H
H
13
2012 al achterstanden en kan
senongelijkheid te lijf. Het Rijk,
gemeente, scholen, corporaties,
zorginstellingen en politie werken
samen om schoolprestaties, maar
ook kansen op het gebied van
werk en wonen te vergroten.
Op schoolniveau betekent het
onder meer dat leerlingen in basis-
en voortgezet onderwijs extra
uren krijgen, een verlengde
schooldag dus. Dat zijn niet alleen
schoolvakken, maar ook bijvoor
beeld sport, cultuur en techniek.
Idee is dat leerlingen voor wie het
niet vanzelfsprekend is dat ze lid
worden van een sport- of teken
club of naar een museum gaan, ta
lenten bij zichzelf ontdekken.
Astrid Kroos, programmamana
ger School Zorg bij het NPRZ:
,,De meeste scholen zijn blij met
de extra ondersteuning. En we zijn
ervan overtuigd dat die extra uren
zich uitbetalen.'' Dat laatste was
onder meer te zien in de verbe
terde Cito-scores van leerlingen
van groep 8. Helaas: de laatste drie
jaar lopen die scores juist weer
terug. Het vermoeden is dat de
oplopende lerarentekorten en de
lockdowns spelbreker zijn.
Om de trend van oplopende
lerarentekorten om te buigen pleit
NPRZ al langer voor zwaardere
wapens. ,,Wij willen gedifferenti
eerde bonussen voor leraren op
binnenstadsscholen. Op zulke
scholen heb je andere, of meer
vaardigheden nodig: orde houden
is lastiger, omgaan met thuispro-
blematiek, hoge in- en uitstroom
van kinderen die de taal nauwe
lijks spreken, daar mag wat ons
betreft iets tegenover staan.'' De
smeekbede is deels verhoord:
leerkrachten van scholen 'die te
maken hebben met veel uitda
gende leerlingen' krijgen de
komende twee jaar een toelage
van 5 tot 8 procent op hun salaris.
Tegelijk zoekt NPRZ op crea
tieve manieren naar extra handen.
Zo worden hbo-studenten van de
Hogeschool Rotterdam in het
programma 'Mentoren op Zuid'
gekoppeld aan leerlingen van de
basischool of voortgezet onder
wijs. De studenten fungeren als
'mentor' van een kind en helpen
bij huiswerk en het wegwerken
van taal- en rekenachterstanden.
Middenschool
Zeker na de confronterende tv-
serie Klassen, waaruit bleek hoe
schrijnend de situatie is voor veel
binnenstadskinderen op kleur
rijke scholen, staat het bestrijden
van kansenongelijkheid ook
landelijk gezien weer extra in de
belangstelling. Met extra financi-
ele steun, meer aandacht voor
voorschoolse educatie, verlengde
schooldagen en goedbedoelde
particuliere initiatieven wordt
gepoogd het tij te keren.
Allemaal leuk en aardig, denkt
Hans Orelio, interim-directeur op
SBO Merlijn in Den Haag maar het
is niet genoeg om de grote onder
liggende problemen van witte en
zwarte wijken, de segregatie van
kansarm en kansrijk, op te lossen.
Hij werkte onder meer op achter-
standscholen in Rotterdam en
Den Haag, maar ook op witte
scholen, waar bijna alle kinderen
een havo-vwo-advies scoorden.
Orelio: ,,Dertig jaar geleden waren
Leraren op binnen-
stadsscholen moeten
bonussen krijgen
we in Rotterdam-Zuid al bezig
met achterstanden bestrijden,
destijds vooral gericht op taal. Ook
toen konden we met extra geld de
klassen verkleinen. Dat leverde
- behalve voor een groep vooral
Turkse en Marokkaanse kinderen
die het economisch beter kregen -
ook niet op wat we ervan hadden
verwacht. De verschillen zijn nog
steeds gigantisch; veel witte kin
deren zien in hun schoolloopbaan
niemand van kleur. En in een
Een middenschool
zou kwetsbare
kinderen een betere
kans kunnen geven
kleurrijke wijk als Transvaal,
waar ik ook werkte, hoef je juist
helemaal geen Nederlands te pra
ten. De verloskundige, de bakker,
de slager en de uitvaartverzorger:
iedereen spreekt Turks.''
