7
Nederland is best
calvinistisch. Men
hangt hier niet snel
zijn eigen afbeelding
op, zoals dat in de
Gouden Eeuw wel
gebruikelijk was
het klooster in Hilversum, waar later de
studio van de EO is gekomen, stond zijn
atelier. De frater was een begrip in het
Gooi, en een ontzettend leuke man. Aan
hem heb ik heel veel gehad; hij leerde mij
kijken, op de klassieke manier. Stillevens
schilderen, opgezette dieren, dat soort din
gen.''
,,Nederland is best calvinistisch. Men
hangt hier niet snel zijn eigen afbeel
ding op, zoals dat in de Gouden Eeuw
wel gebruikelijk was om je status aan
te geven. De meeste portretopdrachten
zijn bedoeld als geschenk, vaak bij een
afscheid. Een klein doek kost zo'n 4500
euro, voor een driekwart portret betaal
je rond de 10.000 euro. Dat is dan exclu
sief lijst. Ik ben nu begonnen aan een
portret van een heel gezin, op een doek
van 2 bij 1,25 meter. Dan betaal je uiter
aard navenant. Dat maakt het dan wel-
licht toch weer een statussymbool, want je
moet dat geld wel hebben. Het is een tijdro
vend proces en ik gebruik de beste materia
len. Het mooiste linnen, olieverven van
Oud Holland, dat vrij veel pigment heeft,
Rembrandt en buitenlandse merken als
Lefranc Bourgeois en Winsor
Newton.''
,,Sommige kunstenaars beginnen bij een
detail, werken dat helemaal uit en vullen zo
gaandeweg het doek. Zo werk ik niet. Ik zet
gelijk de contouren neer en bouw het werk
in lagen op. Over het witte doek breng ik
eerst een grondlaag aan in licht sepia.
Daarna zet ik het portret op in sepia met
wit, alsofje met bruine houtskool een
schets maakt. Dan komt de eerste kleurfase
en vervolgens vul ik het met elke nieuwe
laag verder in. Ik zet de lichte en donkere
stukken steeds dikker aan, werk kleurac
centen uit. In de laatste fase komen de de
tails. Het gaat soms om heel kleine dingen,
zoals een neus die toch een millimeter lan
ger is: dat wat een portret gelijkend maakt
en karakter geeft. Tussendoor moet het
steeds drogen. Als laatste breng ik een
dunne harsvernis aan, zoals die ook bij res
tauratieprojecten wordt gebruikt. Glim
mend vernis vind ik niet zo prettig. Ge
middeld doe ik er zo'n drie maanden over.
Vandaar dat ik bijna altijd aan meerdere
portretten tegelijk werk.''
,,Uitgeleerd ben ik nooit. Je blijft je altijd
ontwikkelen. Vroeger schilderde ik veel los
ser, grover. Door de jaren heen ben ik steeds
fijner gaan werken, steeds realistischer.
Maar het zijn geen fotorealistische portret
ten: ik probeer er een ziel in te leggen. Dat
kan eigenlijk alleen als je de persoon ge
sproken hebt, hebt zien bewegen, een bé-
tje hebt kunnen doorgronden. Het portret
van koning Willem-Alexander, in opdracht
van de Rotterdamse burgemeester Abouta-
leb, was daarom een uitdaging. Ik moest dat
maken op basis van foto's, ik kon hem niet
ontmoeten. Het hangt in de Collegezaal van
het Rotterdamse Stadhuis.''
,,Dat is, als de eerste schets op het doek
staat. Bepaalde kenmerkende lijnen zet ik
daarop sterk aan. Mensen schrikken dan
nogal eens. Gelukkig is het eindresultaat tot
nu toe altijd goed. Balkenende was heel blij
met zijn portret, weet ik nog. Als de gepor
tretteerde zichzelf erin herkent, als hij zegt:
'Ja, dat ben ik': dan ben ik tevreden.''
GO ZATERDAG 15 JANUARI 2022
Het lijkt mij persoonlijk wat onge
makkelijk, een portret van jezelf aan
de muur.
Richard van Klooster in zijn atelier in
Veere: „Eind jaren 70 waren alle musea
wit en was iedereen het erover eens: ge
schilderde portretten waren iets van
vroeger, dat was geweest. Gelukkig is
de klassiek figuratieve stijl weer hele
maal terug.'' foto dirk-jan gjeltema
Kunt u iets zeggen over uw werkwijze?
Het lijkt me best spannend als de gepor
tretteerde het doek voor het eerst ziet.
