l
Rapport: Europese Commissie verwaarloost wetshandhaving
c Four Freedoms Award voor oppositieleider Svetlana Tichanovskaja
3
Mandela en
Merkel gingen
Tichanovskaja voor
De Belarussische oppositieleider Svetlana
Tichanovskaja ontvangt dit jaar in Middelburg
de Four Freedoms Award.
Sinds mei 2020 leidt Ti
chanovskaja het verzet
tegen president
Aleksandr Loekasjen-
ko, die ook wel de laat
ste dictator van Europa wordt ge
noemd. De democratische bewe
ging voert een vreedzame strijd
voor verandering en democratie.
,,De inwoners van Belarus betalen
er een enorme prijs voor", zegt zij
in een reactie op de toekenning
van de prijs. ,,Velen zijn gemarteld,
geslagen, vernederd en onder
vraagd door de KGB. Toch hebben
onze mensen niet opgegeven."
De 39-jarige Tichanovskaja
stapte naar voren nadat haar man,
de populaire vlogger Sergej
Tichanovski, werd gearresteerd
toen hij zich kandidaat stelde voor
de presidentsverkiezingen.
Tichanovskaja groeide in korte tijd
uit tot aanvoerder van de demo
cratische beweging.
Volgens waarnemers haalde zij
in augustus 2020 bij de presidents
verkiezingen duidelijk de meeste
stemmen, maar Loekasjenko werd
toch tot winnaar uitgeroepen. Dat
leidde tot grootschalige protesten
in het land. Tichanovskaja, onder
druk gezet door het regime, zag
zich gedwongen met haar twee
kinderen te vluchten. Zij leidt
sindsdien vanuit Litouwen het
verzet. Haar man werd vorige
maand tot achttien jaar cel veroor
deeld.
'Ware leider'
De Roosevelt Foundation, die de
Four Freedoms Award toekent,
noemt Tichanovskaja 'een ware
leider van de democratische bewe
ging, die de bevolking van Belarus
een stem geeft en hoop op een be
tere toekomst'. De prijs is vooral
ook bedoeld als waardering voor
hen. 'Hun inzet en moed zijn een
voorbeeld voor anderen die onder
moeilijke omstandigheden leven
in landen waar de mensenrechten
en democratische waarden wor
den geschonden', aldus de organi
satie.
Tichanovskaja zegt dankbaar te
zijn voor de steun en erkenning.
,,De situatie in Belarus wordt met
de dag erger." Er zitten inmiddels
meer dan 40.000 mensen vast. Het
aantal politieke gevangenen na
dert de duizend. Velen zijn het
land ontvlucht, uit angst voor ver
volging. Organisaties worden op
geheven en de media zijn uit het
land verdreven. ,,De terroristische
acties van Loekasjenko brengen
het leven van Belarussen en
buitenlandse burgers in gevaar. De
mate van repressie is ongekend.
Het geweld moet stoppen."
Onvermoeibaar probeert zij bij
andere landen daarvoor steun te
vergaren. Die gaat wat haar betreft
nog niet ver genoeg. Zij roept op
tot veel meer politieke en econo
mische druk op Loekasjenko, die
zij 'een bedreiging voor de inter
nationale vrede en veiligheid'
noemt. ,,Belarussen verwachten
meer van de internationale ge
meenschap."
Zij wijst op de ongekend harde
hand waarmee Loekasjenko aan de
macht probeert te blijven. ,,Als re
actie daarop tonen Belarussen hun
respect voor de mensenrechten en
hun onvoorwaardelijke inzet voor
de principes van de vier vrijhe
den", zegt Tichanovskaja, verwij
zend naar de prijs (zie kader). ,,We
moeten trouw blijven aan de
waarden van de democratische
wereld en solidair zijn met de Be-
larussische gewetensgevangenen
en hun families. Laten we van 2022
het jaar van de vrijheid maken
voor hen en ons land."
De situatie in het land
wordt met de dag
erger. Het geweld
moet stoppen
Dat zeggen twee prominente Ame
rikaanse rechtsgeleerden in een
vernietigende studie over hoe Eu
ropa werkt. Door lidstaten die
EU-wetten overtreden steeds min
der voor de rechter te dagen, hoopt
de Commissie goeie maatjes te blij
ven met de regeringsleiders. Deze
heeft ze immers weer nodig om de
Europese samenwerking verder uit
te breiden.
'De Commissie offerde haar rol
als hoedster van de verdragen op
om die als motor van integratie vei
lig te stellen', aldus R. Daniel Kele-
men (Rutgers University, New
Brunswick) en Tommaso Pavone
(University of Arizona). In hun on
derzoek, getiteld Waar zijn de bewa
kers gebleven? Wetshandhaving en
het beleid van supranationale toleran
tie in de EU, beschrijven ze gedocu
menteerd hoe en waarom achter
eenvolgende Commissies steeds
vaker geschillen met lidstaten zelf
'oplosten' in plaats van ze voor de
Europese rechter te brengen.
Hun cijfers zijn veelzeggend: in
2018 (vergeleken met 2004) waren
er 67 procent minder procedures
van de Commissie zelftegen lidsta
ten, bij het Hof zelfs 87 procent
minder. En dat terwijl het er in deze
periode juist veel meer hadden
moeten worden. In die periode
werd er steeds meer Europese wet-
C De Commissie zou
geschillen 'oplossen'
om zo goeie maatjes
te blijven met
regeringsleiders
geving toegevoegd aangezien er op
1 mei van 2004 tien lidstaten waren
bijgekomen. De eerder zo asser
tieve rechtshandhaver gebruikte
plotseling zijn macht niet meer om
in te grijpen.
Trendbreuk
De trendbreuk, ontdekten de on
derzoekers, lag kort na het aantre
den van José Manuel Barroso als
Commissievoorzitter. Hij koos er
voor klachten via informele wegen
op te lossen, in plaats van via in
breukprocedures. Zo hoopte hij
meer draagvlak te creëren voor ver
dere Europese eenwording. c P15
- Frans Boogaard
GO DONDERDAG 6 JANUARI 2022
De Four Freedoms Award is
een van de belangrijkste in
ternationale prijzen voor
voorvechters van vrijheid en
mensenrechten. De prijs
wordt jaarlijks uitgereikt, af
wisselend in Middelburg en
New York. Tot de eerdere lau
reaten in Middelburg behoren
onder anderen Nelson Man
dela, Angela Merkel en (in
2020) de Verenigde Naties.
De prijs is geïnspireerd door
de historische speech die de
Amerikaanse president
Roosevelt op 6 januari 1941
uitsprak. Daarin benoemde hij
de vier vrijheden: vrijheid van
meningsuiting, vrijheid van
godsdienst, vrijwaring van ge
brek en vrijwaring van vrees.
In elke categorie kent de
Roosevelt Foundation ook af
zonderlijke prijzen toe. De
winnaars daarvan worden la
ter bekend. De uitreiking is op
21 april in Middelburg.
'Deze prij s
is voor alle
mensen in
Belarus'
Rolf Bosboom
Middelburg
Tichanovskaja tijdens haar
campagne voor de verkiezingen
in het Belarussische Brest, in
augustus 2020. foto ap
- Svetlana Tichanovskaja
FOTO ANP
BRUSSEL
De Europese Commissie laat al
sinds 2004 moedwillig haar be
langrijkste taak uit handen val
len: de wetshandhaving. In
plaats daarvan bedrijft ze koe
handel met lidstaten in de hoop
dat die vervolgens meewerken
aan verdere Europese eenwor
ding.
Voormalig EC-voorzitter Bar-
roso (r) met Mark Rutte. foto anp
