Kunstenaar en graficus legde Ramp vast
7
c Biologische boer en Staatsbosbeheer trekken samen op
De Korenschoof en
Staatsbosbeheer gaan er
samen voor zorgen dat de
biodiversiteit niet alleen onder,
maar ook boven de grond
sterk verbetert.
Vlakbij de natuurgebie
den Goudplaat en
Schotsman boeren
Kees, Connie en
dochter Anne Steen-
dijk al 21 jaar biologisch. Eerst met
alleen een akkerbouwtak, sinds
2018 is het bedrijf uitgebreid met
700 biologische melkgei-
ten. Steendijk is al die jaren al be
zig met het verbeteren van de bio
diversiteit op het bedrijf.
Steendijk begon na zijn oplei
ding aan de landbouwschool in
het bedrijf van zijn vader. Een
gangbaar bedrijf. ,,Maar ik heb
mijn ploeg verkocht en ben er
daarna mee gestopt." Hij schakelde
om naar biologisch en werkte hard
om de bodem te herstellen. De na
tuur in harmonie krijgen, noemt
hij dat. ,,De kwaliteit is enorm ver
beterd en daardoor neemt de
weerbaarheid van de bodem
enorm toe." En dat vertaalt zich in
het uitblijven van plagen en ziek
ten in het gewas waar de reguliere
landbouw vaak mee te maken
heeft.
Het gaat om voedsel
En toch is Steendijk er volgens zijn
eigen gevoel nog niet. Hij ziet dat
het ook boven de grond beter kan.
Niet goed gaat zelfs. ,,Ik ben ook
actief jager, maar dat actieve gaat
er af en dat komt omdat er geen
wild meer zit. Ik weet dat veel
mensen dat toeschrijven aan de
komst van de vos, maar dat zie ik
anders. Het gaat om het totaalpla
tje van voedsel. Patrijzen en fazan
ten hebben insecten nodig om te
groeien, maar die zijn er niet als ze
weggespoten worden. Vandaar dat
die soorten uit het gebied verdwij
nen en dat soort dieren wil ik
graag weer terugbrengen."
,,Ik word echt blij als ik dit soort
dingen hoor", zegt Theo Bakker
van Staatsbosbeheer. ,,Wij willen
naar een duurzame vorm van
landbouw", legt hij uit. ,,De minis
ter heeft ons gevraagd om de sa
menwerking aan te gaan met de
landbouw. Welke rol kunnen wij
spelen door grond die wij beheren
aan een bedrijf toe te voegen en
daarmee een duurzame bedrijfs
voering te versterken."
En dat gebeurt in Kamperland.
Staatsbosbeheer beheert de
Schotsman, de Goudplaat en wat
dijken. De familie Steendijk neemt
nu het beheer van ongeveer 46
hectare van deze natuur op zich en
daarmee versterkt het bedrijf zich.
,,We helpen elkaar", zegt Steen-
dijk. „Staatsbosbeheer wil ver
schralen en wij hebben meststof-
Staatsbosbeheer wil
verschralen en wij
hebben meststoffen
nodig
fen nodig om onze gewassen en
dieren te voeden. Daarin werken
we samen. Daarnaast hebben wij
machines waarmee wij kunnen
helpen om de gewassen af te voe
ren." Het maaisel gaat mee terug
naar de boerderij. Een deel wordt
gevoerd aan de geiten. ,,En als de
planten die in het maaisel zitten
niet geschikt zijn als voer, zoals Ja-
cobskruiskruid, dan composteren
we het."
En dat niet alleen. Kennis van de
natuur en het gebied is ook be
langrijk. De natuur van de Schots
man is schraal met heel veel orchi
deeën. ,,Natuurbeheerend Neder
land zegt dan: als je dat in pacht
geeft aan een boer word je gelijk
de zaal uit geknikkerd", zegt Bak
ker. ,,Maar omdat Steendijk zo met
die grond bezig is, weet hij precies
wat wel en niet kan. Een aanne
mer zou dat in een keer maaien,
maar Steendijk gaat in stukjes
maaien waardoor insecten en an
dere organismen de kans krijgen.
Het is winst voor de natuur, veel
meer kwaliteit in het terrein én
hele mooie samenwerking."Zowel
Steendijk als Bakker benadrukken
dat de samenwerking ook waarde
vol is omdat ze kennis aan elkaar
overdragen.
Harry van Kruiningen heette ei
genlijk geen Harry van Kruinin-
gen. De in 1996 overleden kun
stenaar werd in 1906 in Hans-
weert geboren als Henri Adel-
bert Janssen. Hij woonde maar
kort in Zeeland, maar nam zijn
geboorteplek als achternaam
mee. En hij kwam er terug.
Als kunstenaar legde hij de ellende
van de Watersnoodramp én de
bouw van de Deltawerken vast.
Twee series Zeeuwse etsen van Van
Kruiningen zijn nu in het Waters
noodmuseum te zien.
Wat hij aantroftoen hij vlak na de
Watersnoodramp in Zeeland arri
veerde, moet indruk hebben ge-
maakt. De appelbomen vol uien,
die vanuit een ondergelopen
schuur in de bomen belandden en
daar bleven hangen toen het water
zakte. ,,Soms zag ik een koe in de
bomen hangen." Dat legde hij ook
vast.
Spekken
Van Kruiningen bezocht het ramp
gebied met twee andere kunste
naars in opdracht van onder meer
het Prins Bernhard Fonds. Een deel
van hun werk werd verkocht om
het Rampenfonds te spekken.
In 1959, vlak na de start van de
bouw van de Deltawerken, keerde
de veelzijdig kunstenaar terug. Al
die techniek vond-ie prachtig. Te
rugverwijzend naar dat eerdere be
zoek zei hij in een interview. ,,De
ellende van toen zal ongetwijfeld
mijn werk van nu nog versterkt
hebben. En vergeet niet, ik ben in
Zeeland geboren."
Nog altijd spat de kracht van zijn
werk af. Alsof ze gemaakt zijn om
hun verhaal te vertellen vanaf de
grijze wanden van de Ouwerkerkse
caissons. De in 2015 opgerichte
stichting Harry van Kruiningen
maakte er een boekje bij, met tek
sten van Peter Sijnke en Fransje
Kuyvenhoven.
SD DONDERDAG 2 DECEMBER 2021
Nóg beter voor biodiversiteit
Melita Lanting
Kamperland
- Kees Steendijk
OUWERKERK
Zie: harryvankruiningen.nl en
watersnoodmuseum.nl
- Esme Soesman
Anne (links) en Connie en Kees Steendijk in de stal met biologische melkgeiten. foto marcelle davidse
Werk van Harry van Kruiningen aan de wand van één van de
caissons van het Watersnoodmuseum. foto katja van noort
