c Corina Jansen werkt aan nieuwe zomerexpositie in Brouwershaven
7
0
De zomerexpositie in Grote Kerk
in Brouwershaven draait om
garnalen. De schaaldieren, in
Brouw gornet genoemd, zorgde
daar dik 90 jaar voor leven in de
brouwerij.
De schaaldieren werden
meteen na vangst aan
boord van Twee Gebroe
ders, het vissersschip
van Nel de Nooijers (72)
vader Jan en haar oom Stoffel de
Nooijer, gekookt. ,,Er waren twee
grote, vaste ketels aan boord. In de
één zat meer zout dan in de ander.
Die garnalen gingen naar Frankrijk,
want die waren langer houdbaar",
vertelt Nel.
Lege vrachtwagen
Precies daar kwam Frans Jansen de
vader van Geertje Jansen (75) om de
hoek kijken. Hij had samen met zijn
broer Dirk een handelsbedrijf en gar-
nalendrogerij in Brouwershaven. Van
overal en nergens kwamen de garna
len bij de Jansens binnen, waarna ze
werden gekoeld, gesorteerd en ver
pakt. Om daarna, in blauw-witte
vrachtwagens, naar klanten te wor
den vervoerd.
Schouwen-Duiveland was destijds
een eiland. Met, vooral in het hoog
seizoen, lange rijen auto's bij het
pontje van Zijpe. Geertje: ,,Mijn va
der stuurde dan een chauffeur voor
uit met een lege vrachtwagen, die al
vast in de rij ging staan. Ondertussen
werden de garnalen gekoeld en in
kistjes verpakt. De met garnalen ge
vulde auto nam op het laatste mo
ment de plek in van die lege vracht
wagen."
Knetterhard werken
Hun beider jeugd draaide om garna
len. Bij Geertje thuis was het een
drukte van heb-ik-jou-daar. Vissers
uit Brouwershaven en Ouddorp
voerden maar een deel aan van de
'gornet' die Jansen verkocht. ,,Er was
een netwerk van commissionairs, die
in Scheveningen, IJmuiden ofin Den
Helder zaten." Telefonisch werd er
over hoeveelheden en prijzen onder
handeld. ,,Bij ons ging aan de lo
pende band de telefoon."
Het was knetterhard werken, her
innert ook Nel zich nog goed. ,,Het
was 12 uur op, 12 uur af. Altijd afge
stemd op eb en vloed. Mijn vader
moest er vaak vroeg uit en ging dan
ook vroeg naar bed. We hadden maar
een klein huis en dan moesten wij
stil zijn. Daar had ik vroeger vreselijk
de pee in."
Met haar zus moest ze met verse
vis langs de huizen. ,,Mijn zus en ik
hadden daar vreselijk de pest over in,
want we vonden die vrouwen altijd
zo zeuren." Haar zus vertelde later
weleens te hebben overwogen de vis
■h 111Mj&vMia-Jflü -UTMCW
1rlf -
I: Jltrw
Mijn vader zei:
'later zul je hier
nog wel eens
aan dienken'
weg te gooien en die drie kwartjes uit
haar eigen spaarpot te halen. ,,Moet je
voorstellen: drie kwartjes! Voor verse
vis. Voor scharren en tongen. Gewel
dig toch? Mijn vader zei ook weleens:
'later zul je hier nog wel eens aan
dienken'."
De rest was afval
Bij de drogerij werd op betonnen pla
ten buiten de puf, ofwel bijvangst,
gedroogd. Die werd verkocht als vee
voer. De garnalen werden deels op
Brouw bij wijze van bijverdienste ge
peld. ,,Die kwamen mensen ophalen
met emmertjes en die brachten ze
een paar uur later terug. Ik geloof dat
je van een kilo garnalen drie ons ge
pelde overhield. De rest was afval en
werd als veevoer gebruikt", zegt
Geertje.
Het was haar opa Cees Jansen die
in 1921 aan de Haven Noordzijde zijn
garnalen- en viszouterij begon. Ook
Als de garnalenboot
binnenkwam, werd het
levendig. Dan kwamen
de jongelui kijken
bij Nel was het haar opa Marien die
zich als eerste, ergens rond 1870, in
Brouwershaven vestigde. Haar Arne-
muidse overgrootvader stikte van het
geld en kocht voor elk van zijn zonen
een garnalenboot. Marien was één
van die zonen. Zijn zonen Jan en
Stoffel, de vader en oom van Nel, wa
ren de laatste garnalenvissers in die
plaats. Ze stierven 3 maanden na el
kaar en liggen op de begraafplaats in
Brouwershaven begraven. ,,Die twee
konden niet zonder elkaar."
Leven in de brouwerij
Het wordt een jubileumjaar voor
expositiemaakster Corina Jansen. In
2022 verzorgt ze voor de vijfde keer
een expositie in de Grote Kerk van
Brouwershaven.
Nu al is ze druk bezig met verzame
len van foto's, materialen én verha
len. Daarvoor bracht ze onder meer
Nel de Nooijer (die nu in Vlaar-
dingen woont) en Geertje Jansen
(die in Brouwershaven woont) bij
elkaar. Beiden groeiden op tussen de
garnalen.
De 'gornet' speelde dik 90 jaar
lang, zo ongeveer vanaf 1870, een
belangrijke rol in Brouwershaven.
Gezinnen verdienden er een centje
mee bij en het bracht leven in de
brouwerij. ,,Het was best stil toen in
Brouwershaven. Maar als de gar
nalenboot binnenkwam, werd het
levendig. Dan kwamen de jongelui
kijken. Zeker na vieren als de school
uit was", zegt Nel de Nooijer. Jansen
zoekt elke keer naar onderwerpen
die de rijke geschiedenis van Brou
wershaven doen herleven.
Dat deed ze eerst voor de Stadsraad
en nu voor de Stichting Cultuur
Erfgoed Brouwershaven.
SD
VRIJDAG 10 DECEMBER 2021
De handel in 'gornet' zorgde
voor leven in de brouwerij
Esme Soesman
Brouwershaven
Vlnr: Nel de Nooijer
(dochter van garna-
lenvisser Jan de
Nooijer), Geertje Jan
sen (dochter van gar-
nalenhandelaar Frans
Jansen) en expositie
maakster Corina Jan
sen bij de haven van
Brouwershaven.
FOTO MARIEKE MANDEMAKER
- Geertje Jansen,
dochter van een
garnalenhandelaar
Garnalenschepen in
de haven van Brou
wershaven.
FOTO ZEEUWS ARCHIEF, FOTOAR
CHIEF J. TORBIJN, GOES
- Corina Jansen, expositiemaker
