Onder politici
Als het aan hoofd Raad van State
lag, had Amalia er niet gezeten
'Probeer een
instrument te
bespelen'
De Graaf
kreeg
maar
deels
zijn
zin
19
Martijn Brouwer uit Vianen,
student lichttechniek
,,Amalia is bij uitstek iemand die
weinig te zeggen heeft over haar
eigen leven, daarom zou ik haar
echt willen aanraden om een mu
ziekinstrument te bespelen. Want
als er één moment is waarop je al
les voor het zeggen hebt, dan is het
wel terwijl je muziek maakt. Zelf
probeer ik een beetje te drummen
en dat kan ik helemaal zelf invul
len. Soms heb ik zin om te ram
men, soms wil ik juist rustig spe
len - hangt een beetje van mijn
stemming af. Zingt Amalia? Ah,
kijk aan! En ze wil dat niet in het
openbaar doen? Heel verstandig!
Met haar leven lijkt het me zo
goed om iets voor jezelf te houden,
iets waar je van alles in kwijt kunt.
Ik begrijp die afweging volkomen.
Niet alles hoeft open en bloot te
zijn, zelfs niet bij de kroonprinses.
Ik vind het eigenlijk onvoorstel
baar dat ze nu pas 18 wordt, als ik
haar soms wel eens in de media
zie. Ze gedraagt zich al zo.vol
wassen en netjes. Dat zou ik haar
ook nog wel willen meegeven:
vergeet niet te genieten van je
jonge jaren, doe je eigen ding. En
gedraag je nu niet al te veel als de
persoon die je over een tijdje altijd
moet zijn.''
Van links
naar rechts:
de Zweedse
prinses
Victoria, de
Belgische
prinses
Elisabeth en
de Spaanse
prinses
Leonor.
in Wales, waar afgelopen zomer
Amalia's zus prinses Alexia aan een
opleiding begon.
Alexia is daar jaargenoot van een
andere toekomstige koningin, de
Spaanse prinses Leonor. Hoewel er
een warme band bestaat tussen de
Oranjes en de Spaanse koninklijke fa
milie, was het voor Alexia en haar ou
ders een grote verrassing dat zij in
Wales een andere prinses treft. Bij de
fotosessie in de tuin van paleis Huis
ten Bosch vertelde koning Wil-
lem-Alexander afgelopen zomer dat
prinses Leonor onder een schuil
naam toelatingsexamen deed voor de
prestigieuze opleiding en dat haar
ware identiteit pas aan het einde van
de selectieprocedure aan het licht
kwam, toen ze op gesprek moest ko
men.
Leonor, wier officiële titel Prinses
van Asturië luidt, wordt de tweede
koningin van het koninkrijk Spanje,
dat in 1716 ontstond. Alleen Isabella II
ging haar voor. Zij kwam in 1833 als
3-jarige peuter op de troon.
- Jeroen Schmale
Elke week schrijft politiek verslaggever Hans van Soest over wat er speelt in Den Haag in Onder Politici.
Deze week: Een ongemakkelijke week voor Thom de Graaf.
Kroonprinses Amalia wordt
de dag na haar 18de verjaar
dag feestelijk binnengeleid
bij de Raad van State. In de balzaal
van Paleis Kneuterdijk wordt zij
beëdigd als bijzonder lid van dit
belangrijkste adviesorgaan van het
kabinet, zo regelt de Grondwet.
Weliswaar heeft ze geen stem
recht en is haar lidmaatschap lou
ter ceremonieel, het idee is dat ze
zich door aanwezig te zijn bij ver
gaderingen kan voorbereiden op
haar latere taak als koningin.
Wellicht kan Amalia inwendig
een triomfantelijk 'fokkit' niet on
derdrukken als ze woensdag wordt
toegesproken door de baas van de
Raad van State, vicevoorzitter
Thom de Graaf. De Graaf heeft er
zijn hele politieke leven voor ge
pleit deze ceremonie te schrappen:
alle wettelijke bevoegdheden van
het staatshoofd moesten van hem
fors worden ingeperkt.
