Ruim 1600 wrakken
op de zeebodem
4
Het hoge water trok gisteren veel mensen naar de
Zeeuwse kust. Zij konden genieten van het spektakel,
maar het was soms ook oppassen geblazen.
In 1981 werd, op 18 kilometer
van de Zeeuwse kust, het wrak
van 't Vliegend Hert ontdekt.
Het VOC-schip, in 1729 ge
bouwd in Middelburg, liep op
zijn tweede reis naar Neder-
lands-Indië op een zandbank.
Alle 256 opvarenden kwamen
om. Mede doordat aan boord
onder meer 2000 gouden duka
ten en 5000 zilveren realen
werden gevonden, werd 't Vlie
gend Hert een van de bekendste
historische scheepswrakken.
Maar zo liggen er, verspreid
over de wereld, talloze schepen
op de zeebodem.
Op verzoek van de Tweede
Kamer heeft de Rijksdienst
voor het Cultureel Erfgoed
(RCE) nu alle gezonken en ver
miste Nederlandse schepen zo
goed mogelijk in kaart gebracht.
Het gaat om schepen van de
VOC, van de West-Indische
Compagnie (WIC), de Admira
liteiten en de Koninklijke Ma
rine, maar ook om oorlogssche
pen uit de Eerste en Tweede
Wereldoorlog.
In totaal heeft het RCE de af
gelopen jaren 1626 wrakken ge
vonden waarvoor Nederland
verantwoordelijk is. Die zijn
verzameld in een rapport dat de
rijksdienst heeft gepubliceerd.
De wrakken staan ook op de
website Maritime Stepping Sto-
nes (MaSS). De lijst is niet com
pleet, omdat de archieven ook
niet volledig zijn. ,,Een beter
beeld dan in dit rapport ge
schetst, is op dit moment niet
te geven", verzekert het RCE.
In de lijsten staan vele
Zeeuwse schepen, vooral uit de
VOC-periode. Zoals de Koude-
kerke, in 1654 gebouwd op de
werf in Middelburg en in 1661
vergaan bij Taiwan. Of de Ka-
neelboom, die in 1671 op weg
naar Batavia verongelukte bij
India, mogelijk door een zware
storm. Het onderzoek laat ook
tientallen schepen zien die in
de wateren rond Zeeland zijn
vergaan of vermist. Daaronder
zijn bekende wrakken als de
Roompot en het admiraalschip
Walcheren.
De Tweede Kamer had aange
drongen op het onderzoek na
ophef rond drie Nederlandse
oorlogsschepen die in 1942 in
de Javazee vergingen. Daarbij
kwamen honderden militairen
om het leven. In 2016 bleek dat
de schepen zonder toestem
ming van Nederland waren op
geruimd. Daarmee was ook het
zeemansgraf verdwenen.
De Tweede Kamer eiste na de
kwestie meer zicht op Neder
landse wrakken die wereldwijd
verspreid liggen. RCE: ,,Naast
deze stap is het minstens zo be
langrijk om vanuit onze morele
verantwoordelijkheid te blijven
kijken naar maritiem erfgoed:
hoe draagt het bij aan de kennis
over onze geschiedenis en het
verhaal van Nederland?"
REPORTAGE
Dat blijkt wel op het Verklikker-
strand bij Renesse. Al sinds zon
dag zorgen de weersomstandig
heden ervoor dat het strand bij
hoogwater volledig onderloopt,
tot aan de duinen vanaf de
Hoogenboomlaan tot aan het
Duinhoevepad. Daarom houdt de
reddingsbrigade een extra oogje
in het zeil en worden strandbe-
zoekers gewezen op de risico's.
De Verklikkerplaat die voor dat
stuk strand ligt, staat sowieso bij
Zeeuwen bekend als gevaarlijk.
En uitgerekend deze middag zijn
mensen ervan afgehaald door de
hulpdiensten, maar dat was nog
vier uur voordat het hoogwater
werd. Mensen zijn tegenwoordig
veel alerter en melden het sneller
als ze denken dat iemand in de
problemen is, zegt reddingswacht
Eddy van Well. „Meestal is er
niets aan de hand en is het een
kwestie van mensen de juiste weg
wijzen om geen natte voeten te
krijgen."
Van Well en zijn collega's rijden
over het strand en staan bij
Het venijnige van dit
gebied is dat het zo
dynamisch is. De
geulen veranderen
continu
strandovergangen om, in de
woorden van Van Well, 'een
praatje te maken over het strand
en de huidige situatie'. Dat doen
ze steeds vanaf tweeënhalf uur
voordat het vloed wordt, zodat
mensen op tijd het strand verla
ten. ,,Het venijnige van dit gebied
is dat het zo dynamisch is. De
geulen veranderen continu. En
volgens ons worden ze ook steeds
dieper, zodat situaties zoals deze
week steeds vaker voorkomen. De
kunst is mensen niet zover in de
problemen te laten komen dat we
ze moeten redden."
Ingesloten
Sommige mensen reageren ver
baasd, zoals Theo en Josee Nies-
sen uit Helmond. De vakantie
gangers dachten vanuit de rich
ting van Ellemeet het Verklikker-
strand te kunnen afwandelen en
vervolgens weer dezelfde weg te
rug te gaan, maar dat raadt Van
Well hen af. Ze kunnen beter ach
terlangs de duinen terug, zegt hij.
Veel mensen denken volgens
hem ook veilig te zijn als ze dicht
langs de duinen over het strand
blijven lopen, maar zelfs daar
komt het water. ,,Er lopen allerlei
geulen achterlangs de lage strand-
duintjes. Dat water komt vaak van
DONDERDAG 6 JANUARI 2022 GO
Een bord, een pijp, een scheepsinstrument en munten uit het
wrak van 't Vliegend Hert. foto muzeeum
VLISSINGEN
Wereldwijd liggen er ruim
1600 historische scheeps
wrakken op de zeebodem.
Daaronder is een groot aantal
Zeeuwse schepen, vooral uit
de VOC-periode.
- Rolf Bosboom
Repro schilderij van de rede bij Fort Rammekes met het
zelfde type schip als het gezonken 't Vliegend Hert. foto gpd
'Het water komt
Valeska Nastaly
en Rolf Bosboom
Renesse
- Eddy van Well,
strandreddingswacht
Reddingswacht Eddy van Well (r) legt Theo Niessen de situ
atie op het Verklikkerstrand bij Renesse uit. foto katjavan noOrt
