8
Hoe zwaar kan het leven zijn als je de kerk verlaat? Ontiegelijk zwaar, ondervond Marieke. Ze
overleefde een burn-out en zware depressie maar net. ,,Ik heb heel, heel diep gezeten."
TRAUMA KERKVERLATER
p het diepte
punt was het
enige wat Ma-
rieke(*) nog
scheidde van de
dood, het vin
den van een
manier om een einde aan het leven
te maken. Die manier vond ze niet,
maar de brieven waarin ze afscheid
nam van haar naasten lagen al
klaar.
Jaren later zit ze hier, in de lobby
van een snelweghotel, een slanke,
gezonde vrouw halverwege de 30.
Ja, bevestigt ze voorzichtig, ze is
best gelukkig. Maar ach, wat was de
strijd lang, en moeilijk.
Want afscheid nemen van de
kerk, dat gaat niet vanzelf. Zeker
niet als je onderdeel bent van de
Gereformeerde Gemeenten in Ne
derland, een van de 'zwaarste' ge
loofsgemeenschappen van ons
land. Marieke groeide op zonder
krant, zonder televisie, zonder
zwemles, zonder feestjes, zonder
uitgaan, zonder sport en spel, zon
der eigen kledingkeuze. Zonder
heel veel dingen die voor andere
kinderen heel normaal zijn,
kortom.
Ze werd wel grootgebracht met
elke zondag twee lange kerkdien
sten vol hel en verdoemenis, met
catechisatieavonden, met ver
plichte rok en lange haren, met
strenge onderwijzers op de refor
matorische basisschool, en met een
opvoeding van tucht, orde en con
trole. ,,In de basis was het thuis
goed", zegt Marieke, voor ze aan
haar verhaal begint. ,,Ik ben niet
geslagen of misbruikt. Ik was als
kind ook niet per se alleen maar
ongelukkig."
Het verhaal is genuanceerder. ,,Ik
voelde me vaak verdrietig, een
zaam, en anders dan de rest.
's Avonds huilde ik mezelf vaak in
slaap. Maar als je als kind in zo'n
gemeenschap leeft, kun je je niet
spiegelen aan de wereld daarbui
ten. Want die ken je niet. En ont
dekken wie je zelf bent, dat gaat
bijna niet. Alle keuzes worden voor
je gemaakt. Over emoties praten,
dat gebeurde niet. Die bestonden
niet in mijn jeugd. Hard huilen, of
juist lachen, dat deed je niet. Je
moest gewoon normaal zijn, wat
dat dan ook mocht betekenen. En
er was zo veel controle, vooral van
mijn moeder. Ik had het gevoel dat
ik opgesloten zat in een soort blik,
waar ik niet uit kon komen. Als ik
's ochtends beneden kwam, keek ik
naar de oogopslag van mijn moe
der. Daar paste ik mijn gedrag op
aan. Dat is heel ongezond voor een
kind."
Ik had het gevoel
dat ik zat opgesloten
in een soort blik,
waar ik niet uit kon
komen
Het is moeilijk voor te stellen hoe
anders het is om op te groeien in
zo'n orthodoxe, gesloten gemeen
schap. Marieke geeft een paar voor
beelden.
Wind van voren
,,Als het 's nachts onweerde, wer
den we uit bed gehaald en moesten
we beneden in de woonkamer gaan
zitten. Want dan sprak God, zeiden
mijn vader en moeder. Ik had er
gens gelezen dat het met koude en
warme lucht te maken had. Toen ik
dat zei, kreeg ik de wind van voren.
Vragen stellen, dat deed je niet."
,,We reden wel eens langs een
discotheek bij ons in de buurt. 'Wat
is dat?', vroeg ik. Daar deden mijn
ouders dan heel geheimzinnig
over, maar het was in elk geval heel
slecht wat er gebeurde. Ik had geen
idee. Ik ben er nooit binnen ge
weest."
,,Op de basisschool hield de le
raar ooit een preek over de dag van
het laatste oordeel. Het was ontzet
tend angstaanjagend. Ik weet nog
dat ik doodsbang was toen ik naar
huis fietste. Ik heb er tot twee jaar
geleden nog nachtmerries over ge
had."
Vriendjes die Marieke mee naar
huis nam waren niet goed genoeg,
zelfs als jongvolwassene moest ze
nog om half elf 's avonds thuis zijn.
Waarom toch dat ijzeren regime?
,,Ik denk dat vooral mijn moeder
heeft aangevoeld dat ik niet paste
in het leven dat ze voor mij voor
ogen hadden. Dat ik zou worden
zoals ik nu ben. Dat heeft ze koste
wat kost willen voorkomen."
Rond haar 22ste begon de breuk
te ontstaan. Een stage in een an
dere provincie, ver weg van huis,
zorgde voor een heel voorzichtig
ontluikend gevoel van vrijheid. Het
begon met een avond waarop ze
dacht: 'Ik kan nu doen wat ik wil.'
Daarna het kopen van een nieuwe
trui - zelf uitgekozen. Maar met elk
extra brokje zelfstandigheid dat
Marieke zich toe-eigende, groeide
het verzet bij het thuisfront. ,,Als ik
thuiskwam, was het alleen maar
ruzie, de ene donderpreek na de
andere."
Een niet-gelovig vriendje, met
wie ze later uiteindelijk ook
trouwde, maakte het conflict onop
losbaar. ,,Van de ene dag op de an-
DINSDAG 11 JANUARI 2022 GO
'Jij belandt op de onderste
plek in de hel, zei mijn
moeder tegen mij'
Chris van Mersbergen
Rotterdam