Orelio pleit net als veel van zijn
binnenstadscollega's voor een
rigoureuze ommezwaai. ,,Ik denk
dat ons huidige onderwijssys
teem gewoon niet voor iedereen
geschikt is, zéker niet voor kinde
ren die beginnen met een achter
stand. Door het creëren van een
middenschool tussen het basis-
en voortgezet onderwijs zou je
kwetsbare kinderen beter in posi
tie kunnen brengen.'' Op zo'n
middenschool zou het kind zich
drie of vier jaar lang verder kun
nen ontwikkelen. Dan is inmid
dels wel duidelijk wat het (bin-
nenstads)kind écht in z'n mars
heeft.
Schoolkeuze later
Zo'n middenschool zou voor
iedereen goed zijn, vindt ook
Gerard van Vliet van de Haagse
Jeroenschool. In Nederland moet
je al op je 11de of 12de voor het vo
kiezen, een keuze die in veel ge
vallen je toekomst bepaalt. Daar
mee doe je alle laatbloeiers ern
stig tekort, vindt hij. ,,Kijk maar
naar de internationale ranglijsten:
in de best presterende onderwijs
landen maken kinderen op hun
15de of 16de hun schoolkeuze."
Aan de andere kant, zegt Van
Vliet, is het ook niet goed om je te
gedragen naar lage verwachtin
gen. Hij weigert het woord 'ach-
terstandsschool' te gebruiken
('kleurrijk klinkt zoveel beter') en
is allergisch voor gehuil dat alles
en iedereen kansarm is als je in
een 'moeilijke' wijk woont. Want
ja, de wereld is ongelijk.
Van Vliet: ,,Natuurijk, het
maakt uit ofje in Sierra Leone, in
de Schilderswijk of in de rijke
Haagse Vogelwijk wordt geboren.
Maar als wij ons onderwijs don
ders goed op orde hebben, als wij
als school optimisme uitstralen,
als kinderen en ouders zich wel
kom en veilig voelen, als we rust
en regelmaat bieden en een om
geving creëren waarin het kind
tot leren komt, dan kan iedereen
kansrijk worden.''
Dat geldt ook voor Agnieska.
Als het pauze is, en haar klasgeno
ten hun broodblik tevoorschijn
halen, schuifelt ze onzeker rich
ting juf, terwijl ze haar allerliefste
glimlach laat zien. ,,O juf, ik ben
een beetje dom. Heb weer geen
brood bij me. Mag ik iets uit het
laatje?''
*Agnieska is niet haar echte naam.
Leo van Marrewijk is journalist en
parttime leerkracht op een binnen-
stadsschool.
perikelen als slechte huisvesting,
onderhuur en gezondheid zijn
veel ouders de weg in hulpverle
ners- en welzijnsland al kwijt voor
ze 'm gevonden hebben. Dus is het
volgens Van Vliet praktisch om
alle professionals die een relatie
hebben met het opgroeiende kind
onder één dak te hebben.
Extra uren
Alle grote steden gaan de strijd
aan met kansenongelijkheid.
Rotterdam-Zuid gaat onder de
vlag van Nationaal Programma
Rotterdam Zuid (NPRZ) sinds
GO DONDERDAG 13 JANUARI 2022
- Astrid Kroos, Nationaal
Programma Rotterdam Zuid
8,5 mld
extra NPO-budget voor het
dempen van kansenongelijk
heid in het onderwijs
H
van het budget van een
'kwetsbare' basisschool kan
bestaan uit 'achterstandsgeld'
- Hans Orelio, interim-directeur
SBO Merlijn, Den Haag
G Lerarentekort en corona in het onderwijs, mogelijk een taal
achterstand en tal van andere problemen thuis. Het is de kunst
voor veel jongeren - en misschien ook deze jonge held in het
Haagse Wijkpark Transvaal - het hoofd niet te laten hangen.
