4
Rutte IV oogt nieuw en
fris. Maar wie op een
sleutelpositie zit in het
kabinet, loopt het risico
al snel te verzuipen.
KABINETSPLOEG
Analyse
De verwachtingen werden
vooraf flink aangewakkerd.
Nieuw elan beloofden de lei
ders van VVD, D66, CDA en
ChristenUnie. Om te begin
nen met de bemensing van het kabinet,
waar volgens aanstaand premier Mark
Rutte 'mensen van naam en faam' in zou
den komen.
Nu alle namen van de nieuwe bewinds
lieden bekend zijn, kan voorzichtig wor
den geconcludeerd dat dat laatste in elk ge
val klopt. Als je zoals Robbert Dijkgraaf di
recteur bent van het Institute for Advances
Studies in Princeton of zoals Karin van
Gennip jarenlang in de
raad van bestuur van on
der meer ING zat, heb je
bewezen iets te kunnen.
In de bemensing straalt
het aanstaande kabinet
iets nieuws uit. Meer
vrouwen dan ooit, derti
gers als ministers en meer
bewindslieden met een
migratieachtergrond.
Maar of dat ook zorgt voor
nieuw elan, moet de prak
tijk uitwijzen. Geen mi
nister of staatssecretaris kan lang teren op
zijn uitstraling, er liggen grote opgaven
voor Rutte IV. De bewindslieden op sleu-
telposten zullen heel snel het vak in de
vingers moeten krijgen om zichzelf een af
gang te besparen.
Zo kan de nieuwe volksgezondheidsmi-
nister Ernst Kuipers nog zo zijn sporen
hebben verdiend als bestuurder van het
Erasmus MC, met vakkennis alleen kom je
er niet. De afgelopen twee jaar had hij gere
geld kritiek op het coronabeleid van het
kabinet, nu moet hij bewijzen dat hij het
beter kan. De aanpak van de coronacrisis
zal zeker 2022 nog overheersen. Dat vergt
de nodige politieke stuurmanskunst van
Kuipers, want over bijvoorbeeld de invoe
ring van een zogeheten 2G-beleid, waarbij
ongevaccineerden niet meer overal wel
kom zijn, is de Kamer tot op het bot ver
deeld.
Daarbij kan gebrek aan politieke ervaring
iemand opbreken. De Tweede Kamer over-
C Zoals ervaring
op een vakgebied
geen recept is
voor succes, zo is
Haagse ervaring
dat evenmin
tuigen van je gelijk is wat anders dan een
ziekenhuis besturen. Een bekend voor
beeld van hoe het mis kan gaan, was voor
malig minister van Marine Willem Naudin
ten Cate. Die zeeofficier trad kort na zijn
benoeming in september 1918 als minister
weer af. Na zijn eerste debat met een las
tige Kamer zei hij: 'Daar zien ze me nooit
meer terug.'
Ook voor andere sleutelposten in het ka
binet zijn politici aangezocht die weinig
ervaring hebben aan het Binnenhof. Het
stikstofdossier heeft zulke tegengestelde
belangen, dat het vorige kabinet er niet uit
kwam. Nu is Christianne van der Wal er
verantwoordelijk voor gemaakt, wier
Haagse ervaring niet verder reikt dan het
partijkantoor van de VVD waarvan ze
voorzitter was.
Asieldossier
De uiterst gevoelige reorganisatie in de
jeugdzorg komt op het bordje van Maarten
van Ooijen (ChristenUnie). Hij heeft al
leen drie jaar ervaring als wethouder in
Utrecht. Het asieldossier zit vol Haagse
voetangels en klemmen. De nieuwe staats
secretaris Eric van den Burg (VVD) heeft
vooral ervaring in de Amsterdamse ge
meentepolitiek en slechts twee jaar als se
nator. Gebrek aan Bin
nenhofervaring hoeft
geen probleem te zijn,
maar het verklaart wel
waarom partijen voor
andere sleutelposities
in het kabinet kiezen
voor politici met veel
Haagse kilometers in de
benen. Hugo de Jonge
moet het schrijnende
woningtekort oplossen.
