H
7
MENINGEN VERDEELD OVER AANKOOP DE VAANDELDRAGER
SCHILDERIJ
De Staat geeft in coronatijd 150 miljoen euro
uit om een topwerk van Rembrandt in
Nederlandse handen te krijgen. Is dat een
volledig terechte aankoop of geldverkwisting?
fisschien kun
nen jullie on
derzoeken hoe
veel Nederlan
ders het be
schamend vinden dat er in deze
tijd zoveel uitgegeven wordt van
ons belastinggeld aan een schil
derij? Ik in ieder geval wel. Dit is
overbodige luxe in deze tijd!'
mailt Annemarie aan deze krant
over de aankoop van De Vaandel
drager. Ze is niet de enige die zich
afvraagt of de zak met geld niet
beter kan worden besteed. Uit on
derzoek van Hart van Nederland
blijkt dat de meeste deelnemers
de Rembrandt-miljoenen voor
De Vaandeldrager het liefst naar de
gezondheidszorg zien gaan. Ook
populair: mensen met een kleine
portemonnee compenseren voor
de hoge inflatie of een vergoeding
geven aan slachtoffers van de
coronacrisis.
Olav Velthuis, hoogleraar
kunstsociologie aan de Universi
teit van Amsterdam, benadrukt
dat het een eenmalige aankoop
betreft waar het Rijksmuseum
voor altijd van profiteert. ,,Je hebt
het en het gaat nooit meer weg. Al
die eenmalige uitgaven aan zorg
of cultuur helpen slechts tijdelijk
om wat lasten te verlichten.''
Is de verwachte winst van nóg
een Rembrandt erbij dan zo hoog,
dat de Staat er 150 miljoen voor
wil neertellen? Velthuis legt uit:
,,Het is geen investering waarop
rendement moet worden behaald
bij verkoop, de overheid doet dit
ter opbouw van het nationaal
kunstbezit. Dat gebeurt al eeu
wen en het heeft in oorsprong te
maken met identiteitsvorming
van de natie. Het is ook nu geen
toeval dat het Rijksmuseum en
Nederland dit werk van een Ne
derlandse schilder kopen. Maar je
kunt daar vragen bij stellen in een
gemondialiseerde en multicultu
rele samenleving, waarin allerlei
groepen niet goed vertegenwoor
digd zijn in musea; denk aan mi-
grantengroepen en vrouwen.''
Afrikaanse kunstenaar
Fusien Bijl de Vroe, directeur Ver
eniging Rembrandt, helpt alle
musea in Nederland met aanko
pen van kunst. Ook van kunste
naars uit niet-Westerse landen of
van vrouwelijke kunstenaars, be
nadrukt ze. Zo droeg de vereni
ging afgelopen jaar bij aan de aan
koop van een monumentale
wandsculptuur van de Afrikaanse
kunstenaar El Anatsui voor het
Stedelijk Museum. En een bijzon
der kunstwerk van beeldend kun
stenaar Patricia Kaersenhout, dat
zwarte vrouwen wil eren, is on
langs met steun aangekocht door
Nederlandse musea.
Ze vindt het absoluut terecht
dat Nederland daarnaast inves-
teert in De Vaandeldrager. ,,Dit is
geen overbodige luxe! Als we zo
gaan denken, omdat we nu een
coronaprobleem hebben, kunnen
we de Nachtwacht ook wel verko
pen en het geld eenmalig uitge
ven aan de zorg. Er doet zich nu
een unieke kans voor, in dit geval
is het een Rembrandt. En ja: kan
sen komen vaak op de verkeerde
momenten langs, maar soms
moet je ze toch grijpen.''
Volgens de directeur betalen we
ook nog eens 'een zeer redelijke
prijs' voor De Vaandeldrager. ,,Als
je deze Rembrandt zou veilen, le
vert die misschien wel 350 mil
joen euro op. Ongelooflijk veel
geld! We hebben nu de zekerheid
van een vast bedrag, dat is een
buitenkans. Desondanks begrijp
ik goed dat mensen vragen heb
ben. Maar minister Van Engelsho
ven heeft bezworen dat de aan-
Kansen komen vaak
op de verkeerde
momenten langs,
maar soms moet je
ze toch grijpen
koop niet ten koste gaat van de
cultuursector.''
