15
c Parlement in Frankrijk wil hoge boetes en celstraffen voor pesters
Die ochtend, 11 de
cember 2012, gaf
Fleur Bloemen (15)
uit Staphorst haar
moeder een kus.
Ze had een kopje
thee gedronken en
een broodje gegeten en gezegd: ,,Ik
hou van je, tot vanmiddag.'' Maar nog
geen uur later kreeg haar moeder een
telefoontje. Fleur was voor de trein
gesprongen. De politie bracht Fleurs
tas thuis, en daarin vond haar moe
der een schrift, waarin Fleur had
opgeschreven dat ze niet meer wilde
leven. Ze werd gepest op school,
waarbij haar fiets regelmatig werd
gesloopt. In het schrift somde Fleur
op wie er wel en niet op haar begrafe
nis mochten komen.
Onlangs werd bekend dat Frankrijk
pesten op scholen strafbaar wil
stellen, het wetsvoorstel daartoe is al
aangenomen door het Franse
parlement. De wet zou het mogelijk
maken pesters te beboeten tot maxi
maal 150.000 euro en te straffen met
tien jaar cel bij - poging tot - zelf
moord. In Nederland is pesten niet
strafbaar, maar bepaald gedrag dat
eruit voortvloeit of eraan voorafgaat
wel, zoals discriminatie en mishan
deling.
Toch is dat niet de weg die Stich
ting Fleur Bloemen voor ogen heeft.
De stichting heeft een petitie opge
steld om pesten strafbaar te stellen,
zodat ze in de Tweede Kamer kunnen
komen toelichten hoe zij dit zien.
,,We zijn er niet voor om jongeren op
te sluiten of te beboeten zoals in
Frankrijk, maar meer om jongeren
richting HALT te laten gaan. Dat ze
taakstraffen kunnen krijgen. Dat er
mentoren komen om met ze te pra
ten. Dat ze door gaan krijgen hoe ze
met pesten levens verwoesten.''
Symboolfunctie
Kinderombudsman Margrite Kalver-
boer opperde al eens dat het strafbaar
stellen van pesten een optie zou kun
nen zijn als pestprotocollen op scho
len niet werken. Die juridische kant,
het pesten opnemen als wetsartikel,
ziet Sven Brinkhoff, hoogleraar Straf
recht aan de Open Universiteit, niet
echt voor zich. ,,Strafrecht moet het
laatste redmiddel zijn'', zegt Brink
hof. ,,Een 14-jarige wil je liever niet
in een cel zetten. Ik voorzie ook grote
problemen met de formulering van
zo'n strafbepaling en ook met de be
wijslast. Een reden waarom je het
wel zou kunnen doen is de sym
boolfunctie, dat pesten als zodanig in
het wetboek komt. Maar wat je er
vervolgens in een concrete zaak mee
kunt, is de vraag.''
Werkt strafbaarstelling misschien
preventief? Dat denkt Ron Scholte,
hoogleraar Orthopedagogiek aan de
Radboud Universiteit en gespeciali
seerd in sociale relaties, niet. ,,Kinde-
het slachtoffer isoleren. Want het
blijkt dat de meelopers ook het pro
bleem zijn.'' Dat je sterker wordt
door gepest te zijn, is onzin, zegt hij.
,,Dat ligt eraan ofje ermee hebt kun
nen dealen.''
Inmiddels geeft de Stichting Fleur
Bloemen voorlichting op scholen, en
moeder Anneke haakt steeds vaker
aan. Bij de stichting komen schrij
nende verhalen binnen. Een vrouw
wilde een gedicht van Fleur bij haar
oude school brengen, om zo haar
pestverleden te kunnen afsluiten.
Een vrouw van 80 jaar vertelde hoe
pijnlijk het voor haar was dat pesters
haar rode vlechten in de inktpot
stopten, omdat ze vonden dat het
rode haar lelijk was.
