Lale Gül
Pim Fortuyn is
mijn rolmodel
Dierenmens
Rendierogen laten je smelten
t
Ze schrikken
niet van een
hand op hun
warme vacht
12
ederlander van het Jaar, je zal het maar zijn. Na de totaal
onverwachte winst van de NS-Publieksprijs mag ik ook
deze titel claimen; het houdt niet op met de prijzen.
Daarnaast kreeg ik te horen dat mijn boek het meest be
luisterde werk is op Storytel.
Inmiddels wordt mijn werk vertaald naar het Engels, Frans,
Duits, Sloveens en Italiaans en komt er een bioscoopfilm van. Met
Scandinavië ben ik deze week in gesprek voor de vertaalrechten,
maar ik vermoed dat het een done deal is. Als absolute hoogtepun
ten van het jaar beschouw ik het berichtje van wereldster Sarah Jes
sica Parker, die mij complimenten gaf over het interview in The
New York Times en graag de Engelse vertaling van het boek wilde
hebben. Helaas moest ik haar teleurstellen, want daar wordt nog
aan gewerkt. Verder werd ik van de zomer gebombardeerd met fo
to's uit Frankrijk en Parijs, waar mijn hoofd de billboards op straat
sierde, omdat ik op de cover van Le Point stond. Maar dat alles valt in
het niet bij het appje dat ik laatst kreeg van mijn favoriete burge
meester Femke Halsema, die vroeg of ik aan wil schuiven bij het
kerstdiner bij haar thuis. Ik denk dat weinigen me dat na kunnen
zeggen. En ik zeg het maar: daar ben ik toch wel een beetje trots op.
en verhaal te verkondigen. Ik zou het ook niemand aanraden; je
moet ermee om kunnen gaan dat iedereen denkt een mening over
je te hebben. En die mening is zeker niet altijd lovend. Ik heb de af
gelopen maanden steeds beter geleerd meningen en oordelen naast
me neer te leggen en gewoon door te gaan. Daar hebben de vele be
dreigingen aan mijn adres ook bij 'geholpen'; als je primaire zorg
veilig blijven is, maakt zo'n ellenlang essay van één of andere no
body in je inbox die het je allemaal wel eens zal vertellen je weinig
uit.
Je kan het ook nooit goed doen in het publieke debat; als ik zeg
dat de uitspraken van Erica Meiland hartstikke meevallen en een
kern van waarheid bevatten, in ieder geval voor mij en de meiden
die me dagelijks berichten, verword ik ook tot een paria. Als ik zeg
dat ik hoofddoeken bij de politie een bijster slecht plan vind, ben ik
intolerant en haatdragend. Als ik zeg dat de vrijheid van onderwijs
achterhaald is en de islamitische scholen met gescheiden klassen
als paddenstoelen uit de grond schieten in de grote steden, maak ik
het te bont. En vergis u niet: tot mijn verbazing zijn het zeker niet
allemaal moslims of allochtonen die deze convicties over me uit
storten. En had ik al gezegd dat ik de PVV in de kaart speel? Een to
taal bevreemdend verwijt, want in Turkije, een land waarvan ik het
debat ook volg, gelden deze als links-seculiere standpunten.
inmiddels niet alleen als auteur, maar ook als columnist en opinie
maker - hoe meer ik een ode wil brengen aan het fortuynisme.
Want wat moet die man het moeilijk hebben gehad. Constant bezig
zijn met het kaf van het koren te scheiden; je niet laten drijven in
een hoek van rechtsextremen, wat je gewoon niet bent, en jezelf
trouw blijven door op te komen voor seculiere principes en het ui
ten van je zorgen.
Ik had gehoopt dat ik Pim had gekend, een hand had gegeven en
vele goede gesprekken met hem had mogen voeren. Hij is mijn rol
model.
Boer Jan is een kenner,
want hij is de trotse hou
der van de enige rendier
kudde in Nederland.
Kudde is misschien een
wat groot woord in verge
lijking met de kuddes in
Lapland die vaak meer dan
10.000 dieren omvatten,
maar het zijn er toch mooi
veertien.
Net als de teugels die hij
ooit als kerstman vasthield
voor optredens in het
tv-programma All You
Need is Love komt een aan
tal lijnen samen in de
rijzige Achterhoeker. Aller
eerst zijn passie voor de
Sami. Dat is het nomaden
volk dat in het noorden van
Scandinavië leeft met ren
dieren. Samiboeren drijven
aan het eind van het jaar
duizenden dieren tegelijk
naar de kraal. Ze worden
gebruikt voor hun vlees,
huid, melk en als trekdier.
Hoeveel rendieren een
Samiboer precies heeft
weet niemand, omdat het
onbeleefd is dat te vragen,
leerde Jan tijdens een van
zijn vele excursies rond de
poolcirkel. ,,Net als je bij
ons niet vraagt wat iemand
verdient."