Is het aankoopbedrag volgens
hoogleraar Velthuis fair? Dat is
niet makkelijk te zeggen, vindt
hij. ,,Dit soort werken is zo uniek
dat je het met weinig kunt verge
lijken. Pas dan valt te bepalen of
het een cadeau is van de familie
Rothschild of een goede deal voor
die partij. Als je kijkt naar op
brengsten de afgelopen jaren dan
zijn dit wel de bedragen die wor
den betaald, overigens vooral voor
moderne werken van schilders
uit de twintigste eeuw.''
Beperkt aanbod
Feit volgens kunstkenners: er zijn
nog maar weinig belangrijke
schilderwerken van Rembrandt
die zich in privécollecties bevin
den en geen enkel museum zal
werken verkopen, dus het aanbod
is heel beperkt. Daarnaast, met de
enorme toename van superrijken
wereldwijd zijn er mensen die
niet wakker liggen van zoveel
miljoenen. De keuze wordt dan
simpel: De Vaandeldrager komt
hier in een openbaar museum te
hangen óf elders ter wereld, wel
licht zelfs in een privécollectie.
Willem Jan Hoogsteder, expert
in oude meesters bij het tv-pro-
gramma Tussen Kunst en Kitsch,
zegt berustend: ,,Er is altijd kri
tiek. Al toen in 1896 Abraham
Bredius Het Puttertje aankocht
voor het Mauritshuis voor een
paar duizend gulden. Maar het
gaat hier om de allermooiste wer
ken, zoals De Vaandeldrager. En de
waarde van dat schilderij komt
gewoon in de boeken van de over
heid te staan, dus het is geen weg
gegooid geld.''
Steeds meer
hoogleraren vrouw
Stapels hout in bos
krijgen QR-code
Engel verliest
weer rechtszaak
GO VRIJDAG 10 DECEMBER 2021
Koning Willem-Alexander en de Spaanse koning Felipe VI in 2019 bij het schilderij tijdens een expositie in het Rijksmuseum. foto anp
'Deze Rembrandt is
geen overbodige luxe'
Edwin van der Aa
Den Haag
- Fusien Bijl de Vroe, directeur
Vereniging Rembrandt
UTRECHT
Een kwart van de hooglera
ren aan Nederlandse univer
siteiten is vrouw, komt naar
voren uit de Monitor Vrouwe
lijke Hoogleraren 2021. De
Open Universiteit heeft in
verhouding de meeste vrou
welijke hoogleraren. De TU
Delft bungelt onderaan de
lijst. Het Landelijk Netwerk
Vrouwelijke Hoogleraren
noemt het cijfer een mijlpaal.
Niet eerder was het aandeel
vrouwelijke hoogleraren zo
hoog. Europees gezien be
vindt Nederland zich nog in
de onderste regionen. Twintig
jaar geleden was het percen
tage vrouwelijke hoogleraren
nog slechts 6,5 procent.
AMERSFOORT
Staatsbosbeheer voorziet
stapels hout in de bossen
voortaan van een label met
een QR-code. Samen met de
Algemene Vereniging Inlands
Hout heeft Staatsbosbeheer
zeven labels ontwikkeld om
wandelaars en fietsers in het
bos te informeren over de be
stemming van de houtstapels.
De twee organisaties willen
zo de steeds vaker voorko
mende kritiek op houtoogst
tegengaan, waar vooral de
boswachters veel opmerkin
gen en vragen over krijgen.
De scan leidt tot de website
waargaatdithoutnaartoe.nl
waarop te zien is wat er met
de houtstapel gebeurt.
MECHELEN
Viruswaarheid-voorman Wil
lem Engel heeft ook een
tweede rechtszaak tegen de
bekende Belgische viroloog
Marc Van Ranst verloren. De
rechtbank in Mechelen sprak
Van Ranst gistermorgen vrij
van laster. Engel moet de
hoogleraar bovendien 4000
euro schadevergoeding beta
len. Engel sleept Van Ranst te
lichtzinnig voor de rechter,
vindt de rechtbank. Van Ranst
zou Engel onder meer op
nieuw hebben uitgemaakt
voor virusontkenner en dat
neemt de tegenstander van
coronavaccins en -maatrege
len niet.
