kunnen doordraaien, vinden experts nu
'Leer leven met
corona, zoals ze
dat in Engeland
ook proberen'
M
15
'We moeten echt niet
vergeten dat we er
stukken beter voorstaan
dan een jaar geleden'
past vaccin. Ik adviseer iedereen
natuurlijk nog steeds om voor dat
laatste te kiezen. Maar iemand die
dat niet doet, het gaat erg ver om
die te verplichten."
Dat denkt Levi ook. ,,Kijk, ik ben
een voorstander van vaccinatie, en
de huidige vaccins beschermen
wel degelijk tegen ernstige ziekte.
Maar je kunt op dit moment niet
volhouden dat mensen die zich
niet laten vaccineren een direct
gevaar zijn voor een ander. Gevac-
cineerden verspreiden het virus
namelijk net zo goed. Je moet heel
zwaarwegende redenen hebben
om aan iemands zelfbeschikkings
recht te komen. Dat doe je nor
maal gesproken alleen als iemand
gillend gek is geworden, een ge
vaar vormt voor zichzelf en de
omgeving, en daar moet de burge
meester dan midden in de nacht
een handtekening voor zetten. Zo
vergaand vinden we dat. Daarom
lijkt verplichte vaccinatie me niet
de juiste stap. En als we er vanuit
gaan dat corona vanaf nu milder
wordt, is een plicht wat mij
betreft ook steeds min
der relevant."
Solidariteit
Wat Knoeff leerde
uit de pandemieën
uit het verleden: soli
dariteit is het tover
woord. ,,In 1832 waren
er in Berlijn enorme, heel
gewelddadige rellen tijdens
een cholerapandemie. Bur
gers stonden tegenover de
overheid, het was echt hard
tegen hard, Hoe stopten die? Er
kwam een soepkeuken voor men
sen die niets meer te eten hadden,
weduwen en wezen kregen hulp."
Met die kennis zou het Neder
landse kabinet verder moeten kij
ken dan - kort door de bocht -
alleen het sturen op 'medische
getallen', economische steunpak-
ketten voor bedrijven en het ver
manend toespreken en bestraffen
van niet-gevaccineerden, betoogt
de historica.
,,Als je dat beleid voert zonder
de solidariteit in de maatschap
pij van onderop te verstevigen,
eindig je met een onacceptabele
verharding in de samenleving.
Wat je nu merkt, is dat mensen el
kaar niet meer zien, dat vrienden
groepen en families uit elkaar val
len door coronadiscussies, dat
buren ruzie krijgen, dat
mensen eenzaam zijn. Dus
wat moet je doen: inves
teer in buurtwerk, houd
sportvoorzieningen juist
open. Dat is zo belang
rijk voor de gezondheid,
en vooral voor de onder
linge cohesie. Laat mensen
in lokale coronacommissies
meebeslissen over wat in
hun buurt het beste werkt. In
een hechte gemeenschap houden
mensen meer rekening met el
kaar."
In het regeerakkoord vond
Knoeff maar weinig van dit soort
plannen. ,,Ik zie ondanks alle
mooie beloften weinig zelfreflec
tie. Ik ben niet per se tegen 2G, of
een vaccinatieplicht. Er zijn heel
veel brave burgers die zich netjes
aan alle maatregelen houden en
toch moeten toezien hoe hun zaak
dicht gaat door een lockdown. Die
zijn ook enorm gefrustreerd, en
dat kan ook bij die grote groep
volgzamen een keer tot ontplof
fing komen, bewijst het verleden.
Een overheid die moreel gezag
heeft kan ingrijpende maatregelen
nemen als het ook zelf werk maakt
van handhaving, en dat niet over
laat aan burgers onderling. Maar of
ik het dit kabinet toevertrouw, dat
weet ik niet."
Met een murw gebeukte en ge
butste samenleving zonder grote
ongelukken 2022 doorkomen, het
zal een flinke uitdaging worden.
,,Een enorme puzzel", beseft ook
Snijder. ,,Maar we moeten echt
niet vergeten dat we er veel beter
voorstaan dan een jaar geleden.
Iedereen lijkt dat vergeten, omdat
we allemaal zo de balen hebben
van de huidige situatie. Maar we
hebben genoeg vaccins, we zijn
samen immuniteit aan het opbou
wen. Corona gaat niet weg, maar
het zal steeds beter worden. De
uitdagingen waar we voor staan,
zijn veel meer psychologisch en
maatschappelijk."
Knop omzetten
Durf de knop om te zetten, is de
oproep van Levi. ,,Leer leven met
corona, zoals ze dat in Engeland en
Spanje ook proberen. Ik zie ook
wel de nadelen, voor kwetsbare
mensen bijvoorbeeld. Maar daar
moeten we oplossingen voor vin
den. We hebben vaccins, er komen
goede medicijnen aan. We kunnen
meer isolatie-afdelingen creëren
in onze ziekenhuizen."
Misschien moet de les van twee
jaar pandemie ook wel zijn dat het
leven niet maakbaar is, denkt Snij
der, en dat je als samenleving niet
alles kunt controleren. ,,Dit is het
derde coronavirus in achttien jaar.
De eerste, Sars, had een mortaliteit
van 10 procent. Hoe zouden we
omgaan met een pandemie met
net zo'n hoge kans op sterfte?"
Knoeff: ,,We willen allemaal
zo lang mogelijk leven. Maar als
ons grote doel is en blijft dat nie
mand dood mag gaan aan corona,
is dat niet houdbaar, denk ik. Een
zekere mate van acceptatie van
onze sterfelijkheid, dat zou echt
geen kwaad kunnen.
GO ZATERDAG 15 JANUARI 2022
