en ITGet/e kej°tniat'
7
F
Het zijn in het leven de
Echt Heel Belangrijke
Vragen. Wil je met
me trouwen? Moment
en locatie worden
héél zorgvuldig gekozen. Wilt u
bij ons komen werken? Een beetje
bedrijf zet kostbare headhunters
in. Wilt u minister worden? Dat
gaat ietsje anders.
Het is 2012 en Ivo Opstelten is
net bezig aan een spreekbeurt in
het Drentse Dalen, waar hij ooit
burgemeester was. Zijn telefoon
gaat. ,,Ik zei: heren, deze moet ik
even aannemen. Met mijn achter
werk naar de zaal en het hoofd
tussen de gordijnen nam ik op.
Mark zei: 'Ik wil even laten weten
dat we nog een keer met je willen
doorgaan, samen met Fred.' Ik zei:
Laten we daar nog even over pra
ten." 'Dat vind ik goed', zei Rutte.
'En fijn dat we dat nu even hebben
gedaan'. En paf, toen hing hij op."
Nu beslissen
Opstelten was al twee jaar minis
ter van Justitie geweest en kende
Rutte. Maar Roelf de Boer kreeg in
2002 een onbekende aan de lijn.
,,Ik lag met mijn boot aan de sluis
bij Goes en moest manoeuvreren.
Steven van Eijck, of hij stoorde.
'Zeker, en hoe komt u aan mijn te
lefoonnummer?' Nou het was heel
belangrijk. Of ik met hem wilde
praten over een ministerschap in
het kabinet Balkenende voor de
LPF."
Dit zijn de dagen dat kandidaat-bewindslieden voor het nieuwe kabinet
worden gebeld door hun partijleider. Oud-ministers vertellen over het
moment dat zij hét telefoontje kregen.
De Boer had op dat moment een
eigen bedrijf en was voorzitter van
de Kamer van Koophandel. Nadat
hij zijn boot door de sluis had ge
loodst, nam hij een taxi naar Den
Haag. De Boer wilde er nog een
nachtje over slapen. ,,Dat had ik
toch helemaal verkeerd begrepen,
ik moest nü beslissen." Hij werd
minister van Verkeer en Water
staat.
Vrouw
Hoe kwam de LPF, de partij die na
de moord op Pim Fortuyn 26 Ka
merzetels haalde, nou aan De Boer?
,,Professor Hugo Roos van de Eras
mus Universiteit wilde minister
worden. Maar hij had buiten de
waard gerekend, namelijk zijn
vrouw. Die zei: 'Hugo, je hebt het
aan je hart!' Toen moest hij de LPF
zeggen dat hij het niet zou doen.
Nou, wist hij dan niet iemand an
ders?''
Of het nu weer zo gaat, weten
we niet. De werving van bewinds
personen gebeurt in stilte. Want
stel iemand zegt ja, poseert alvast
voor de foto en komt vervolgens
niet door het veiligheidsonder
zoek van de AIVD. Omdat-ie ban
den heeft met de onderwereld. Of
chantabel wordt geacht. Maar
oud-bewindspersonen willen best
vertellen over hün telefoontje.
Hedy d'Ancona (PvdA) was in
1989 Europarlementariër en zat net
een commissievergadering voor.
,,Er kwamen een paar ambtenaren
naar me toe: Wim Kok had al twee
keer gebeld. Het zal wel, dacht ik, ik
kende hem niet zo goed." Eenmaal
thuis in Amsterdam kreeg ze hem
alsnog aan de lijn. ,,Het streelt je ij
delheid en nieuwsgierigheid. Ik
had anderhalf uur bedenktijd." Ze
werd minister van Volksgezond
heid in het kabinet Lubbers III.
Soms wordt een kandidaat ge
polst, maar gaat het feest niet door.
Guusje ter Horst was burgemees
ter van Nijmegen toen in 2002
PvdA-leider Wouter Bos belde
om te zeggen dat zij er al
vast rekening mee
moest houden dat hij
haar zou vragen.
Maar bij die kabi
netsformatie viel
de PvdA uitein
delijk buiten de
boot. ,,De tweede keer stond ik in
2007 in een winkel op de Haar
lemmerdijk. Bos belde weer, nu
concreet met de vraag of ik minis
ter van Binnenlandse Zaken wilde
worden in Balkenende IV. Ik heb
een dag bedenktijd gevraagd en
zei toen ja."
Ter Horst is in 2012 nog een
derde keer gebeld door Bos. Die
was toen informateur. Hij kon
digde aan dat partijleider Samsom
haar de volgende dag zou bellen
met een vraag. ,,En mijn antwoord
moest ja zijn. Maar ik voelde al
aankomen dat politie
zou worden weg
gehaald bij Bin
nenlandse Za
ken (die
werd on-
derge-
bracht bij
Justitie),
dus heb ik
nee ge
zegd.''
Nee zeggen
wordt niet al
tijd geaccep
teerd. ,,Het verhaal
van hoe Hans van
Mierlo Els Borst vroeg als minister
van Volksgezondheid is prachtig",
vertelt oud D66-minister Roger
van Boxtel. ,,Hij ging met haar uit
eten in een Italiaans restaurant en
schreef al haar bezwaren op een
servet. Na het diner veegde hij
daar zijn mond mee af, om haar te
laten zien dat hij haar tegenwer
pingen niet serieus nam." Borst,
die in zichzelf geen politiek dier
zag, werd in 1994 minister en later
ook nog partijleider.
Alexander Pechtold, ook D66,
heeft het proces van beide kanten
meegemaakt. Hij werd in 2005 ge
beld. ,,Ik was net anderhalf jaar
burgemeester van Wageningen en
had een kind van nul en eentje van
een jaar. Daar moest ik even over
nadenken. Ga ik nu weer het vol
gende krankzinnige avontuur
aan?'' Pechtold werd minister van
Binnenlandse Zaken. En later par
tijleider.
Koffie drinken
Er zijn ook mensen die juist op de
vraag zitten te wachten. Of wach
tenPechtold: ,,Op een gegeven
moment beland je als onderhan
delaar in de formatie. Dan gaan al
lerlei mensen je bellen die denken
dat ze minister moeten worden:
'Moeten wij niet eens een kopje
koffie drinken?'"
Kan een kandidaat nog een
voorkeur uitspreken voor een de
partement? Eimert van Middel
koop (Christenunie) noemde in
2006 tegenover partijleider André
Rouvoet Defensie, en anders Ont
wikkelingssamenwerking. ,,Het
geschuif met posities begon.
André zei: het gaat de goede kant
op, maar denk ook eens na over EZ
en Verkeer en Waterstaat. Daar
maakte hij me niet gelukkig mee."
Het werd uiteindelijk toch Defen
sie.
GO DINSDAG 28 DECEMBER 2021
Vlnr: Hans van Mierlo (D66) benaderde Els Borst en Mark Rutte (VVD) vroeg Ivo Opstelten. fotos anp
Graag binnen
1,5 uur antwoorden
Jan Hoedeman
Hans Nijenhuis
Den Haag
