De samenleving moet ondanks de pandemie
'Als je ziet hoe de
lockdowns een spoor van
vernieling achterlaten -
daar kun je je ogen niet
eeuwig voor blijven sluiten'
hierna geen variant kan komen die
wél gevaarlijker is dan de vorige?
Ik durf het niet meer te beloven.
We hebben in het verre verleden
vier coronapandemieën gehad die
uiteindelijk zijn geëindigd in ver-
koudheidsvirussen die je nu nog
kunt oplopen. Maar hoe dat proces
is gegaan en hoelang het heeft ge
duurd - we waren er niet bij. Mis
schien duurde dat wel tien jaar,
weten wij veel."
Ook wereldgezondheidsorgani
satie WHO is niet zeker van haar
zaak. Zelfs een tweede pandemie
naast de huidige - met een virus-
tak die zo afwijkt dat onze opge
bouwde immuniteit niets meer
voorstelt - behoort tot de scena
rio's waarmee rekening wordt ge
houden.
Aan de andere kant zijn er de
wat zonnigere scripts, waar Marcel
Levi zich aan vastklampt. Deze
week voorspelde dezelfde WHO
dat 50 procent van de Europeanen
tijdens de huidige omikrongolf
corona krijgt. ,,Dat betekent dat
het groepje mensen dat geen vac
cinatie heeft en nog geen corona
heeft doorgemaakt kleiner en klei
ner wordt. En het betekent ook dat
wij ons moeten afvragen wanneer
we de knop omzetten en ervoor
kiezen om te leven met corona.
Met zoveel mogelijk solidariteit
met de meest kwetsbaren, die nog
steeds gevaar lopen door het virus.
Maar op deze manier, met die kei
harde lockdowns, kun je simpel
weg niet doorgaan."
Spoor van vernieling
Zowel viroloog Snijder als me
disch historicus Knoeff schaart
zich achter deze laatste stelling.
„Beleid is niet alleen virologie",
zegt Snijder. ,,Als je ziet hoe de
lockdowns een spoor van vernie
ling achterlaten in de maatschap
pij - daar kun je je ogen niet eeu
wig voor blijven sluiten. Voor de
gezonde tieners tot vijftigers is de
impact van corona gemiddeld be
perkt. Ouderen zijn vanaf het be
gin de groep die het meeste risico
loopt. Je zult toe moeten naar op
lossingen waarbij zij we hen zo
veel mogelijk beschermen en de
maatschappij toch doordraait."
Knoeff: ,,Het verleden leert dat
als je mensen te lang beperkt in
hun vrijheden, of als het ze onmo
gelijk wordt gemaakt om te zorgen
voor brood op de plank, er grote
maatschappelijke onrust kan
ontstaan, ongeacht de volksge
zondheidssituatie. En dat zie je
nu ook gebeuren. Er komt een
moment dat je weer de omslag
moet maken naar een normale
manier van leven. En ja, dat kan
betekenen dat je meer zieken en
doden moet accepteren. Daar
moet je een debat over voeren.
Niet alleen met medici, maar als
samenleving. Maar we gaan die
discussie uit de weg, de politiek
voorop."
Antwoorden kunnen zijn, zegt
de medisch historicus: ,,Dat we
het begrip code zwart in de zie
kenhuizen opnieuw gaan definië
ren. En dat we, ik noem maar wat,
besluiten om de kankerpatiënt
soms weer voorrang te geven op
een coronapatiënt. Of een gevacci
neerde op een niet-gevacci-
neerde."
Levi, sinds april vorig jaar ook
voorzitter van de Nederlandse Or
ganisatie voor Wetenschappelijk
Onderzoek (NWO), merkt in ge
sprekken met wetenschappers uit
andere vakgebieden ook een ver
andering van denken. ,,Er wordt
een grote toename gezien van
mentale problemen, economen
vrezen dat bedrijfjes die het tij
dens de vorige lockdowns net red
den het hoofd nu niet meer bo
ven water kunnen houden. Ik
denk dat de tijd gekomen is
om niet meer alleen naar de
zorg te kijken, maar ook
naar de rest van de maat
schappij."
Ingewikkeld
De grote vraag is hoe die omslag
gemaakt moet worden. Met on
danks de snelle verspreiding van
omikron nog altijd veel Nederlan
ders die nog geen corona hebben
doorgemaakt, en met een booster-
prik die niet door alle gevaccineer-
den wordt genomen. Het kabinet
broedt op plannen voor 2G en 3G,
en hier en daar valt zelfs het
woord vaccinatieplicht als veilig
ste manier om weer verder te kun
nen.
Maar ook hier geldt: ingewik
keld. Viroloog Eric Snijder noemt
zo'n plicht om meerdere redenen
moeilijk te verkopen. ,,Ten eerste
omdat ik in principe vind dat
mensen altijd een eigen keuze
moeten hebben. Maar ook omdat
het niet één prik is die je meteen
totaal immuun maakt. We hebben
het over een vaccinatie die wel be
schermt, nog steeds beter dan de
beste griepvaccins zelfs. Maar ook
één die vermoedelijk met boosters
regelmatig herhaald moet worden,
omdat de bescherming na verloop
van tijd afneemt en er varianten
komen die de immuniteit ontwij
ken."
Daar komt nog iets bij, zegt
Snijder. ,,Het zou kunnen dat
straks blijkt dat een besmetting
met corona je betere immuniteit
geeft dan een vaccinatie met een
niet aan de laatste variant aange-
VERVOLG VAN PAGINA 1 3
ILLUSTRATIES MARK REIJNTJENS
