Aantal merels keldert en niemand weet hoe dat komt
7
De merel is uitgeroepen tot Vogel van het Jaar
2022 en dat is niet zonder reden; er zijn er steeds
minder van. Hoe een succesverhaal
een zorgenkindje werd.
„Naar Frankrijk en Spanje. Nog steeds.
Bosmerels hebben ook iets langere vleu
gels zodat ze verder kunnen vliegen.''
Van Beusekom kan er uren over uit
weiden. Neem dat ochtendlijke merelge-
fluit; dat heeft alles te maken met hun
grote ogen. Omdat merels verhoudings
gewijs zulke grote ogen hebben, kunnen
ze er 's ochtends vroeg op uit om in het
schemer al hun kostje bij elkaar te schar
relen. En voor het zover is, zingen de
mannetjes een halfuur uit volle borst om
hun territorium af te bakenen. Let maar
op: de mannetjesmerel fluit het vroegst
van allemaal.
Van Beusekom herhaalt het udeli-du-
duuuu uit zijn eigen tuin. „Wist je dat er
allemaal dialecten bestaan? Een merel bij
mij fluit een ander deuntje dan een me
rel in Friesland of Limburg. Een mens
hoort amper het verschil, een merel wel.
Die weet zo feilloos of er nieuwkomer in
de buurt is.''
Hij hoopt van harte dat de merel niet
de spreeuw achternagaat. De aantallen
van die vogels zijn in dertig jaar met zo'n
70 procent gekelderd. Bij de spreeuw is
de vermoedelijke oorzaak ontdekt; een
schreeuwend tekort aan emelten, de lar
ven van de langpootmug, lijkt deze vogel
de das om te doen.
Een tuinleven zonder merels -
Van Beusekom en zijn vogelvrienden
moeten er niet aan denken. ,,Hoe
schraal wordt je omgeving dan? Ik
vind dat vogels net zoveel recht
hebben als mensen om te be
staan. Ik zou ze tenminste
echt gaan missen.''
de hand is, dan wil je weten wat. Vogels
zijn een belangrijke graadmeter voor de
staat van onze natuur.''
Turven
Deelnemers aan de Tuinvogeltelling
worden aangespoord dit jaar extra goed
op de merels te letten en via een aparte
merel- en bessentelling op sovon.nl/nl/
content/jaar-van-de-merel kan iedereen
het jaar rond turven hoeveel merels hij
ziet, waar ze zitten en wat ze eten.
De evolutie van de merel is eigenlijk
razendsnel verlopen. In een paar decen
nia kreeg de schuwe bosmerel er met de
stadsmerel feitelijk een broertje bij. De
stadsmerel trekt niet, de bosmerel wel.
Ruud van Beusekom van de
Vogelbescherming kan het
ochtenddeuntje moeiteloos
nadoen. ,,Udeli-du-
duuuu!'' En dat is nou precies
waarom merels zo geliefd zijn. „Iedereen
kent ze. En iedereen houdt van hun ge
fluit.'' Toch is er alle reden om 's lands
bekendste tuinvogel dit jaar in het volle
licht te zetten, want de aantallen hollen
achteruit en niemand weet hoe dat komt.
Daarom is de merel in 2022 uitgeroepen
tot Vogel van het Jaar.
Eerst even over die populariteit. Tegen
woordig weten we niet beter, maar een
eeuw geleden was het nog best bijzonder
om in Nederland een merel te zien. De
Turdus merula is van oorsprong een
schuwe bosvogel die helemaal niet van
mensen houdt. Zo kennen ze hem in
oostelijk Europa en Rusland nog steeds.
In West-Europa ontdekten de merels
de stad. Van lieverlee schudden de vogels
de schroom van zich af en vestigden ze
zich in stedelijke gebieden. Een kwestie
van evolutieleer en natuurlijke selectie;
de brutaalsten leverden hier het sterkste
nageslacht.