Met volkshuisvesting
heeft hij geen ervaring,
maar hij weet wél hoe hij meerderheden
kan krijgen voor impopulaire maatregelen.
Tegelijkertijd kan ook hij net zo min als
zijn voorganger voldoende nieuwe huizen
erbij toveren.
Want zoals ervaring op een vakgebied
geen recept is voor succes, zo is Haagse er
varing dat evenmin. De nieuwe klimaatmi
nister Rob Jetten is als D66-fractievoorzit-
ter en medeonderhandelaar van het re
geerakkoord politiek ervaren genoeg. Maar
het klimaatprobleem is niet alleen met het
aanstaande miljardenfonds op te lossen. Zo
staat onze energievoorziening onder druk
door de overstap op nieuwe energiebron
nen.
Bij het aantreden van een kabinet krij
gen bewindslieden altijd het voordeel van
de twijfel. Ze ogen nieuw, fris, kunnen
zich verheugen in veel media-aandacht.
Maar al snel telt maar een ding: lossen ze
de problemen op waarom mensen 17 maart
vorig jaar massaal naar de stembus gingen?
Ernst Kuipers, D66
Wopke Hoekstra,
CDA
Kajsa Ollongren,
D66
Robbert Dijkgraaf, D66
Sigrid Kaag, D66
Rob Jetten, D66
Dilan Yesilgöz- Zegerius, VVD
Hugo de Jonge, CDA
Micky Adriaansens, VVD
De 29 namen van Rutte IV zijn bekend.
De regeringsploeg is diverser dan ooit,
maar een aantal bewindslieden zorgt
nu al voor controverse.
Volgens VVD'er Hans Wiegel zijn er
maar twee dagen leuk voor een mi
nister: diens eerste en laatste. Maar
zijn partijgenote Dilan Yesilgöz is al voor
haar beëdiging en de bordesscène van
Rutte IV mikpunt van kritiek.
Juristen vragen zich hardop af wat zij
zonder meestertitel te zoeken heeft op het
ministerie van Justitie. En PVV-leider
Geert Wilders haalde ongenadig hard uit
vanwege haar in zijn ogen problematische
Turkse afkomst. ,,En nu maar hopen dat ze
mijn beveiliging niet opheft, want het lief
ste zien ze me natuurlijk onder het gras
verdwijnen", twitterde hij - overigens tot
woede van collega's in de Kamer.
Ook beoogd minister van Defensie Kajsa
Ollongren (D66) ontmoet scepsis, van
wege gebrek aan ervaring met de krijgs
macht. 'Ze zal ons moeten overtuigen',
zegt vakbond VBM zuinig over haar aan
staande benoeming. En VVD'er Conny
Helder, de nieuwe minister voor Langdu
rige Zorg en Sport, krijgt er op Twitter van
langs omdat zij als voorzitter van de bran
chevereniging Actiz aan het begin van de
coronapandemie volhield dat mondkapjes
slechts 'schijnveiligheid' bieden. Later
kwam ze daarop terug.
Vooral vrouwen
Toeval of niet, vooral vrouwelijke aspi
rant-ministers krijgen er op sociale media
van langs. Feit is dat een Nederlands kabi
net niet eerder zoveel vrouwen telde als
straks Rutte IV: tien ministers en vier
staatssecretarissen. Het VVD-smaldeel is
hofleverancier, met zes vrouwen tegenover
MAANDAG 3 JANUARI 2022 GO
Met frisse
gezichten zijn
de problemen
niet opgelost
Hans van Soest
Minister van
Volksgezondheid,
Welzijn en Sport
Minister van Buitenlandse
Zaken, tevens vicepremier
Minister van Defensie
Minister van Onderwijs,
Cultuur en Wetenschap
Minister van Financiën,
tevens vicepremier
Minister voor Klimaat en Energie
Minister van Justitie en Veiligheid
Minister voor Volkshuisvesting
en Ruimtelijke Ordening
Minister van Economische Zaken
Nog niet eens op het
Laurens Kok
Den Haag