Als voormalig partijleider van
D66 wilde hij dat de koning geen
lid meer is van de regering. Die be
paling moest wat hem betreft uit
de Grondwet. De Graaf zei meer
maals dat het staatshoofd geen rol
meer moest vervullen bij kabi
netsformaties en niet langer lid
mocht zijn van de Raad van State.
De Graaf zei destijds dat hij de
monarchie zo 'minder kwetsbaar'
wilde maken voor kritiek.
De Graaf heeft maar deels zijn
zin gekregen. Het schrappen van
de koning als lid van de regering is
er niet van gekomen, waardoor hij
nu ironisch genoeg Amalia moet
welkom heten. Iets wat hij zelf
niet als beletsel ziet overigens.
Maar D66 heeft op een ander punt
wel haar zin gekregen: sinds 2012
speelt de koning geen rol meer in
de formatie. De Tweede Kamer
wijst sindsdien zelf een verkenner
of informateur aan in plaats van de
koning die dat voorheen deed na
de wensen te hebben geïnventari
seerd van alle partijen.
En die oude wens van D66 wordt
nu mogelijk teruggedraaid. De
Tweede Kamer wil nu juist de for
matie 'minder kwetsbaar' maken.
Sinds de Kamer zelf de regie heeft,
moeten we na de recordformatie
van 2017 dit jaar nog langer wach
ten tot er een nieuw kabinet aan
treedt.
Hoewel volgens woordvoerders
van VVD, D66, CDA en Christen
Unie het 'point of no return' nog
niet is gepasseerd en er nog lang
geen akkoord is, inspecteerden ze
woensdagochtend wel alvast de
centrale hal van het Kamerge
bouw om te zien of daar de pre
sentatie van het coalitieakkoord
gehouden zou kunnen worden. Ze
hopen dat dat nog voor Kerst lukt,
zodat het nieuwe kabinet uiterlijk
begin januari kan aantreden. Nog
maals: als het lukt.
Die negatieve formatierecords
zijn niet het gevolg van het weren
van de koning in de formatie. Het
komt door de enorme versplinte
ring van het parlement en de pola
risatie die coalitievorming lastiger
maakt. Maar de koning had
het wel makkelijker ge
maakt, stelt Inge van Dijk
(CDA). Zeker in een tijd
waarin partijen elkaar het
licht in de ogen niet gunnen. ,,Een
formatie is een zeer politiek pro
ces, juist iemand die verder afstaat
van de actuele politiek kan dan
een belangrijke rol vervullen.''
Het helpt niet per se, getuige de
situatie in België. Dat land is nog
steeds recordhouder formeren
met 541 dagen. Destijds stelde de
Belgische koning vruchteloos be
middelaars aan om de onderhan
delingen vlot te trekken. Toenma
lig premier Yves Leterme: ,,De ko
ning kan niet op eigen houtje be
slissingen nemen of tegen de wil
van het parlement ingaan. Maar
hij kan wel als buffer dienen.''
Een Kamermeerderheid krabt
zich nu op het achterhoofd. ,,Van
ons had het destijds in 2012 so
wieso niet hoeven veranderen",
zegt Rudmer Heerema (VVD).
Dit voorjaar, toen de formatie
ontaardde in chaos na het be
ruchte 'functie elders'-debat,
dienden SGP en ChristenUnie een
motie in. De Kamer moest serieus
overwegen om de verkenner of in
formateur voortaan weer te laten
aanwijzen door iemand die 'af
stand heeft van het politieke
strijdgewoel', in het bijzonder
moet worden gekeken naar
de koning omdat hij boven de
partijen staat. Een ruime
meerderheid steunde die op
roep. Bij de evaluatie van
deze formatie wordt
bekeken of de koning
in de toekomst toch
weer een rol moet
krijgen.
Welke partij ook
voor de motie
stemde? Thom de
Graafs D66.
D66-Kamerlid Ste
ven van Weyenberg
liep daarna snel naar
de interruptiemicro
foon om te zeggen dat
dat een vergissing
was.
GO ZATERDAG 4 DECEMBER 2021
FOTO'S GETTY
IMAGES, BELGA
FOTO TWEEDE KAMER
