l
10
Zonder franje werd gisteren in
Friesland stilgestaan bij het 25-jarig
jubileum van hun wereldberoemde
tocht. ,,We hadden veel groter willen
uitpakken.''
4 JANUARI 1997
LAATSTE ONVERGETELIJKE ELFSTEDENTOCHT IS AL 25 JAAR GELEDEN
De meest symbolische
herdenking van de
laatste tocht was mis
schien wel die van
Kees Uittenbogaard.
Helemaal in zijn dooie eentje staat
hij gisteren iets na het middaguur
bij het beroemde bruggetje van
het verder totaal uitgestorven
Bartlehiem. ,,Ik moet me even ori-
enteren, hoor!''
Als er vanwege de lockdown
geen feestje mogelijk is, dacht de
inwoner van het Brabantse Oos
terhout, dan verzin ik zelf wel een
manier om mijn historische pres
tatie van 4 januari 1997 luister bij
te zetten.
Vijfentwintig jaar geleden
zoefde hij hier voorbij, op zijn
blinkende ijzers, maar welke kant
uit ook alweer? Hij had heel goede
benen, dat weet de Oosterhouter
nog wel. Na een minuutje is de
puzzel gelegd: daar achter ons ligt
Feinsum, daar kwam hij op die dag
vandaan, en dan was het onder de
brug door, naar links, de oneindig
donkere Dokkumer Ee op.
Dat Uittenbogaard helemaal
vanuit het zuiden hiernaartoe ge
komen is, zegt natuurlijk wel wat.
Zijn twee deelnames aan de Tocht
der Tochten - ook in '86 deed hij
mee, toen had hij het een stuk
Ik heb nog mijn
lidmaatschapskaart.
Want stel, er komt
een poolwind
zwaarder - zijn voor hem zo ge
denkwaardig dat het de reis waard
was. ,,Ik ben ook nog naar de Te-
geltjesbrug geweest, bij het Elf-
stedenmonument, dat was ook
heel bijzonder.''
De Elfstedentocht: wie erbij
was, vergeet het nooit meer.
Vooral bij oud-deelnemers zoals
Uittenbogaard beginnen de ogen
spontaan te stralen als het over
die ene dag gaat. Maar ook andere
betrokkenen weten nog precies
wat ze deden op die dag, waar ze
waren.
Hele dag rammen
Dat merken ze ook bij Omrop
Fryslan, de regionale zender, maar
al te goed. Zo gauw het over de
tocht gaat, stromen de herinnerin
gen van kijkers, lezers en luiste
raars binnen. Dieuwke Kroese pre
senteerde destijds de live-uitzen
dingen voor de regionale omroep.
De dag ging als in een roes voorbij,
de nacht ervoor lag ze 'misschien
twee, drie uur' op bed, daarna was
het de hele dag rammen. ,,Het was
echt het ene hoogtepunt na het
andere.''
Het is stil op de redactie, op een
dag die eigenlijk een feestdag had
moeten zijn. De 'omrop' had giste
ren veel groter willen uitpakken,
zegt Jan Dirk de Haan, coördinator
radio. ,,We wilden een reünie or-
ganiseren in het Schaatsmuseum
in Hindeloopen. Daar zouden dan
de 25 beste mannelijke wedstrijd
rijders zijn, en de tien beste vrou
wen. Maar die plannen hebben we
stapje voor stapje moeten afscha-
len, naarmate de coronamaatrege
len strenger werden.''
Daarom doet de regionale om
roep maar zijn best om de mensen
thuis te verbinden, zodat ze toch
een beetje het gevoel hebben dat
ze samen terug aan het kijken zijn
op die mooie dag.
In de montageruimte legt
Kroese met een collega de laatste
hand aan een documentaire over
de laatste tocht, die gisteravond
werd uitgezonden. Op de scher
men voor hun ogen flitsen al lang
vergeten beelden voorbij, die in de
meeste gevallen nooit verder kwa
men dan de Friese huiskamers.
We zien hoe honderden schaat
sers op het station van Stavoren
het ijs inwisselen voor het spoor.
Een man stapt een telefooncel in,
vermoedelijk om het thuisfront op
de hoogte te stellen van het sne
ven van zijn Elfstedendroom.
Het zijn schitterende beelden,
en tegelijk tonen ze feilloos aan
hoelang er al geen tocht verreden
is. In Nederland is inmiddels een
hele generatie zonder het grootste
eendaagse evenement dat we ken
nen opgegroeid. Voor hen doet al
WOENSDAG 5 JANUARI 2022 GO
Onder hét bruggetje door en
welke kant uit ook alweer?
Sander van Mersbergen
Bartlehiem
- Kees Uittenbogaard,
oud-deelnemer Elfstedentocht
Meer persoonlijke
verhalen van deelne
mers aan de tocht in
1997 zijn te lezen in
het boek De Elfsteden
tocht van '97, over een
sportief volksfeest,
gisteren precies 25
jaar geleden, dat
destijds niet alleen
Friezen blij maakte,
maar het hele land. Het
is te bestellen via de
site van deze krant
/Elfstedentocht
