13
Longartsen zien ergotherapie als het
beste wat zij patiënten met langdurige
klachten na een coronabesmetting
kunnen bieden. Maar wat doen
ergotherapeuten eigenlijk?
LONGCOVIDPATIËNTEN ZOEKEN HULP BIJ ERGOTHERAPEUTEN
ledaags^
Toen Covid-19 bijna twee jaar ge
leden ten tonele verscheen,
maakte ergotherapeut Sandra van
Gerwen (38) van Ergotherapie
Krimpen zich niet zo druk. ,,Ik was
niet bang dat ik er heel ziek van
zou worden.'' Maar wat ze nog niet
wist, is dat er ook zoiets als long
covid zou ontstaan; een groep
cliënten houdt na een besmetting
extreem lang klachten, zoals ver
moeidheid, een slechte concentra
tie, hoofdpijn, moeite met prikkel
verwerking.
Juist die mensen kwamen al in
mei 2020 bij de ergotherapeut op
het spreekuur. Intussen heeft deze
praktijk al zeker honderd cliënten
geholpen en bestaat de helft van
het werk uit hulp aan de groep
met de naweeën van corona. ,,Ik
had nooit gedacht dat het zo groot
zou worden'', zegt Van Ger-
wen. Uit cijfers van Ergotherapie
Nederland, de beroepsvereniging,
blijkt dat 60 procent van de prak
tijken een wachtlijst heeft die kan
oplopen tot drie maanden. Ergo
therapeuten helpen de cliënten
omgaan met hun klachten.
Maar wat hebben ergotherapeu
ten precies te bieden? In Lekker-
kerk gaat Van Gerwen op huisbe
zoek bij de 42-jarige Belia. Begin
november raakte ze besmet en was
ze (thuis) wekenlang flink ziek.
Het lukt haar niet om het normale
leven op te pakken. Ze is veel te
vermoeid, krijgt snel hoofdpijn en
kan maar moeilijk prikkels verdra
gen. Van Gerwen komt voor een
intake. ,,Ik neem extra koffie hoor.
Anders red ik dit gesprek niet'',
zegt Belia.
Van Gerwen: ,,O, is het zo erg?"
Belia: ,,Ja, ik heb niet per se
goede of slechte dagen, maar merk
dat mijn energie heel vroeg op de
dag al op is.''
Van Gerwen: ,,Wij vinden als
ergotherapeuten dat je niet over de
grens heen moet. Dat is hetzelfde
als dat je je geld uitgeeft voordat je
het hebt gekregen.''
Activiteitenweger
Eigenlijk begint het daarmee bij
elke cliënt met langdurige klach
ten, vertelt de ergotherapeut. Drie
dagen lang vullen patiënten van
kwartier tot kwartier in wat ze
doen; van douchen tot de was tot
een wandeling. Want al die dingen
kosten energie.
De longcovidpatiënten moeten
leren dat ze niet alles achter elkaar
kunnen doen, meer rust moeten
inbouwen. ,,Als ze meer balans
vinden in hun energie, gaat het
verwerken van prikkels ook be
ter.'' In de praktijk ziet Van Ger-
wen dat zo'n 90 procent vooruit
gaat. Maar, waarschuwt ze ook Be-
lia alvast, het gaat tergend traag.
,,De stapjes zijn klein, vraag niet te
veel van jezelf.''
Als iemand daarover kan mee-
praten, is het de volgende cliënt bij
wie Van Gerwen op bezoek gaat.
Ook haar toestand is te slecht om
naar de praktijk te komen. De
54-jarige Brigitta rijdt op een
krukje met wieltjes naar de deur
om open te doen. Een jaar geleden
raakte ze besmet, sinds maart
loopt ze bij de ergotherapeut, maar
recentelijk werd ze voor negen we
ken opgenomen in een revalida
tiecentrum omdat haar belastbaar
heid laag blijft. ,,Ik doe bijna niets,
maar heb toch het idee dat ik ver
moeider ben'', zegt ze.
Toen ze uit het revalidatiecen
trum weg mocht, kon ze twee keer
per dag 45 seconden fietsen. Dat is
een hele prestatie. Thuis gebruikt
ze die krachten om het trappetje
naar de opkamer op en af te lopen.
Als ze 's middags wil rusten, blijft
ze beneden zodat ze niet nóg een
trap op hoeft.
Van Gerwen: ,,Ik wil terug naar
de activiteitenweger, zodat je beter
inzicht krijgt in wat je op een dag
doet. Wat zou jij willen?''
