Firas Kiki, gevlucht uit Syrië, geliefd in Goes
6
Hij heeft kinderen voor z'n ogen zien verdrinken. Een beeld dat op z'n
netvlies staat gebrand. Maar het heeft hem niet geknakt. ,,Het was niet
mijn schuld, ik heb maar twee handen'', zegt Firas Kiki. Liever zet hij de
trauma's uit zijn verleden om in daden. Zwemles voor allochtone vrouwen
regelen, bijvoorbeeld.
'Ik sprak al aardig
Nederlands, maar 'Ik ga
kieken', daar kon zelfs
Google Translate me
niet mee helpen'
ROB PAARDEKAM
Lachend schudt Firas Kiki (43) de
Zeeuwse woorden en uitdrukkingen
achteloos uit z'n mouw. 'Hoster-
nokke', Mok ok 'Op d'n diek'. Het
mag duidelijk zijn dat de inwoner
van Goes z'n draai heeft gevonden in Zeeland.
Als opbouwwerker bij welzijnsorganisatie
SMWO heeft hij de harten van veel stadsgeno
ten al veroverd. En dat terwijl hij eigenlijk lie
ver in Zweden had willen uitkomen, toen hij
in 2014 vluchtte uit z'n geboorteland Syrië. In
het Scandinavische land woonden al familie
leden. Maar toen hij eenmaal in Nederland
was beland, had hij simpelweg de tijd niet om
nog een poging te wagen in Zweden te gera
ken. ,,Mijn vrouw en kinderen uit Syrië weg
halen, dat had prioriteit.''
,,Mijn gezin en ik werden bedreigd. Ik heb
zelfs een keer twee kogelgaten in mijn auto
aangetroffen. Weet je, ik kan niet tegen on
recht, dus ook niet toen er destijds mensen
zonder eerlijk proces werden opgesloten of
zelfs vermoord door het regime van al-Assad.
Daar kwam ik als advocaat tegen in verzet. Ik
denk dat op een bepaald moment een rechter
aan de machthebbers heeft doorgegeven dat ik
zo kritisch was, want het is niet dat ik het van
de daken schreeuwde. Op een dag stond het
leger voor mijn deur om me op te pakken. Ik
heb bijna een week in de gevangenis gezeten.''
,,Ik had een goed leven. Ik had mijn eigen ad
vocatenbureau, we woonden in een fraai ap
partement en hadden een mooie auto. Maar
toen veranderde alles.''
,,Het was een moeilijk besluit. Maar ik deed
het om uiteindelijk mijn gezin in veiligheid te
brengen. Mét mijn vrouw en kleine kinderen
in zo'n gammele boot gaan zitten, was voor
mij geen optie. Ik had ze niet allemaal kunnen
redden als het was misgegaan. Ik realiseer me
dat het ook in mijn eentje heel anders had
kunnen aflopen, hoor. Vluchten is gokken. Ik
had ook kunnen verdrinken midden op de
Middellandse Zee. Maar ik had in mijn ogen
geen andere keus. Het is zwaar geweest. Ik heb
geslapen in de kou en geleefd op een paar
koekjes per dag. Maar mijn doel hield me op de
been: mijn gezin redden.''
,,Ja. Via Libanon ben ik eerst in Turkije beland
en daar ben ik met ongeveer zestig anderen in
zo'n boot gestapt om de oversteek naar Grie
kenland te maken. Dat ging goed, tot iemand
zo'n dertig meter voor de kust een gat in de
boot sneed, bang om alsnog terug te worden
teruggestuurd naar Turkije denk ik. Maar het
was daar nog twee meter diep. En dat met alle
maal vrouwen en kinderen die niet konden
zwemmen. Dat ging helemaal mis. Ik heb zelf
een vrouw en een kindje kunnen redden. Ook
een paar andere mannen hebben gedaan wat
ze konden. Maar veel anderen kozen ervoor
om enkel zichzelf in veiligheid te brengen. Ik
heb een vrouw en twee kinderen zien verdrin
ken.''
,,Door mezelf niks te verwijten. Ik heb maar
twee handen. Ik heb toen wel tegen mezelf ge
zegd: als ik in veiligheid ben, waar dan ook, ga
ik zwemlessen voor vrouwen organiseren. Dat
heb ik later ook gedaan in Goes, voor alloch
tone vrouwen. Als zij of hun kind ooit ergens
te water raken, moeten ze zichzelf kunnen
redden. Het was een groot succes, maar helaas
heeft corona roet in het eten gegooid.''
,,Zeker. Ik allerlei opzichten. Ik kwam in het
asielzoekerscentrum in Dronten te wonen.
Daar had ik goed contact met een wat ou
dere vrijwilliger. Hij zei: 'Firas, als je hier
iets wil bereiken, leer dan de taal. Dat vin
den we belangrijk. Het hoeft niet perfect.
Maar je moet wel je best doen.' Dat was
wijze raad. Ik ben ook meteen sportactivi
teiten gaan organiseren in het AZC. Toen ik
later een woning in Tholen toegewezen
had gekregen, ben ik me daar gaan inzetten
voor vluchtelingen en heb ik vrijwilligers
werk gedaan in Ten Anker. Toen had ik wel
even het gevoel dat ik terug bij af was, hoor.
Ik sprak al aardig Nederlands, maar van de
bewoners van het zorgcentrum verstond ik
niets. 'Ik ga kieken', zei iemand. Daar kon
zelfs Google Translate me niet mee hel
pen.''
,,Dat klopt. Ongeveer een jaar nadat ik zelf
in Nederland was aangekomen. Eigenlijk is
de procedure best snel gegaan, want in veel
omliggende landen gaat het niet zo vlot.
Maar het waren natuurlijk heel lange
maanden. Mijn zoon was zes jaar oud, mijn
dochter vier. Ik miste ze enorm. Gelukkig
leven we in de tijd van de moderne com
municatiemiddelen, dus we hadden al die
tijd wel goed contact met elkaar.''
Hoe beviel Tholen?
Lachend: ,,Ik kwam uit Damascus, een heel
grote stad. Dan is Tholen wel wennen,
hoor. Als je in het buitenland beelden van
Nederland ziet, is het meestal Amsterdam
of Rotterdam. Dus dat is dan je beeld. Maar
het was rustig en veilig in Tholen. En de
mensen waren goed voor ons. We hadden
ook heel fijne buren. Ik heb daar nog steeds
vrienden.''
,,Ik heb acht maanden als timmerman ge
werkt bij Bouman-Potter, maar daar zeiden
collega's al snel: dit is niet jouw niveau. En
natuurlijk wilde ik zelf ook weer groeien.
Maar advocaat worden was voor mij geen
optie meer. Het zou jaren gaan duren om in
Nederland de juiste papieren te halen. Nu
was geld in Syrië nooit mijn drijfveer, hoe-
ZATERDAG
'Minder geld dan
eerst, maar ook nog
nooit zo gelukkig'
Waarom ben je gevlucht uit Syrië?
Hoe was je leven vóór de burgeroorlog in Sy
rië uitbrak?
Het is niet niks om zonder je gezin op de
vlucht te slaan.
Je hebt dus in zo'n rubberboot gezeten met
veel te veel mensen erin?
Hoe verwerk je zoiets?
Heb je meteen de schouders eronder gezet
na je aankomst in Nederland?
In Tholen heb je ook je gezin weer in de ar
men kunnen sluiten.
Net als veel hoogopgeleide Syriërs in Ne
derland kwam je moeilijk aan werk op je
eigen niveau.
