GEZOND
Zal ik zelf een booster
tent opzetten naast die
van de priklocaties?
Piep in je oor, oogletsel of vinger eraf: een
20
René Diekstra
Ondanks een vuurwerkverbod zal 2021
lawaaiig eindigen en 2022 oorverdovend
beginnen, verwacht Frans Köhler, de
woordvoerder van vuurwerkcheck.nl.
Hij voorspelt een 'redelijk catastrofale
jaarwisseling'. Hoe houd je het wél veilig?
Wat te doen
bij oogletsel
Psychologisch gezien
zijn we momenteel
merkwaardig bezig.
Massaal rennen we naar prik-
plaatsen om ons lichaam te la
ten boosten en denken dat we
daarmee ook psychisch ge-
boost zijn. Niet dus. De pan-
demie, en alles wat deze aan
stressoren en verwarring met
zich meebrengt, pleegt een
grote aanslag op het leven en
welbevinden van talloze men
sen en ondermijnt hun men
tale weerbaarheid.
Toch zijn nergens door de
GGD of GgZ stations inge
richt waar mensen zich psy-
Doe je iets voor een
ander dan ga jij je
beter voelen door
dat de ander zich
beter voelt door jou
chisch kunnen laten boosten.
Sterker nog, wie door deze co-
ronatijd met psychische pro
blemen kampt, moet vaak
maanden op hulp wachten. En
dat terwijl in de afgelopen
honderd jaar een groot aantal
inzichten en methoden zijn
ontwikkeld en wetenschappe
lijk effectief bevonden om
mentale gezondheid te bevor
deren of te herstellen. Ik noem
er enkele die je vandaag al zelf
kunt uitvoeren.
Eén: schrijf gedurende acht
weken aan het eind van elke
dag drie dingen op die goed
waren en lees af en toe nog
eens na wat je hebt opgeschre-
ven. Het effect zal doorgaans
zijn dat je je beter gaat voelen,
minder gedeprimeerd en meer
optimistisch. Een tweede sug
gestie is om regelmatig iets
aardigs voor iemand te doen
zoals ergens bij helpen, ie
mand steunen of bij je uitno
digen, of iets schenken (aan
dacht, tijd of een cadeautje).
Een derde suggestie is om
af en toe erkentelijkheid of
dankbaarheid te tonen voor
iets dat iemand voor je gedaan
heeft, nu doet of aanbiedt.
Voor alle drie genoemde
methoden geldt, zo laat neuro-
psychologisch onderzoek zien,
dat ze de beloningscentra in je
brein activeren. Bijzonder aan
de laatste twee is dat jij je be
ter gaat voelen doordat de an
der zich door jou beter voelt.
Dan zijn er uiterst effectieve
psychische boosters die hulp
of kortdurende begeleiding
van een competent begeleider
vereisen. Een voorbeeld is: on
derscheid leren maken tussen
niet-helpende en helpende
gedachten om bepaalde doe
len te bereiken en de laatste
tot automatisme te maken.
Een ander is: te leren inner
lijke spanningen en stress op
te heffen door ontspannings-,
meditatie of zelfhypnose-
oefeningen.
Wat zelfhypnose betreft: ik
instrueer al jaren mensen
daarin, in groepsverband, en
geef ze geluidsopnames van de
instructies voor gebruik thuis.
In alle eerlijkheid, ik beoefen
ze zelf ook. Zeg maar om 'min
der last van mezelf te hebben'.
Tot slot, ik denk er hard over
om met enkele collega's in
Leiden een mentale booster
tent op te zetten naast de
covid-boostertent van de GGD.
folgens Frans Köhler staan
er nogal wat seinen op
rood: het aantal kilo illegaal
vuurwerk dat deze maand
in beslag is genomen, is
dubbel zo groot als vorig jaar. Namens
vuurwerkcheck.nl, de belangenbe
hartiger van Nederlandse winkeliers
die legaal vuurwerk verkopen, kijkt
hij met stijgende verbazing naar
de internationale ontwikkelingen.
,,Wij mogen dit jaar geen vuurwerk
verkopen. In tegenstelling tot vorig
jaar mag het in België en Duitsland
wel. Onze omzet verdwijnt naar het
buitenland nu Nederlanders daar
inslaan.''
Veel 'buitenlands' vuurwerk
is illegaal en zwaarder dan ooit, stelt
Köhler. Het betekent dat ook pubers
vuurwerk onder hun bed hebben
liggen dat tot honderden keren de
toegestane hoeveelheid flashkruit
bevat. En dat terwijl de consument
sinds vorig jaar geen knalvuurwerk,
knalstrengen, vuurpijlen en enkel-
schotsbuizen (alle uit categorie F3)
meer mag afsteken.
