Macron wil ongevaccineerden 'het leven zuur maken'
15
c Voorzitter Europese Commissie liet lidstaten hun gang gaan, aldus rapport
De Amerikaanse
rechtsgeleerden die een
vernietigend rapport schreven
over het functioneren van de
Europese Commissie, wijzen
voormalig voorzitter José
Manuel Barroso aan als
degene onder wie het verval is
ingezet. Hij offerde
wetshandhaving op ten gunste
van meer Europese
eenwording.
Meteen op zijn eerste EU-toppen
als Commissievoorzitter belaag
den de Europese leiders - zijn col
lega's uit de tijd dat hij premier
van Portugal was - Barroso met
klachten over inbreukprocedures
tegen hun land. Van een gevierd
medeleider was hij plotseling een
'vijand' geworden. Tot in de verga
dering schreeuwden ze hem toe
over deze of gene procedure: ,,Nou
joh, zit jij mij even in de weg! Je
verpest mijn leven!''
Barroso wist aanvankelijk zelfs
niet waarover ze het hadden, zo
ontoegankelijk - want volledig in
handen van Commissie-juristen -
waren de klachtprocedures op dat
moment. Maar dat veranderde
snel. Barroso zette zijn juridische
afdeling - 'handhavingsayatol-
lahs', aldus de regeringsleiders -
op een zijspoor. En hij stelde een
superambitieuze secretaris-gene
raal aan die dag en nacht dossiers
begon door te vlooien - Catherine
Day, door topambtenaren al snel
'Catherine Night and Day' ge
noemd. Zij loste geschillen met
lidstaten zo veel mogelijk zelf op.
Lidstaten konden vanaf nu hun
gang gaan. Barroso kreeg een re
gelrechte liefdesbrief van zijn
oud-collega's, die hem in 2009 ook
nog eens prompt een tweede ter
mijn gunden.
Waarom deed Barroso dit? Na
tuurlijk vanwege die tweede ter
mijn en om de verhoudingen met
zijn oud-collega's werkbaar te
houden. Maar ook omdat hij
hoopte door deze forbearance -
We zijn bezorgd om
de vS, maar onze
democratie zit ook in
de gevarenzone
door de onderzoekers gedefinieerd
als 'vrijwillige en onherroepelijke
onderuitoefening van de wets
handhaving' - ruimte te houden
voor verdere Europese eenwor
ding. Die stond zwaar onder druk
door de EU-uitbreiding van 2004,
de mislukte referenda (in Frank
rijk en Nederland) over de
EU-Grondwet in 2005 en een snel
afnemend Europees bewustzijn
bij de leiders zelf. Die vielen steeds
meer terug op een nationale in
plaats van een Europese aanpak.
Barroso offerde daar de wetshand
having grotendeels aan op. Hij ca
moufleerde dat met informele tra
jecten om klachten af te handelen.
De gevolgen zijn rampzalig, zo
schetst de in rechtsstaat en demo
cratie gespecialiseerde D66-Euro-
parlementariër Sophie in 't Veld.
,,Door niet te handhaven en be
langrijke rechtsstaatgeschillen zo
als met Polen en Hongarije aan het
Hof over te laten, verzwakt de
Commissie al jaren haar eigen po
sitie. Dat gaat tot heel Europa
straks als een kaartenhuis ineen
zakt. Het ergste is dat ze het zelf
niet eens ziet. We maken ons grote
zorgen over de Amerikaanse de
mocratie, maar zien niet dat ook
de onze in de gevarenzone zit."
Administratief
Het Europese Hof van zijn kant
merkte wel op dat er al sinds 2004
veel minder inbreukprocedures
zijn. Maar het stelde zich daar
nooit vragen bij. ,,Onze rol is ad
ministratief", aldus een woord-
voerder. ,,Wij behandelen de za
ken die ons worden voorgelegd.
Maar of en wanneer een zaak aan
hangig wordt gemaakt, is aan de
Commissie." En die, zeggen Kele-
men en Pavone, laat zich leiden
door de lidstaten. Dat was zo tus
sen 2004 en 2014 (Barroso I en II)
en nu onder Von der Leyen.
Paniek
Een kleine trendbreuk was er on
der Juncker (2014-2019). Zijn tac
tiek was om medewerking van lid
staten aan de Europese agenda af
te dwingen juist door ze gericht te
dreigen met inbreukprocedures.
Alleen al het gerucht dat Juncker
deforbearance gedeeltelijk wilde
terugdraaien, leidde tot paniek in
de nationale hoofdsteden. 'De
ambtelijke top was in alle staten',
aldus de onderzoekers, die met ze
ker twintig topambtenaren en an
dere ingewijden praatten. 'De lid
staten waren inmiddels verslaafd
aan een zwakke wetshandhaving.'
