25
IN MEMORIAM
REINIER PAPING 1931-2021
Met het overlijden van
Reinier Paping verliest
Nederland één van zijn
grootste sporthelden
ooit. De op 90-jarige
leeftijd gestorven
inwoner van Zwolle
was de winnaar van de
meest heroïsche
wedstrijd uit de
nationale sport
geschiedenis:
de Elfstedentocht
van 1963.
tochtwinnaar Evert van Benthem
(1985 en 1986). In de hal van zijn
woning stonden dit jaar nog di
verse attributen, ooit meegeko
men vanuit de sportzaak. Paping
kon er geen afscheid van nemen.
Zelf schaatsen deed Paping, die
vier heupoperaties onderging, al
heel lang niet meer. Met twee
kunstheupen fietste hij nog wel op
latere leeftijd wekelijks een aantal
keer rondom Zwolle. „Ik ben een
beetje doof aan mijn linkeroor
en ik vergeet weleens namen.
Daarom schrijf ik nu alles op'',
sprak hij in deze krant tijdens een
interview bij zijn 90ste verjaardag.
,,Ik hoop dat volgende winter weer
eens een Elfstedentocht kan wor
den gereden, dit jaar waren we er
dichtbij. Maar zo zwaar als toen
wordt het nooit meer, dat weet ik
zeker.''
Hij lachte er hartelijk bij.
toerrijders doorstonden de 'Hel
van '63'. Met Paping als snelste,
met een voorsprong van 22 minu
ten op de nummer 2. Terwijl hij
onderweg ook nog eens uitgebreid
de tijd had genomen om wat oefe
ningen te doen voor zijn ver
moeide benen, nadat hij op een
van een bromfietsrijder geleende
leren jas was gaan liggen.
Twee jaarkaarten voor de ijsbaan
in Deventer en een zilveren siga
rettendoos: dat ontving Paping na
zijn zege in de twaalfde Elfsteden
tocht. Onmeetbaar groot waren
echter de roem en waardering. Op
de laatste dag van 1999 werd Pa
ping via een NOS-enquête uitge
roepen tot sportman van de eeuw.
Vijftig jaar na zijn zegetocht kreeg
Paping zijn eigen postzegel.
Na zijn sportcarrière opende Pa
ping in Zwolle een eigen sport
zaak. Bezoekers kwamen uit alle
windrichtingen. Niet zozeer om
spullen te kopen, maar wel om
eens de sportheld in levenden lijve
te kunnen zien. Wie wel in zijn
winkel kwam voor schaatsen, was
de latere tweevoudig Elfsteden-
Ongekend groot en tot
ieders verbeelding
sprekend, maar tege
lijkertijd ook o zo be
scheiden en normaal
gebleven. Een dag voor zijn 90ste
verjaardag opende hij dit jaar de
voordeur van zijn rijtjeswoning in
Zwolle, waar hij als 89-jarige nog
zelfstandig woonde. Kleine pret
oogjes die het bezoek vriendelijk
bestudeerden, maar onderweg
naar de woonkamer ging het al
meteen over de Tocht der Tochten.
Zijn Elfstedentocht, die hem van
de ene op de andere dag wereldbe
roemd in Nederland maakte.
Paping was tot 18 januari 1963
sportleraar en een vrijwel onbe
kende schaatser, die nog nooit een
prijs had gewonnen. Vooruit, en
kele keren Overijssels kampioen
uitgezonderd. Als lid van de kern
ploeg deed de in Dedemsvaart ge
boren schaatser enkele malen mee
aan het NK allround, maar verder
dan een vierde plaats kwam hij
niet. Op het EK in het Zweedse
Falun eindigde hij in 1955 als der
tigste.
Na de legendarische Elfsteden
tocht van 1963 was het gedaan met
de anonimiteit van Paping. Dat
kwam niet alleen vanwege zijn
sportieve prestaties op het ijs,
maar ook omdat de twaalfde editie
van de Elfstedentocht het eerste
grootschalige evenement in de
buitenlucht was dat rechtstreeks
op de Nederlandse televisie werd
uitgezonden. Na 10 uur en 59 mi
nuten zwoegen over erbarmelijk
slecht ijs in Friesland kwam Pa
ping als eerste over de streep in
Leeuwarden. Het maakte hem in
één klap 'Bekende Nederlander'.
Het waren bovendien de weers
omstandigheden en toestanden
onderweg, die de deelnemers aan
de Elfstedentocht voor hun kiezen
kregen, die de heldenstatus van de
onverzettelijke overwinnaar nog
verder deed stijgen. Friesland was
die dag in januari veranderd in
Siberië. Bij de start vroor het acht
tien graden, maar stond de wind
nog vlak. Dat veranderde in de
loop van de dag, een harde oosten
wind zorgde voor een zeer lage ge
voelstemperatuur. Door sneeuw
stormen was er vrijwel geen zicht
en het ijs was ook nog eens van
een dergelijke kwaliteit dat je am
per van een schaatsvloer kon spre
ken. Tekenend zijn de volgende
cijfers: van de 9862 gestarte schaat
sers (568 wedstrijdrijders en 9294
toerrijders) haalden er 126 na 200
barre kilometers de eindstreep.
Slechts 57 wedstrijdrijders en 69
GO DINSDAG 21 DECEMBER 2021
Tekst: Ralph Blijlevens
Na de Hel was hij een held
Paping bladert door een van
zijn plakboeken, kort voor zijn
90ste verjaardag. foto pim ras
Een mensenmassa heeft zich verzameld in Dokkum om Paping aan te moedigen. foto nationaal archief
Reinier Pa
ping komt met
de armen in de
lucht over de
finish na de
extreem barre
Elfstedentocht
van 1963.
FOTO ANP
De winnaar
krijgt meteen
een trui na de
finish. FOTO ANP