Jan is een vijfde genera-
tieboer in het Gelderse
Hengelo. Samen met zijn
vrouw Joke transformeerde
hij zijn traditionele boer
derij met koeien en var
kens in een zorgboerderij
met als pronkstuk een
kudde rendieren.
In zekere zin kun je spre
ken van een herintroduc
tie: ooit - in de tijd dat de
Noordzee nog droog stond
en je van de Achterhoek
naar de Schotse hooglan
den kon lopen - wemelde
het hier van deze hert-
Rendier
achtigen. 'Rendier' zou een
verbastering zijn van een
oud-Noors woord voor
'dieren met horens'.
Op zijn erf vult Jan een
emmer met een mengsel
van brokken en granen.
,,Kom, we gaan ze eten ge
ven", zegt hij en hij gaat
voor naar een stal waar de
dieren al staan te wachten.
Hun grote, donkere ogen
vallen het meest op. De
rendieren, ongeveer zo
groot als reeën, drommen
samen rond de boer. Sa
men met hem lopen ze de
wei in.
,,Rendieren zijn ontzet
tend volgzaam", zegt Jan.
,,En niet alleen omdat ik nu
een emmer voer in de hand
heb."
De beesten met hun
prachtige kijkers stralen
rust uit. Zwijgzaam eten ze
de brokjes die tussen het
gras worden gestrooid. Ze
springen niet opzij als je
een hand op hun warme
vacht legt.
Jan vertelt dat één van de
cliënten op zijn zorgboer
derij al vanaf de eerste dag
met de rendieren werkt.
Het is een man met au
tisme. ,,Instanties konden
achttien jaar geleden niets
met deze jongen. Hij was
alleen maar verdrietig. Al
na drie dagen op onze
boerderij begon hij te pra
ten. Eerst tegen de rendie-
ren, toen tegen anderen en
nu is het een van mijn
beste jongens. Uiteindelijk
smolt hij voor die grote
zwarte ogen."
Jan is zichtbaar trots. Hij
gelooft heilig in de heil
zame werking van dieren.
Cliënten die elders 'opge
geven' zijn, krijgen bij hem
een kans. Of ze nu agressief
of suïcidaal zijn. De dieren
- Jan heeft ook Mongoolse
kamelen en Afrikaanse gei
ten - fungeren als bliksem
afleider, ijsbreker en ver
trouwenspersoon.
Vroeger verzorgde Jan
Groot Roessink met zijn
rendieren optredens op
scholen en in verzorgings
tehuizen. Met zijn grote
gestalte en witte baard
hoeft hij alleen maar ho ho
ho te roepen om geloof
waardig te zijn.
Maar daar gunt hij zich
zelf nu geen tijd meer voor.
De cliënten op de zorg
boerderij hebben hem har
der nodig. Dus met kerst
blijven de rendieren ge
woon thuis.
Het beeld van de vlie
gende rendieren voor de
slee van Santa is overigens
een uitvinding van Coca
Cola. De rendieren werden
al eerder vercommerciali-
seerd door een Amerikaans
warenhuis dat in 1939 een
kinderboek uitdeelde over
de helpers van de kerst
man.
De rendieren op het erf
van Jan zijn inmiddels
puur Hollands: allemaal
hier geboren. Maar hun na
tuurlijke gedrag raken ze
niet kwijt. ,,Als er sneeuw
ligt, beginnen ze meteen te
graven. In Lapland vriest
het tien maanden per jaar.
Ze graven om van sneeuw
drinkwater te maken en
voedsel te zoeken."
Net als de Sami kan hij
zich geen leven meer voor
stellen zonder zijn trouwe
dieren.
Maar het valt niet mee om in het publieke oog je strijd te voeren
Hoe meer ik me in het publieke debat van Nederland begeef -
Z ZO keert terug op 8 januari 2022. Op 24 en 31 december
verschijnt er bij deze krant een Kerst- en Oudejaarsbijlage.
ZATERDAG 18 DECEMBER 2021 GO
Meestal gaat de krant over mensen. Annemarie Haverkamp schrijft over
dieren met een verhaal.
FOTO ANNEMARIE HAVERKAMP
SSSmB»
Oké, Rudolf met zijn rode
neus kent iedereen wel.
Maar de rest? ,,Vixen,
Prancer, Dancer, Comet,
Cupid, Blitzen, Donder en
Dasher somt Jan Groot
Roessink de 'acht dames'
op die samen met Rudolf
de slee van de kerstman
trekken.
Woonplaats:
Lapland en Hengelo
(O)
Bijzonderheid:
grote hoeven (als ski
schoenen) waarmee
ze niet meteen door
de sneeuw zakken
Heeft u een suggestie
voor een dier met een ver
haal? Mail annemarie.haver-
kamp@persgroep.ne t
Lale Gül (24)
vervangt deze
week Saskia
Noort. De
schrijfster van
het boek Ik ga
leven werd
onlangs door
EW Magazine
uitgeroepen tot
Nederlander
van het Jaar.
