H
Zoon Peter R. moet ook vrezen voor zijn leven
15
NECROLOGIE
PALEONTOLOOG HAATTE HANDEL IN IVOOR EN DEED ALLES OM STROPERS TE ONTMOEDIGEN
De wereldberoemde paleontoloog Richard
Leakey is op 77-jarige leeftijd overleden. Hij
bewees dat de mens is ontstaan in Afrika. Ook
vocht hij met veel lawaai tegen de ivoorhandel.
Misschien had de
jonge Richard ooit
een heel andere
carrière gewild. Hij
probeerde het zelfs
even als safarigids, maar voor een
kind van ouders als Louis en Mary
Leakey was er uiteindelijk maar
één weg: die van de paleoantropo-
logie. Alle drie probeerden ze hun
leven lang de menselijke evolutie
te begrijpen en te verklaren door
het bestuderen van miljoenen
jaren oude fossielen en gereed
schappen.
Richard Leakey werd geboren in
1944 in Nairobi, de hoofdstad van
toenmalig Brits Kenia. Zijn ouders
gelden als de beroemdste ontdek
kers van onze verre voorouders.
Het deed hem later verzuchten dat
van een hechte familie geen sprake
was: de wetenschap ging altijd
voor. Louise deed in Tanzania vol
gens deskundigen zelfs de grootste
ontdekking uit de geschiedenis
van de paleontologie: de voetstap
pen van Laetoli. Door de vondst
van deze zeventig voetafdrukken
in fossiele vulkanische as bewees
ze dat de vroege mens 3,6 miljoen
jaar geleden al rechtop liep.
De jonge Leakey zelf droeg in de
jaren 70 en 80 in grote mate bij aan
onze kennis van de ontwikkeling
van de mens. Zijn beroemdste
vondst is de Turkana Boy (de
jongen van Turkana), een bijna
volledig skelet van een jonge,
mannelijke homo erectus van 1,6
miljoen jaar oud. Zijn team groef
de botten op aan het Turkanameer
in Kenia. ,,Hiermee speelde hij een
belangrijke rol in de manier
waarop de wereld nu nog altijd
aankijkt tegen de rol van Afrika in
het verhaal van de menselijke
evolutie", staat er in een verklaring
die WildlifeDirect uitgaf na Lea
key's overlijden. De natuurbe
schermingsorganisatie werd in
2006 nog opgericht door Leakey
zelf.
Misvormd
De zoon van Louis en Mary
ontwikkelde een enorme fascina
tie voor de Turkana Boy, wiens
skelet een misvormde ruggengraat
had. ,,Dit was geen normaal func
tionerend, bijna-tiener-type, maar
waarschijnlijk iemand die heel
veel hulp nodig had", zegt hij in
een documentaire over zijn werk.
Voor Leakey was dit een
teken van een menselijke
karaktertrek: medeleven. Hij zal
het zelf vaker hebben ervaren,
want zijn leven verliep niet altijd
op rolletjes. Als kind liep hij een
schedelbreuk op na een val van
zijn paard. Later overleefde hij
ternauwernood een niertrans
plantatie, leed aan huidkanker en
verloor in 1993 twee benen bij een
vliegtuigongeluk. Na dat laatste
werd gefluisterd dat er misschien
wel sabotage in het spel was.
De witte Keniaan hield zich na
melijk niet alleen bezig met het
verleden, maar maakte zich ook
enorm druk om de tijd waarin hij
leefde. Hij was onder meer direc
teur van de Nationale Musea van
zijn land en van de Kenya Wildlife
Niemand, echt
niemand zou zich
bezig moeten houden
met ivoorhandel
Service (KWS), en speelde een
paar jaar een prominente politieke
rol in de oppositie. In 1989 en in
2016 baarde hij wereldwijd opzien
door samen met de toenmalige
presidenten (Daniel arap Moi en
Uhuru Kenyatta) enorme bergen
olifantenslagtanden in brand te
steken. Het ging in totaal om meer
dan 100 miljoen dollar, en betrof
enkel ivoor dat in beslag was geno
men van stropers. ,,Dus nog maar
een heel klein deel van de totale
hoeveelheid", zei hij mismoedig.
