Zwarte lijst van de
Belastingdienst is
ongekend schandaal
O
\^m
c Hoogleraar Van Praag: Bekijk of
14
Waarom worden de pensioenen niet
gewoon verhoogd, vraagt Bernard van
Praag, emeritus hoogleraar aan de UvA
en lid van het Verantwoordingsorgaan
van pensioenfonds ABP, zich af.
COLUMN
Irene van den Berg
Een paar jaar geleden zou het
kabinet nog gevallen zijn
over de zwarte lijst van de
Belastingdienst. Maar ja, nu is het
al demissionair en zijn zowel bur
gers als journalisten murw gesla
gen door het zoveelste schandaal.
De toeslagenaffaire, een premier
met 'geheugenverlies' en een inca
pabele minister van Volksgezond
heid ten tijde van een pandemie.
Wie zijn vertrouwen in Den Haag
heeft verloren, zal weinig verrast
zijn door het feit dat de fiscus zo'n
kwart miljoen Nederlanders zon
der goede reden het etiket 'poten
tiële fraudeur' opplakte.
Deze week zagen journalisten
van NRC een rapport van PwC in
naar de zogeheten Fraudesignale-
ringsvoorziening, een register
waarin jarenlang 'signalen' wer
den genoteerd dat iemand erop uit
was de boel te bedotten. Signaal is
eigenlijk een te groot woord. Amb
tenaren mochten in het register
hun vooroordelen en onderbuik-
gevoelens neerkalken. Belde ie
mand met veel vragen naar de Be
lastingdienst, dan kon dat al een
reden zijn voor een aantekening.
Ook vonden de onderzoekers van
PwC opmerkingen terug over na
tionaliteit, etniciteit of medische
achtergrond.
Op grond van discutabele voor
oordelen werden vervolgens kei
harde beslissingen genomen, zon
der dat de burger in kwestie snap
te waarom. De Belastingdienst
zette toeslagen stop en vervolgens
werden ze ook nog uitgesloten van
de schuldsanering. Duizenden
mensen kwamen in de financiële
problemen. 'Achter de droge con
sultantzinnen in het PwC-rapport
zit een wereld van leed verborgen',
schreven de journalisten.
Het rapport geeft het zoveelste
wrange inkijkje in hoe onze over
heid naar haar eigen burgers kijkt.
Met vooroordelen, dedain en bo
venal achterdocht. Dit is geen
overheid die haar burgers dient,
maar die ze structureel wan
trouwt. En dan ook nog op zeer
dubieuze gronden.
Na de eerste onthullingen van
Trouw en RTL Nieuws werd het
systeem gesloten. De mensen op
de lijst ontvingen een brief. Maar
waarom ze verdacht waren, kregen
ze niet te horen. Was het hun exo
tische achternaam, dat ene tele
foontje naar de Belastingdienst of
wellicht omdat ze een huurachter
stand hadden? Op OneWorld
vraag een journalist zich af
waarom hij zelf op de zwarte lijst
terechtkwam. 'Dachten uw amb
tenaren wellicht dat een burger
genaamd 'Tahrim Ramdjan' het
spel vast niet volgens de regels
speelt?', vraagt hij staatssecretaris
Hans Vijlbrief van de Belasting
dienst in een open brief.
Wat mij betreft heeft hij recht op
deze informatie. Sterker nog, wij
burgers hebben er allemaal baat bij
om te weten hoe de overheid te
gen ons aankijkt. Wat voor mens
beeld daar leeft. Ik kan me daar
wel een voorstelling van maken.
Als de betonrot in het
systeem zit, hebben
nieuwe poppetjes
niet altijd zin
Maar liever lees ik die verdachtma-
kerij zwart op wit. Geanonimi
seerd, uiteraard. Niet omdat er
koppen moeten rollen bij de Belas
tingdienst. Als de betonrot in het
hele systeem zit, hebben nieuwe
poppetjes niet altijd zin. Maar
vooral omdat het reinigend kan
werken als lelijke woorden in de
openbaarheid komen. Buiten de
bubbel waar het zo normaal is om
ze te gebruiken.
Zoals de waard is, vertrouwt hij
zijn gasten. Het is een cliché dat ik
bij deze zwarte lijst niet uit mijn
hoofd krijg. Wie de ander structu
reel wantrouwt, heeft zelf ook
vaak veel te verbergen. Dat is geen
vrolijk stemmende conclusie,
maar wel eentje om bij stil te
staan. Ook voor de 17,25 miljoen
burgers die niet op de zwarte lijst
stonden.