Na een jarenlange stijging werd in 2010
de top bereikt qua aantallen broed-
paartjes in Nederland; zo'n 1,1 miljoen.
,,De merel was echt één groot succesver
haal.'' Daarna is een angstige daling inge
zet, sinds 2016 zelfs met 30 procent. Dat
kwam deels door de uitbraak van het
usutuvirus, een van oorsprong Afrikaans
vogelvirus dat vele duizenden slachtof
fers maakte, maar dat virus is al lang en
breed op zijn retour.
„Misschien komt het wel
door onze lange droge zo
mers'', filosofeert Van Beuse
kom. ,,Dan kunnen ze moei
lijker mieren zoeken en
wormpjes vinden in de bo
dem. Dat kan. Maar het kan
ook door gif komen. Of door
dat er te weinig geschikt groen
is in de buurt. Of door een te
kort aan insecten. We weten het
echt niet. En als er met een ge
wone, geliefde tuinvogel iets aan
Misschien komt het
door droge zomers, of
gif, of te weinig groen,
we weten het niet
'164 doden bij rellen
in Kazachstan'
'Vliegverbod boven
Windsor Castle'
Wintersportcentra
België geopend
GO MAANDAG 10 JANUARI 2022
Vroegste zanger legt het loodje
Saskia van Westhreenen
Zeist
G In 2010 waren er
1,1 miljoen broed-
paartjes. Sindsdien
gaat het slechter
met de merel.
FOTO GETTY IMAGES
- Ruud van Beusekom,
Vogelbescherming
:'-5 CABfï
■:i£ws rum
1793114 i
'799192.Q
3@fm.sCaWt(
ALMATY
Volgens de autoriteiten in Ka
zachstan zijn er in de afgelo
pen week van onlusten en pro
testen 164 doden gevallen.
Ruim honderd doden vielen in
de grootste stad Almaty.
In het Centraal-Aziatische land
braken grootschalige rellen uit
nadat de regering de brand
stofprijzen had verhoogd. Bij
de rellen zijn meer dan 2200
gewonden gevallen, ruim 5000
mensen zijn gearresteerd. Pre
sident Kassym-Jomart Tokajev
stelt dat hij de toestand weer
onder controle heeft, mede
dankzij Russische militaire
hulp.
WINDSOR
De Britse autoriteiten willen een
vliegverbod instellen boven
Windsor Castle, waar koningin
Elizabeth vaak verblijft. De be
veiliging van het paleis wordt op
nieuw tegen het licht gehouden.
Dat gebeurt nadat eind vorig
jaar een 19-jarige man met een
kruisboog was opgepakt bij het
kasteel.
De politie heeft een aanvraag in
gediend voor een no-flyzone bo
ven het kasteel in het Engelse
Windsor, op nog geen 10 kilome
ter van de drukke vliegveld
Heathrow Airport. Het vliegver
bod tot 760 meter hoogte moet
nog wel worden goedgekeurd.
EUPEN
In het oosten van België zijn
gisteren zeker zeven winter
sportcentra geopend na de
sneeuwval van de afgelopen
dagen. De sneeuw zou er een
week kunnen liggen als gevolg
van het verwachte koude en
droge weer in de streek. Het
gaat om de deels Duitstalige
streek Oostkantons waar ook
het hoogste punt van België
ligt (Signaal van Botrange, 694
meter), circa 45 kilometer ten
zuidoosten van Maastricht.
Dankzij de ongeveer 27 centi
meter sneeuw kan er wel al ge-
langlaufd worden, maar is
skiën nog moeilijk.
CAPITÓLIO
Minstens zeven mensen zijn om het leven gekomen en nog eens
negen mensen zwaargewond geraakt door de instorting van een
rotswand langs een groot stuwmeer in Brazilië. Er zijn nog drie
vermisten. De slachtoffers zaten in bootjes die door het vallende
gesteente werden bedolven. Het ongeluk gebeurde zaterdag in
de staat Minas Gerais, ruim 300 kilometer van Rio de Janeiro.
