Sanquin bevestigt: patiënten met omikron minder vaak op de ic
15
REPORTAGE
NEDERLANDSE ARTS IN ZUID-AFRIKA ZIET MINDER COMPLICATIES
De omikronvariant is
'heel duidelijk minder
ziekmakend' dan de
eerdere varianten van
het coronavirus. Dat
zegt Hugo Tempelman,
een Nederlandse arts
die in Zuid-Afrika werkt,
de bron van omikron.
Tempelman maakte in no
vember al kennis met de
omikronvariant, die in
Zuid-Afrika het levens
licht zag. Met zijn Ndlovu
Care Group (ndlovu is het zulu-
woord voor olifant) is de Nederlan
der actief in Limpopo, een arm plat
telandsgebied ten noordoosten van
Johannesburg. Zijn inspanningen le
verden Tempelman begin dit jaar een
eredoctoraat van de Universiteit
Utrecht op.
,,We hebben een kliniek waarin we
medische hulp bieden, maar we vac
cineren ook dagelijks duizend men
sen tegen het coronavirus. De teller
staat inmiddels op 120.000 prikken.
We zijn ook bezig met studies, onder
meer naar de varianten. Op die ma
nier heb ik toegang tot informatie
waarvan ik denk: hé, misschien is het
niet alleen maar kommer en kwel
met omikron.''
,,Als ik naar onze kliniek kijk, dan zie
ik een toenemende druk van mensen
die zich melden met klachten. Maar
de patiënten die zich melden, heb
ben vaak minimale symptomen. We
hebben er nog geen een doorverwe
zen naar het ziekenhuis. Dus we zien
wel een toenemende druk op het ge
zondheidssysteem, maar niet in zie
kenhuisopnames. Het uit zich vooral
in de poliklinieken. Na onderzoek
kan het grootste gedeelte gewoon
weer naar huis toe.''
,,Dat is echt gigantisch. Een maand
geleden telde Zuid-Afrika nog geen
driehonderd besmettingen per dag,
nu zijn het er meer dan twintigdui
zend. Mensen lijken een kortere tijd
besmettelijk, maar verspreiden het in
die korte tijd wel ontzettend snel.
,,In onze kliniek hadden we ook een
kleine uitbraak. We waren als de
dood dat we moesten sluiten, omdat
al ons personeel besmet zou raken.
Toen hebben we alle medewerkers
voor aanvang van hun dienst getest
met een antigeentest. Wie positief
testte, moest na een PCR-test meteen
in isolatie. We keken niet naar symp
tomen. Er bleken 23 mensen besmet
met corona, terwijl maar vier van hen
symptomen hadden. Als we ze niet
hadden getest, waren er negentien
mensen besmet aan het werk ge
weest. Het laat zien dat heel veel
mensen het virus hier asymptoma-
tisch bij zich dragen en over kunnen
dragen. Dan snap je dus meteen
waarom omikron zo snel om zich
heen slaat.''
,,Dat klopt, hier is slechts 6,5 procent
van de bevolking ouder dan 65 (in
Nederland bijna 20 procent, red.).
Maar je ziet in alle leeftijdscatego
rieën een groot verschil met de del
tavariant. Bedenk ook dat Zuid-
Afrika een heel grote gemeenschap
heeft van mensen die een verzwakt
immuunsysteem hebben. Omdat ze
bijvoorbeeld hiv of kanker hebben,
maar daarvoor nog niet onder behan
deling staan. Dat hier veel mensen
zijn met een zwakke immuniteit,
zorgt er trouwens voor dat hier ook
makkelijker nieuwe coronavarianten
ontstaan.''
,,Ik snap dat ze in Europa zeggen: we
vertrouwen het niet. Omdat omikron
dan misschien milder is, maar je wel
met ontzettend veel besmettingen te
maken krijgt en daardoor wellicht
toch met veel ziekenhuisopnames.
Maar ik ben een optimist, en ik durf
te zeggen: misschien is omikron juist
een blessing in disguise, een onver
wachte zegen. Ik weet dat nog niet
zeker, maar het is wel goed om het
v>J-1 V
De patiënten
hebben vaak
minimale
symptomen
ook op die manier te bekijken. Je hebt
te maken met een variant die veel
mensen in korte tijd besmet, waar
door je veel immuniteit in de bevol
king opbouwt. Als dat gepaard gaat
met een veel lagere ziektegraad, en
daar lijkt het nu op, dan zijn dat din
gen waarvan ik denk: laten we op
houden met alleen maar doemden
ken en in de paniek schieten.''
,,Nee, ik ben heel trots op onze presi
dent, Cyril Ramaphosa. Ondanks de
nieuwe variant zitten we nog steeds
in lockdown level 1. Hier is iedereen
zich altijd goed bewust geweest van
maatregelen als social distancing, het
dragen van mondkapjes, handen
wassen. Daarmee voorkom je al heel
veel ellende, denk ik.''
GO DINSDAG 21 DECEMBER 2021
'Misschien is omikron
uiteindelijk wel een zegen'
Chris van Mersbergen
Elandsdoorn
Waarom denkt u dat?
Hoe snel verspreidt omikron zich?
De Nederlandse arts Hugo Tempelman en laboratoriummanager Thupi Rammutl aan het werk in het laboratorium van de kliniek van
Ndlovu in Limpopo. foto bram lammers
De bevolking in Zuid-Afrika is ge
middeld een stuk jonger dan in Ne
derland. Jongeren worden minder
ziek van corona dan ouderen.
Ergert u zich aan de paniek over
omikron?
SU v\
- Hugo Tempelman,
arts in Zuid-Afrika
Zuid-Afrika is nog niet in lock-
down?
Hans Zaaijer,
arts-microbioloog
aan het Amsterdam
UMC en hoofdon
derzoeker bij bloed
bank Sanquin, ziet
in de meest recente
cijfers van Disco
very Health, de
grootste zorgverze
keraar van Zuid-
Afrika, aanwijzingen
dat omikron inder
daad minder ziekma
kend is. ,,Als je de
grafieken bekijkt: het
aantal besmettingen
schiet in een bijna
kaarsrechte lijn om
hoog, dat is echt on
gekend, indrukwek
kend. Maar de lijn
van het aantal zie
kenhuisopnames
verloopt veel platter.
Coronapatiënten ko
men in verhouding
bovendien veel min
der vaak op de ic te
recht. Bij de deltava-
riant belandde in
Zuid-Afrika 22 pro
cent van de opgeno
men patiënten in het
ziekenhuis op de ic,
5%
Nog maar 5 pro
cent komt op de ic
terecht.
10 procent kreeg
high care, en 68 pro
cent kwam op an
dere afdelingen te
recht. Bij omikron is
die verhouding voor
lopig heel anders: 5
procent op de ic, 8
procent high care, 87
procent op andere
afdelingen. Het sug
gereert allemaal dat
de variant milder is.''
Dit soort cijfers ge
ven hoop, maar er is
ook een andere kant
van de medaille. Di
verse experts zeg
gen tegen deze krant
wel degelijk heel be
zorgd te zijn over de
opkomst van
omikron. ,,Waar je het
over hebt, is echt de
macht van de grote
getallen'', stelt
arts-microbioloog
Jean-Luc Murk van
het Elisabeth-Twee-
Steden Ziekenhuis.
,,Als het verkeerd uit
pakt, kan het ook
echt verkeerd uitpak
ken.''
In Denemarken be
landen mondjesmaat
steeds meer patiën
ten met omikron in
het ziekenhuis. Het
RIVM kwam op basis
van de Deense cij
fers tot potentieel
zeer verontrustende
modellen voor Ne
derland.
