Ed van Thijn leefde bijna tachtig jaar in blessuretijd
7
POLITIEK
CORONAREGELS OOK VAN INVLOED OP OFFICIËLE STAATSIEFOTO RUTTE IV
De eerste foto die straks
van het kabinet-Rutte IV
wordt genomen,
zal op twee manieren
geschiedenis gaan
schrijven: er heerst
een pandemie én de
ploeg is enorm groot.
De presentatie van het nieuwe
kabinet, begin volgend jaar, op de
trappen van paleis Noordeinde zal
voor eeuwig de boeken ingaan als
de coronabordesscène. Met een
beetje pech als de eerste in een
reeks.
De 1,5 meter afstand geldt
natuurlijk ook voor het nieuwe
kabinet dat in de tweede week
van 2022 met koning Willem-
Alexander poseert. De foto's die
worden gemaakt, zullen om die
reden een breuk zijn met de
historische serie. Onder de
koninginnen Juliana en Beatrix
en koning Willem-Alexander
stonden ministers naast elkaar op
twee, en soms drie rijen.
Als ze het paleis uitkomen, zul
len de koning en de nieuwe minis
ters volgens de coronaregels een
mondkapje op hebben. Dat doen
ze af als ze op hun plek staan. Ze
poseren niet meer zoals gebruike
lijk schouder aan schouder, maar
op afstand. Als een accordeon, die
uit elkaar wordt getrokken.
Achter de schermen zijn ze er
maar druk mee, de ambtenaren
die zijn belast met het protocol bij
de Rijksvoorlichtingsdienst, Alge
mene Zaken, het kabinet der Ko
ning en de Dienst Koninklijk Huis.
Ze zijn aan het finetunen met
1,5 meter afstand en mondkapjes
op het bordes. Geen mens die het
uitspreekt, maar niemand wil nog
meer coronabloopers met de ko
ning terwijl het hele land mee
kijkt.
Vanwege de coronapandemie
wordt uitgeweken naar paleis
Noordeinde. Dat bordes is breder
dan de 8 meter en 80 centimeter
van Huis ten Bosch. Noordeinde
werd in 2017 gebruikt toen paleis
Huis ten Bosch werd verbouwd.
Nu het klaar is, gooit corona roet
in het eten.
Links van het staatshoofd - voor
de kijkers rechts - zal straks de
minister-president staan, rechts
de vicepremier. De andere twee
vicepremiers staan daar weer om
heen op de eerste rij. Bij de place-
ring wordt gelet op de ouderdom
van de ministeries. Ministers van
nieuwe departementen staan vaak
op de tweede rij, links- en rechts
buiten.
Wat de foto uit 2022 ook zal la
ten zien, is dat de ploeg ministers
in vergelijking met Ruttes eerste
kabinet in 2010 bijna is verdub
beld. Twaalf ministers moesten
het zijn, vond de voor het eerst
aantredende premier: ,,De trap
C Bordes van paleis
Noordeinde is breder
dan de 8 meter en
80 centimeter van
Huis ten Bosch
moet van bovenaf worden schoon
geveegd.''
Zijn voorganger Jan Peter Balke
nende stond met een ploeg van
zestien ministers. Dat snijden in
het eigen vlees moest Rutte profiel
geven. Maar dat werd gevoeld. Aan
het einde van het eerste kabinet-
Rutte beklaagden de ministers
zich. Ze kwamen nergens meer
aan toe. ,,Ik ben alleen maar aan
het uitvoeren'', zei een zwaar ver
moeide minister van Defensie
Hans Hillen. Aan denken kwam
hij niet toe.
Het geklaag werd steviger in
Ruttes tweede kabinet, waar
slechts één minister bijkwam.
Rutte wuifde het weg: ,,Ik ben blij
als ik lees dat ze het druk hebben.
De kracht van een klein kabinet is
keuzes maken. Je moet je richten
op de kerndingen.'' Toch kwamen
er drie ministers bij en bestond
zijn derde kabinet uit zestien mi
nisters.
Dat nam niet weg dat in het
derde kabinet-Rutte er onder de
werkdruk letterlijk ministers om
vielen. Pas toen minister van Eco
nomische Zaken Bas van 't Wout
een burn-out kreeg, reageerde
Rutte schuldbewust. Hij was altijd
'zuinig' geweest met ministers
posten. En hij had veel gevergd
van zijn mensen. ,,Ik verwacht bij
een volgende ministersploeg toch
iets meer mensen te hebben."
Door een wonder ontsnapte
PvdA-prominent Ed van Thijn
als Joodse jongen in de
Tweede Wereldoorlog aan de
dood. Van Thijn overleed
gisteren op 87-jarige leeftijd.
Van Thijn maakte naam als
fractievoorzitter van de PvdA
tijdens de hoogtijdagen van de
sociaal-democratische partij
halverwege de jaren 70. Hij werd
gezien als de kroonprins van de
onbetwiste leider Joop den Uyl,
maar zei de landelijke politiek
tijdelijk vaarwel voor het burge
meesterschap (van 1983 tot 1994)
van Amsterdam. Ook was hij twee
Necrologie
Ed van Thijn
1934 - 2021
keer minister van Binnenlandse
Zaken en tot 2007 lid van de Eerste
Kamer. In 2018 verscheen hij voor
het laatst in het openbaar bij de
installatie van Femke Halsema als
nieuwe burgemeester van Amster
dam.
Tot op hoge leeftijd maakte Van
Thijn zich hard voor politieke cor
rectheid. ,,Ik vind dat je fatsoenlijk
met elkaar om dient te gaan", zei
hij in 2003 in Het Parool. ,,Het ele
mentaire fatsoen dat je elkaar niet
kwetst en beledigt. Ik gruw met
alles wat ik in me heb van een sa
menleving waarin wordt geaccep
teerd dat je iedereen voor rotte vis
kunt uitmaken."
In zijn laatste boek - Blessuretijd
uit 2012 - blikte Van Thijn terug op
zijn leven. Die blessuretijd van de
PvdA'er duurde lang: vanaf de zo
mer van 1943 om precies te zijn.
Toen werden in kamp Westerbork
de namen van hem en zijn moeder
afgeroepen. Maar dankzij een list
van zijn vader hoefde de familie
niet naar de concentratiekampen
in Oost-Europa.
Wel moest hij daarna als 10-ja-
rige jongen onderduiken. Hij werd
verraden en opgepakt. Maar door
dat de oorlog ten einde liep, ont
liep hij opnieuw het transport
naar Auschwitz. ,,Ik mocht niet
bestaan, maar ik besta", zei Van
Thijn daar later over.
In 1983 werd de PvdA'er be-
noemd tot burgemeester van
Amsterdam. Het land verkeerde in
een diepe economische crisis, de
werkloosheid steeg naar record
hoogte en de hoofdstad werd
getekend door hevige krakersrel
len, verloedering en criminaliteit.
Junks en dealers maakten in delen
van de stad de dienst uit. 'Sterkte
jongetje', wenste zijn voorganger
Wim Polak hem toe.
Nadat op 4 oktober 1992 een
vliegtuig van El Al zich in twee
Bijlmerflats boorde, was Van Thijn
drie weken onafgebroken te vin
den in het crisiscentrum onder
'zijn' Amsterdamse stadhuis.
- Marcel Wiegman,
GO MAANDAG 20 DECEMBER 2021
Komende bordesscène gaat er heel
anders uitzien dan alle andere
Jan Hoedeman
Den Haag
Peter Winterman