Massaal riepen ze op de lapmidde
len van Barroso te handhaven, Ne
derland voorop. ,,Want Mark
Rutte wil niet in de kranten lezen
dat hij Europese wetgeving
schendt'', zo citeren de onderzoe
kers de toenmalige Nederlandse
EU-ambassadeur.
In 't Veld, die de onderzoekers
kent, noemt dat 'een opvallende
passage': ,,Geen enkele andere lid
staat wordt bij naam genoemd, al
geldt voor veel andere lidstaten
natuurlijk hetzelfde." Het rapport
zelf roept bij haar gemengde ge
voelens op: „Euforie omdat ik mijn
waarnemingen van vele jaren nu
onderbouwd zie door weten
schappers. Blijdschap dat ik in
2004 noch 2009 voor Barroso heb
gestemd. En woede over de straffe
loosheid die regeringen van lidsta
ten blijkbaar over een periode van
achttien jaar schaamteloos voor
zichzelf hebben georganiseerd."
'Ik heb er erg veel zin in om die
mensen het leven zuur te maken',
zei Macron in gesprek met lezers
van dagblad Le Parisien. 'En dat gaan
we doen zolang het nodig is.'
Daarmee doelde hij op de corona
pas. De Franse regering wil die al
leen nog verstrekken aan mensen
die volledig gevaccineerd zijn of
mensen die zijn besmet en gene
zen. Niet-gevaccineerden hebben,
als het aan de regering ligt, straks
geen recht meer op een coronapas,
ook niet met een negatieve testuit
slag.
Volgens de laatste cijfers is bijna
90 procent van alle Fransen van 12
jaar en ouder volledig gevaccineerd.
Ruim 38 procent heeft ook de boos-
terprik gehad. De uitspraken van
Macron slaan dus op 10 procent van
de 12-plussers, ongeveer 5 miljoen
mensen.
'Ze ondermijnen de solidariteit
in ons land', zei Macron over anti-
vaxers. 'Als de vrijheid van de een
bedreigd wordt door de ander die
zijn vrijheid opeist, dan ben je on
verantwoordelijk bezig. En wie on
verantwoordelijk is, is geen vol
waardige burger.'
In de Franse politiek werd meteen
schande gesproken over de woor
den van de president. ,,Er moet een
einde komen aan dit president
schap van vijf jaar vol minachting
voor de Fransen'', betoogde de
rechtse presidentskandidaat
Valérie Pécresse. Over drie maan
den worden in Frankrijk presi
dentsverkiezingen gehouden. ,,We
moeten Fransen niet beledigen of
tegen elkaar opzetten'', zei de linkse
politicus Christiane Taubira.
Die kritiek wordt door velen ge
deeld. Het politieke klimaat is al ge
spannen door corona en Macron
gooit met zijn opmerkingen olie op
het vuur, zeggen critici.
Maar aanhangers van de presi-
dent stellen dat grote gevaccineerde
meerderheid het weleens met Ma
cron eens kan zijn, ondanks zijn
'onhandige woordkeuze'. Zij zien
dat ic- en ziekenhuisbedden vooral
bezet worden door niet-gevacci-
neerden. In Le Parisien zegt één van
de lezeressen tegen Macron dat
daardoor bijvoorbeeld kankerope
raties nu worden uitgesteld in
Frankrijk. 'U slaat de spijker op de
kop', antwoordt de president.
Overigens komt de 'rel' over het
interview de president niet slecht
uit. Afgelopen dinsdag werd een
nieuw record geboekt met ruim
271.000 nieuwe geregistreerde be
smettingen in 24 uur tijd. Daardoor
leek een debat te ontstaan over de
vraag ofde regering wel goed beleid
voert en ofze genoeg doet tegen co
rona. Maar dat debat is nu geheel
naar de achtergrond verdwenen
door de jongste uitlatingen van de
president.
GO DONDERDAG 6 JANUARI 2022
Barroso zette de 'ayatollahs' van
handhaving op een zijspoor
Frans Boogaard
Brussel
'i
Barroso met secretaris-generaal Catherine Day, die geschillen met lidstaten moest oplossen. foto anp
- D66-Europarlementariër
Sophie in 't Veld
PARIJS
In Frankrijk is grote ophef ont
staan over uitlatingen van presi
dent Macron over niet-gevacci-
neerden. Hij noemde ze 'een
heel kleine minderheid die zich
verzet'.
President Macron haalt fel uit
naar de antivaxers. foto reuters
- Frank Renout
