten van wolven gaat
echter te ver, vindt Duives Cahuzak.
Maar boeren moeten wolven die het
op hun dieren gemunt hebben vol
gens haar wel kunnen verjagen, zoals
dat mag in sommige Duitse deelsta
ten en regio's in Frankrijk. ,,De wolf
heeft nu de hoogste bescherming. Je
mag niet eens een klomp naar z'n kop
mag gooien.''
Schaapsherder Marc Baars is het
daarmee eens. Hij is niet tegen wol
ven. ,,Ik zie dat er plek voor ze is. Hier
op de Veluwe loopt genoeg wild.
Maar ik wil mijn schapen er wel te
gen kunnen beschermen.'' De aanval
op zijn kudde heeft zijn werk ingrij
pend veranderd. De tijd dat hij alleen
met zijn bordercollie en driehonderd
schapen de hei op ging, is voorbij.
,,De eerste weken hield ik constant
een alarmpistool in m'n zak. Ja, dat is
illegaal. Maar wat moest ik dan? Tij
dens de aanval stond ik machteloos.
Ik schreeuwde, dat was het advies:
maak je groot. Maar dat maakte op de
wolven geen enkele indruk.''
De dagen na de aanval had hij het
gevoel dat de wolven weer in de
buurt waren. Dat bleek ook, toen hij
twee kuddebewakingshonden meek
reeg die in de Pyreneeën zijn ge
traind. ,,Zij sloegen meteen aan. Op
een heuveltje stonden twee wolven
naar ons te kijken. Toen ik met de
honden op ze af liep, vluchtten ze
weg. Het voelde goed om de regie
weer te nemen.''
Elke week schrijft politiek verslaggever Hans van Soest over wat er speelt in Den Haag in Onder Politici. Deze
week: dreigen met 'gevangenisstraf' voor ministers helpt niet.
De nieuwe staatssecreta
ris van Mijnbouw Hans
Vijlbrief veinsde verba
zing. Vlak na zijn be-
ediging maandag werd
hem gevraagd of hij niet bang was
snel weer zijn biezen te moeten
pakken met de komende parle
mentaire enquête naar de gaswin
ning in Groningen. „Parlemen
taire enquêtes zijn niet om men
sen weg te sturen, maar om de
waarheid te achterhalen.''
Inderdaad denken veel com
mentatoren en oppositiepartijen
dat het kabinet voortijdig valt over
een van de drie ophanden zijnde
parlementaire enquêtes, naast
Groningen ook naar de toeslagen
affaire en het coronabeleid. Velen
hopen er ook op. Het maakt
nieuwe bewindslieden achter
dochtig. Na hun beëdiging begon
nen meerdere bewindspersonen
maandag spontaan over die
'Haagse afrekencultuur'.
De nieuwe minister van Sociale
Zaken Karien van Gennip was eer
der staatssecretaris in twee kabi
netten-Balkenende. Haar valt op
hoe Den Haag in de tussentijd is
veranderd, met alle beveiliging
voor bewindspersonen en de ver
harding in het debat. ,,Ik wilde
juist ook daarom terug, om weer
bruggen te slaan.'' En minister
Hugo de Jonge: ,,Alles wordt ver
mengd met een gif van wantrou
wen. Dat is voor sommigen een
politiek verdienmodel geworden.
Ik wil meehelpen dat te verande
ren.''
Dan ligt er een hoop werk. Deze
week ontstaken Kamerleden Jas
per van Dijk (SP) en Pieter Omt-
zigt in woede over scheidend
staatssecretaris Ankie Broe-
kers-Knol (Asiel). Die meldde op
de dag van haar aftreden dat ze
geen wettelijke bevoegdheid heeft
om gemeenten te dwingen asiel
zoekers op te nemen. In december
gaf ze drie gemeenten een 'aanwij
zing' om dat toch te doen. Op vra-
gen in de Eerste Kamer of ze daar
een juridische grondslag voor had,
praatte ze een beetje om de hete
brij heen. Het probleem met de
huisvesting van asielzoekers was
zó urgent, dat ingegrepen moest
worden om te voorkomen dat
mensen op straat moeten slapen.
Burgemeester Aboutaleb van
Rotterdam zei dat Broekers-Knol
in een telefoongesprek de indruk
wekte dat hij niet kon weigeren.
Burgemeester Reinie Melissant
van Gorinchem zei juist altijd al te
hebben geweten dat de aanwijzing
niet juridisch houdbaar was. Broe-
kers-Knol zelf zegt dat ze het
woord 'aanwijzing' gebruikt heeft
om een noodsituatie te voorko
men.
Van Dijk en Omtzigt willen nu
van het kabinet weten of Broe-
kers-Knol kan worden vervolgd
wegens 'het geven van ongrond
wettelijke schijnbevelen'. Staats
rechtgeleerde Paul Bovend'Eert
ziet niet meteen waar Broe-
kers-Knol de wet heeft overtre
den. ,,Dit wetsartikel is wat vaag.
Een minister die opzettelijk de
grondwet schendt, kan vier jaar de
cel in. Maar is gemeenten dwin
gend vragen asielzoekers op te
vangen een opzettelijke schending
van de wet?''
In Nederland is door Kamerle
den vaker geprobeerd om be
windslieden voor de rechter
te dagen, maar dat is nooit gelukt.
PVV-leider Geert Wilders wilde
bijvoorbeeld minister Eberhard
van der Laan (Integratie) laten
vervolgen omdat de bewindsman
volgens de partij vragen over de
kosten van immigratie niet beant
woordde. En Omtzigt wilde eer
der samen met Renske Leijten
(SP) en Farid Azarkan (Denk) la
ten onderzoeken of staatssecreta
ris Menno Snel kon worden ver
volgd om de toeslagenaffaire.
In zijn boek Een nieuw sociaal
contract schreef Omtzigt nog dat
een nieuwe bestuurscultuur al
leen kan ontstaan als ook het par
lement zich 'milder' opstelt. Als je
meer openheid wilt van ministers
en ambtenaren, helpt het niet als
ze bij elke fout 'ongenadig hard
worden afgestraft'.
Je zou kunnen zeggen: die veel
besproken bestuurscultuur veran
dert niet als de Kamer voortdu
rend met gevangenisstraffen
dreigt. Maar volgens SP'er Van
Dijk moeten bewindslieden dan
wel eerlijk zijn. ,,Je mag als staats
secretaris een dringend beroep
doen op gemeenten. Maar zij heeft
met het woord aanwijzing gesug
gereerd dat gemeenten juridisch
verplicht waren om mee te wer
ken. Als de overheid je een aanwij
zing geeft, mag je er als burger
of gemeente van uitgaan dat
je wettelijk verplicht bent.
Dat was nu niet zo." Hij
wij st er op dat het 'gemeen
ten en burgers vrij staat zelf
aangifte te doen'.
Broekers-Knol mag
dan met pensioen
zijn, het nieuwe ka
binet is politiek ver
antwoordelijk voor
haar beleid. En zo
is nog voor het
aantreden van
Rutte IV de eerste
kiem voor een con
flict met de Kamer al
weer gelegd.
GO ZATERDAG 15 JANUARI 2022
-Schapenboer
Jos Verhulst
-Schaapsherder
Marc Baars
