cq
Ons 'gave land' op de divan bij de Belgische psychiater Denys
8
Een gaaf land, dat is Nederland volgens premier Mark Rutte.
Heeft hij nog gelijk? Deze krant roept de hulp in van psychiater,
filosoof en Belg Damiaan Denys om die vraag te beantwoorden.
Rond de
jaar
wisseling
schrijven
onze
verslag
gevers
verhalen
over grote
en kleine
gebeurte
nissen
in het
afgelopen
en
komende
nieuws-
jaar.
Vandaag
het slot:
Damiaan
Denys
'We reageren
agressief op
lijden,
accepteren niet
dat het soms
tegenzit in het
leven'
ven over degenen
die 'om het hardst
roepen hoe onwijs
gaaf ons landje
toch wel niet is'.
Die hebben de no
dige lessen te leren
als het gaat om
medemenselijkheid, betrouwbaar
heid, openheid en effectief bestuur.
Dixit Sigrid Kaag, tijdens een lezing
deze zomer. Kalm deed ze haar ver
haal, een goed verstaander meende
te horen hoe premier Rutte in een
paar zinnen werd gefileerd.
Even later was er ophef. Wat vond
Rutte hier nou van? Hij hield het af
gelopen jaren hardnekkig vol: Ne
derland is een gaaf land, maar liet
zich nu niet verleiden tot een dis
cussie. 'Ik ga er niet op in.' Kaag
evenmin: die beweerde, terwijl ze
wegliep van de microfoons, dat 'zo
veel mensen' Nederland gaaf vin
den.
Dus hoe zit het nou? Misschien
kan alleen iemand 'van buiten' onze
scheidsrechter zijn. Een Belg, filo
soof en psychiater bovendien, dat is
hoogleraar Damiaan Denys. Hij
streek neer in Amsterdam, houdt
zich bezig met zaken zoals angst,
maar ook geluk. En nu met die ene
vraag.
,,Het is natuurlijk verdacht dat
Rutte dit zo uitspreekt. Dat hij blijk
baar moet benoemen dat Nederland
gaaf is. Het is net zoiets als normaal
doen, daar heeft Rutte het ook vaak
over. Maar als het daarover gaat, is er
meestal sprake van gedrag dat we
als abnormaal zien."
Denys weet nog, hoe vroeger in
België, in heel de wereld trouwens,
werd gekeken naar Nederland. ,,Dat
had écht een voortrekkersrol. Of het
nu ging om omgaan met seksuali
teit, drugs of mentaal welbevinden,
Nederland was progressief, vooruit
strevend. En dat past in een lange
traditie. Niet voor niets vluchtten
mensen in de zeventiende eeuw er
heen, om aan vervolging te ont
snappen, om vrij te kunnen den
ken."
Maar waar de lutheranen en calvi
nisten van toen Nederland vooruit
hielpen, wordt nu gesproken
over immigranten als
profiteurs en geluks
zoekers. Als er over
drugs wordt ge
sproken, gaat het
al snel over de li
quidatie van mis
daadverslaggever
en vertrouwens
persoon Peter R.
de Vries. En die
rosse buurten van
ons bleken ook al geen
idylle, toen bleek dat ook
daar werd gehandeld in mensen
en dat er pooiers waren die vrouwen
uitbuiten. De toeslagenaffaire liet
zien hoe gewone burgers vermalen
konden worden, in de strijd tegen
fraude. En het kabinet dat daarvoor
verantwoordelijk is, moet nu het
vertrouwen herstellen. En dan is er
nog corona. Je zou er depressief van
worden.
Maar dat hóéft niet, zegt Denys.
Want het is ook een optie om ons
erbij neer te leggen dat het leven
soms tegenzit. ,,Maar dat is niet wat
we nu doen. We reageren agressief
op lijden, accepteren het niet meer.
Daarom accepteren we ook het vi
rus niet, we zijn ermee in oorlog en
'Het is
natuurlijk
verdachtdat
Rutte blijkbaar
moet benoemen
dat Nederland
gaaf is'
willen de pijn niet uitzitten. Dan
zouden we toegeven dat we ziek
worden en sterven - het idee alleen
al. Tegenwoordig heeft ieder mens
er recht op ten minste 85 jaar oud te
worden.
,,Dat we niet accepteren dat het
tegenzit, zie je ook in de geestelijke
gezondheidszorg. Er is volop aan
dacht voor gevoelens van ongemak
en licht lijden. Dat willen we niet,
dus moet alles worden behandeld.
Het systeem om het te behandelen,
raakt daardoor verstopt. Zo ontstaat
een wachtlijst met daarop
90.000 mensen. En voor
de mensen die worste
len met complexe
psychische proble
matiek ontbreken
geschikte plek
ken, terwijl zij de
hulp het hardst
nodig hebben."
Nederland zou,
kortom, al een stuk
gaver lijken als we
omarmen dat perfect
nu eenmaal niet bestaat.
,,Ik denk inderdaad dat in Neder
land processen van langdurige af
kalving zijn. De uitholling van de
gezondheidszorg, het onderwijs, er
zijn grote problemen op de woning
markt. Dat voelen veel mensen, ook
al sluiten die zich veelal af voor de
negativiteit die zulke complexe pro
blemen met zich meebrengen. Kort
durende, acute problemen, daar
willen we ons nog wel mee bezig
houden. Een schietpartij, een tor
nado, daarvoor is massale interesse.
Maar die andere problemen zijn er
intussen wel."
Toch is Nederland voor sommi
gen ook wél gaaf, beseft ook Denys.
,,Er is enorme sprake van polarisa
tie, van tegenstellingen: arm en rijk,
man en vrouw. De recente discussie
over ongelijkheid in het onderwijs
heeft me verrast, want het was toch
al bekend dat mensen met geld zich
beter onderwijs kunnen veroorlo
ven? Dat geldt ook in de gezond
heidszorg. En ik zie de ongelijkheid
ZATERDAG 8 JANUARI 2022 GO
'Nederland
heeft obsessie
om alles te
willen reguleren'
Carla van der Wal
cq
8
s
Heeft Rutte gelijk?
Tegelijkertijd is er toch ook wel iets
aan de hand, bijvoorbeeld in ons
onderwijs, dat achteruitgaat, de
jeugdzorg die totaal verstopt zit?