,,In 2019 verkocht de legale handel
voor zo'n 77 miljoen euro aan vuur
werk, de illegale handel zette naar
schatting 30 miljoen euro om. Een
groot deel van de legale handel van
weleer gaat nu naar de illegale han
del.'' Daar is veiligheid geen item,
aldus Köhler. Vuurwerkcheck.nl
hamert op het veilig gebruiken en
afsteken van vuurwerk dat aan alle
overheidseisen voldoet. En dat gaat
verder dan 'gebruik een lont in plaats
van een aansteker'.
Beschermende bril
Tjeerd de Faber, oogarts bij Het Oog
ziekenhuis Rotterdam, roept het al
jaren: ,,Een vuurwerkbril dragen bij
het afsteken van, of kijken naar vuur
werk moet net zo gewoon zijn als
de autogordel omdoen bij het auto
rijden." Dat is het zeker nog niet,
maar de laatste jaren is de vuurwerk-
bril, zeker bij kinderen, wel in op
mars. Bij een beetje fatsoenlijke
vuurwerkverkoper krijg je (of liever:
kreeg je vóór het vuurwerkverbod)
zo'n gratis bril die aansluit op het
gezicht en onbreekbaar is.
De vuurwerkbril is bij de opticien
'Zo'n 10 miljoen
Nederlanders willen
graag zelf hun vuurwerk
kunnen afsteken'
te koop voor een paar euro, soms is-ie
zelfs gratis.
Oog kwijt
Een vuurwerkverbod werkt, vinden
oogartsen. De vorige jaarwisseling,
toen afsteken ook niet mocht, kende
47 oogletsels door vuurwerk: een
duidelijke daling ten opzichte van de
182 oogletsels van oud en nieuw 2019
2020. Minder goed nieuws: in 22 ge
vallen betekende het oogletsel vorig
jaar blijvend letsel en twee ogen
moesten worden verwijderd (in
2019-2020: vijf).
Bovenstaande was voor het Neder
lands Oogheelkundig Gezelschap
reden om nogmaals het vuurwerk
manifest onder de aandacht te bren
gen. Daarin wordt gepleit voor een
algeheel verbod op consumenten
vuurwerk. Inmiddels steunen zo'n
670.000 particulieren en instellingen
de organisatie die pleit voor openbare
vuurwerkshows door professionals.
Piep in je oren
Legaal vuurwerk mag maximaal 120
decibel produceren, op 8 meter af
stand. Bij illegaal vuurwerk wordt
die grens makkelijk overschreden
onder het motto: hoe harder, hoe
spectaculairder. Volgens de decibel-
schaal loop je bij 110 decibel ('zeer
luid') vrijwel direct gehoorschade op.
Bij de volgende trap (135 decibel)
riskeer je direct gehoorverlies.
Het risico daarop is niet te onder
schatten: jaarlijks lopen tussen de
800 en 1600 mensen blijvende ge-
hoorschade op door te harde knallen,
becijferde Milieu Centraal. Ook een
piep in je oor, die vaak na verloop van
tijd verdwijnt, betekent dat je blij
vende gehoorschade hebt opgelopen.
Hulpverleners dragen inmiddels
professionele gehoorbescherming,
nadat diverse agenten met ernstig
gehoorverlies, slechthorendheid of
doofheid te maken kregen. Gehoor-
bescherming dragen (filterdoppen
met een hoge gemiddelde demping
of oorkappen) is dan ook geen over
bodige luxe. Simpele huis-, tuin- en
keukenoordopjes verminderen het
geluid al met 10 tot 30 decibel.
Vingeramputatie
Elke jaarwisseling leidt tot 'tientallen
amputaties', aldus VeiligheidNL.
Vooral vingers moeten het ontgel
den. Bij 4 procent van de vuurwerk
patiënten die op de spoedeisende
hulp werden behandeld, werd over
gegaan tot amputatie. Driekwart van
die amputaties was te wijten aan
illegaal vuurwerk. Volgens Veilig-
DINSDAG 28 DECEMBER 2021 GO
Om deze lastige coronatijd
door te komen hoef je geen
afspraak te maken voor 'een
psychologische booster':
René Diekstra heeft een
aantal suggesties om je
beter te doen voelen.
Reageren?
rene.diekstra@dpgmedia.nl
Kijk je uit als je
LEO VAN MARREWIJK
- FRANS KÖHLER
De laatste jaren is ruim
de helft van de mensen
met oogletsel ook de
afsteker van het vuur
werk. Een minderheid
keek toe of liep toeval
lig langs. Wat moet je
doen bij oogletsel door
vuurwerk?
Laat het slachtoffer
niet in het oog wrijven
en druk nooit op het
oog. In ernstige geval
len: bel 112.
Is het oog erg bescha
digd (een bloederig oog
of kapotte pupil)? Dan
moet het slachtoffer
naar het ziekenhuis.
Is het oog licht be
schadigd? Trek dan het
onderste ooglid voor
zichtig omlaag, laat het
slachtoffer omhoog kij
ken en begin direct met
het oog te druppelen
met een klein straaltje
water.
(BRON: HET OOGZIEKENHUIS
ROTTERDAM)