Brigitta: ,,Dat ik meer weet wat
Voor hun besmetting
deden ze alles, nu
kunnen ze niet
eens staand koken
ik op een dag kan. Als ik te veel
doe, ben ik misselijk.''
Van Gerwen: ,,Er moet eerst een
balans zijn, zodat je zonder die
klachten thuis kunt zijn.''
Ze adviseert om na de feestda
gen twee weken lang alles bij te
houden, ook wanneer de klachten
beginnen. Zo kan de ergothera
peut helpen een nieuw basis
schema te maken. ,,Van daaruit
kunnen cliënten langzaam gaan
opbouwen. En als ze een terugval
krijgen, kunnen ze zélf naar die
basis gaan. Dan zie je dat ze sneller
herstellen.''
Longartsen zien ergotherapie als
symptoombestrijding, maar het is
het beste wat ze kunnen bieden.
Ze weten namelijk niet wat de
oorzaak is van de aanhoudende
klachten. Ook Van Gerwen ziet
dat zo. ,,Ik kan deze mensen hel
pen met hun klachten om te gaan,
ze leren hun grenzen te bewaken.
Maar ik kan de vermoeidheid niet
wegnemen'', verwoordt ze.
Zelf denkt de ergotherapeut dat
er door corona iets met het ze
nuwstelsel gebeurt. Door rust te
nemen, lukt het langzaamaan op
te krabbelen. ,,Als je blijft doorra
zen, geef je je lichaam niet de kans
om te genezen.''
Het leven van Jeannette (58) uit
Krimpen aan den IJssel ligt al ruim
een jaar nagenoeg stil. Toch voelt
ze zich wat beter. De eerste keer
dat ze naar haar werk ging om col
lega's te zien en koffie te drinken,
stortte ze helemaal in. Ze wist de
uitgang van het ziekenhuis niet
meer te vinden, was haar auto
kwijt. ,,Ik was volledig overprik
keld.'' Maar toen ze vorige week
ging, had ze na afloop nauwelijks
klachten. Na de feestdagen gaat ze
zelfs proberen om een uur per
week te werken.
Intussen helpt Van Gerwen haar
de prikkelverwerking verder te
verbeteren. Ze zet Jeannette
rechtop op een houten stoel met
één hand onder haar bil. Gecon
centreerd begint de vrouw aan een
'bodyscan'; in gedachten probeert
ze haar enkel, knie, lies, schouder,
kruin te voelen. Ze schuift met
haar voeten over de vloer.
Misselijk
,,In het begin worden sommige
patiënten heel misselijk van deze
oefening. Dit helpt ze zich bewus
ter te maken van hun lichaam'',
legt Van Gerwen uit. Vervolgens
tovert ze twee zakken rijst tevoor
schijn om Jeanette haar lichaam te
leren voelen. Als laatste marcheert
Jeannette stampend door de prak
tijkruimte heen. Tijdens haar
wandelingen doet ze het ook. ,,Al
kijk ik dan wel even over mijn
schouder of er niemand achter me
loopt hoor'', zegt ze lachend.
Door corona lijkt het alsof de
blokjes die onze prikkels verwer
ken overhoop liggen, legt Van
Gerwen uit. ,,De muur in mijn
praktijk is lichtgeel, maar som
mige mensen worden ontzettend
misselijk van die kleur. Ze verdra
gen geen zonlicht, hebben oordop
pen nodig als ze over straat gaan.''
Met de oefeningen die Jeannette
doet, moeten die blokjes wat rech
ter komen te liggen, waardoor
prikkels minder hard binnenko
men.
Maar onderaan de streep begint
het met: rust, rust, rust. Van Ger
wen: ,,Ik zie mensen die enorm ge
frustreerd raken. Die willen zo
graag werken, weten niet of ze
hun baan kunnen houden, maar
kunnen zo weinig. Voor hun be
smetting deden ze alles, mankeer
den ze niets. Nu kunnen ze niet
eens staand koken. Ja, er vloeien
hier heel wat tranen.''
GO MAANDAG 3 JANUARI 2022
s al heel
G Ergotherapeut Sandra
leert Jeanette met rijst-
zakjes haar lichaam weer
te voelen. foto frank de roo
QAUST
3ELIJK MAK!
ELLNGEN'^
Ellen van Gaalen
Nieuwerkerk aan den IJssel
- Sandra van Gerwen,
ergotherapeut