De stichting verspreidt tekstbor
den met daarop het gedicht van
Fleur, waarmee ze de eerste prijs won
toen ze net in de brugklas kwam. In
het gedicht gaf ze aan hoeveel pijn
het pesten op de lagere school haar
had gedaan en hoe bang ze was dat
het weer ging gebeuren. ,,Fleur had
krassen op haar ziel, omdat ze op de
basisschool ook al gepest werd'', ver-
Drie dagen ervoor was
ze nog bij ons, ik heb
niks aan haar gemerkt
telt Petra Lueb, haar tante. ,,Ze was
een gevoelig meisje, spontaan, ze
wilde er zo graag bij horen, maar dat
lukte niet. Ze was gezet. Dat is dan de
reden om te pesten. Er werd veel over
gesproken toen, met school en met
de ouders en de pesters.''
Eenmaal op de middelbare school
ging het pesten toch verder. Maar in
plaats van dat thuis te vertellen ging
Fleur zwijgen. Lueb: ,,Ze lachte altijd,
ze zong, ze was vrolijk. Vaak kwam
ze oppassen bij ons, drie dagen voor
haar dood nog. Ik heb niets aan haar
gemerkt. Ook haar ouders wisten van
niets.'' Op school wisten ze er wel
van, maar niemand trok eerder aan
een bel. Ze zou die dag een gesprek
hebben met de pesters en de mentor.
Misschien zag ze ertegen op. Haar
moeder ziet de pester van de basis
school nog dagelijks lopen. Die heeft
inmiddels zelf een kind gekregen.
Alle levens gaan door, maar die van
Fleur en haar familie zijn gestopt.
Van de vijf pesters op de middelbare
school heeft er één een brief geschre
ven naar de moeder van Fleur.
In Frankrijk heeft het parlement een wetsvoorstel aangenomen,
waarmee pesten strafbaar wordt, als het voorstel door de
senaat komt. Zou zoiets in Nederland kunnen? En is het zinvol
om pesters met hoge boetes en celstraf op te leggen?
het gaat niet naar nul. Niet heel
hoopgevend, maar rond de 10 procent
op de basisschool en 5 procent op het
voortgezet onderwijs is het slachtof
fer.''
Pesten gebeurt overal, van bejaar
dentehuizen tot op het werk, onder
zocht hij. ,,Bij kinderen weten we
vaak niet of ze worden buitengeslo
ten en of er wordt geroddeld, terwijl
dat net zo pijnlijk is.'' Hoe stel je vast
of er gepest wordt? Volgens wie? De
ouders, de leraar of het kind? Veel
leerkrachten blijken het niet te zien.
Wat werkt er wel? „Groepsgewijze
aanpak, klassikaal. Niet de dader en
ren kunnen de langetermijngevolgen
van hun gedrag niet inschatten. Hun
hersens zijn daarvoor nog niet ver ge
noeg ontwikkeld, hoewel de meeste
kinderen echt wel weten dat pesten
niet mag.''
Los daarvan, wat ga je bestraffen?
,,Pesten is zo complex. Er is een grote
variatie in pesten en er is geen objec
tieve maat voor. Sommige kinderen
voelen zich gepest, terwijl niemand
het in de gaten heeft. Ga je het leed
meten? Dat kan niet.'' Scholte stelt
dat het pesten in Nederland de afge
lopen jaren behoorlijk is verminderd
door de antipestprogramma's. ,,Maar
GO DINSDAG 28 DECEMBER 2021
Pesten strafoaar stellen?
'Het is zo complex'
Phaedra Werkhoven
Staphorst
- Petra Lueb,
Stichting Fleur Bloemen
Denk je aan zelfmoord of maak je je
zorgen om iemand? Praten erover kan
anoniem via de chat op www.113.nl of
bel 113 (gebruikelijke telefoonkosten)
of 0800-0113 (gratis). Mensen met
suïcidale gedachten én hun naasten
kunnen hier 24/7 gebruik van maken.
Petra Lueb met een
portret van haar
nichtje Fleur Bloemen,
die in 2012 voor de
trein sprong, omdat ze
op school werd ge
pest.