Het was een gerechtvaardigde
publiciteitsstunt, vond hij zelf.
Doel was om de handel in ivoor
een halt toe te roepen. Agressieve
stropers slachtten in Afrika met
bijna militaire middelen vele tien
duizenden olifanten af. Ze ver
kochten het ivoor met grote winst
door aan Aziatische kopers, met
name in China, die er onder meer
kammen, brilmonturen en beeld
jes maakten. Het gerucht ging dat
hij in zijn tijd als KWS-directeur
zijn personeel opdracht had gege
ven om met scherp op stropers te
schieten. Dat hij heeft hij altijd
ontkend. Maar: ,,Niemand, en ik
herhaal, niemand zou zich bezig
moeten houden met ivoorhandel.
Het betekent de dood van onze
olifanten en van ons natuurlijke
erfgoed."
De recherche onderzoekt een tip
dat onbekenden ook Royce de Vries
om het leven willen brengen. ,,De
enige reden die ik kan bedenken, is
dat ik als advocaat de onschuldige
zussen van Nabil B. heb bijgestaan
in een civiele kwestie tegen de staat.
Daar ben ik mee gestopt toen mijn
vader was neergeschoten", zegt De
Vries. ,,Ik deed dat uit veiligheids-
overwegingen anoniem, zó ano
niem dat zelfs andere kantoorgeno
ten van niets wisten, maar de op
sporingsdiensten zijn zo onzorg
vuldig geweest het te laten uitlek
ken, waarna het ook nog eens in de
media is gemeld."
Nadat was uitgelekt dat De Vries
de zussen bijstond, overwoog hij
daar al mee te stoppen. ,,Door de
aanslag op mijn vader is dat ver
sneld en kwamen de zussen wéér
zonder advocaat te zitten", zegt De
Vries. ,,Ik heb mijn eigen familie in
het ziekenhuis moeten beloven dat
ik mijn handen volledig van de pro
cedures voor de familie van Nabil B.
zou aftrekken. Het was toen niet
Opsporingsdiensten
zijn zo onzorgvuldig
geweest het te laten
uitlekken
het moment om eigenwijs te zijn."
Eerder al waren andere advoca
ten afgehaakt, omdat ze er na een
reeks missers niet meer op ver
trouwden dat de overheid in staat
zou zijn hun identiteit goed af te
schermen. Dat wordt beschouwd
als de enige manier om zonder
zware beveiliging de familieleden
van Nabil B. bij te staan.
Van hem zijn inmiddels broer
Reduan (maart 2018), advocaat
Derk Wiersum (september 2019)
en vertrouwensman Peter R. de
Vries (6 juli 2021) vermoord.
De opsporingsdiensten gaan er
van uit dat de opdracht voor de
moorden kwam van de criminele
organisatie rond Ridouan Taghi, die
door Nabil B. van grof onderwe-
reldgeweld is beschuldigd, waaron
der een reeks liquidaties.
De bijstand die De Vries aan de
zussen verleende, had niets te ma
ken met de strafzaak Marengo
waarin Nabil B. kroongetuige is. ,,Ik
heb deze familieleden bijgestaan in
civiele kwesties tegen de staat. Mijn
bijstand had geen enkele betrek
king op Marengo, omdat ik geen
strafrechtadvocaat ben. Bovendien
was mijn vader juist teruggetreden
van ons kantoor omdat hij zich wél
met Marengo ging bezighouden.
Dat was anders voor niets geweest.''
- Wouter Laumans en Paul Vugts
GO DINSDAG 4 JANUARI 2022
Richard Leaky ontdekte
oorsprong van de mens
Mark van Assen
Rotterdam
Richard Leakey stak met president Uhuru Kenyatta in 2016 enorme
- Richard Leakey,
paleontoloog
bergen slagtanden aan. foto epa
AMSTERDAM
Royce de Vries, de zoon van de
vermoorde Peter R. de Vries, is
door de politie gewaarschuwd
dat ook zijn leven gevaar loopt.
Reden kan zijn dat hij de zussen
van kroongetuige Nabil B. als
advocaat bijstond.
- Royce de Vries