AkzoNobel
Shell
Adyen
Philips
Peet Vogels
Afgelopen week pleit
ten partijen in de
Tweede Kamer nog
voor een hogere AOW
om de koopkracht van
gepensioneerden op peil te houden.
Maar de pensioenen kunnen ge
makkelijk flink worden verhoogd
zonder dat de pensioenvermogens
worden aangetast. Zelfs als we nu
stoppen met betalen van pensioen
premies, kunnen de pensioenen
nog decennialang worden uitge
keerd. Een nieuw pensioenstelsel is
nergens voor nodig en zelfs onwen
selijk, vindt Van Praag. Hij strijdt al
lange tijd tegen het nieuwe stelsel.
Het probleem zit volgens hem niet
bij het huidige pensioenstelsel,
maar bij de knellende regels waar
door het pensioenvermogen niet
kan worden uitgedeeld.
Pensioenfondsen halen opgelucht
adem dat ze niet hoeven te korten
op de pensioenen en u zegt dat de
pensioenen omhoog kunnen?
„Pensioenfondsen krijgen 34 mil
jard euro aan premie binnen en er
gaat 32 miljard euro uit aan pensioe
nen. Daarnaast zitten de fondsen op
een enorme berg geld aan vermo
gen, meer dan 1600 miljard euro.
Dat levert per jaar gemiddeld ruim
6 procent rendement op, zo'n 100
miljard euro. De afgelopen tien jaar
is de koopkracht van de pensioenen
met 20 procent gedaald. Daarvoor
compenseren kost ruim 6 miljard
euro. Zelfs als de pensioenen mee
stijgen met de inflatie, blijft het ver
mogen groeien.''
,,De Nederlandsche Bank dwingt de
pensioenfondsen te rekenen met
een rendement van 0,2 procent. Dat
is het rendement op veilige staatsle-
ningen.Nergens voor nodig. Vroe
ger moesten pensioenfondsen ver
plicht hun vermogen beleggen in
staatsleningen. Maar tegenwoordig
beleggen pensioenfondsen gespreid
in aandelen, vastgoed, staatslenin
gen enzovoort. Ze maken gemid
deld 6,5 procent per jaar rendement
op hun beleggingen. Dan is het toch
raar dat ze moeten doen alsof ze nog
alles in staatsleningen beleggen.
Die 0,2 procent is een belachelijk
laag percentage. Zo blijft de berg
pensioenvermogen maar groeien,
terwijl de koopkracht van gepensi
oneerden en deelnemers achteruit
gaat. Want ook de mensen die pen
sioen opbouwen, worden hierdoor
getroffen. Alleen merken ze het pas
als ze met pensioen gaan.''
In het nieuwe pensioenstelsel mo
gen pensioenfondsen wel met wer
kelijke rendementen rekenen. Dan
stijgen de pensioenen mee met de
rendementen. Dan is het probleem
toch opgelost?
,,Dat nieuwe pensioenstelsel is geen
goed idee. In het huidige stelsel
hebben de fondsen nog een inspan
ningsverplichting om hun uiterste
best te doen voor een waardevast
pensioen. In het nieuwe stelsel ver
valt zelfs die inspanningsverplich
ting. Het pensioenfonds belegt voor
de deelnemer en op pensioendatum
wordt de waarde van je beleggingen
gebruikt om een pensioen in te ko
pen. Afhankelijk van de beurs kan
dat pensioen hoger of lager uitval
len. Het wordt een casinopensioen.
Bovendien krijg je problemen bij
het verdelen van de pensioenpot in
individuele potjes voor alle deelne
mers. Hoe verdeel je dat geld? Dat
zal tot ruzies tussen jongeren en
ouderen leiden.''
ZATERDAG 4 DECEMBER 2021 GO
Y @IvandenBerg
c Reageren? economie@ad.nl
Irene van den Berg is (onderzoeks)
journalist. Iedere zaterdag blikt zij
terug op het economische nieuws
van afgelopen week.
O
Cao-akkoord
zorgt voor rust
en zekerheid bij
verffabrikant.
Energiegigant
profiteert van
stijgende olie
prijs.
-2,1%
Betaaldienstver
lener gaat
nieuwe aandelen
uitgeven.
Angst voor mil
jardenclaim VS
blijft koers onder
druk zetten.
E
o
'Er is geld
voor een
waardevast
pensioen'
Bloemendaal
Dat vermogen is toch zo groot om
de pensioenen in de toekomst ook
te kunnen garanderen?
