Nabil B. over Hammerstein: 'Een ongeleid projectiel'
c Spion voor Frankrijk, racismebestrijder en moeder van groot adoptiegezin
11
In Frankrijk krijgt zangeres Josephine
Baker vandaag met een erebegrafenis
alsnog de erkenning voor haar rol in het
verzet en haar strijd tegen racisme.
senscheiding. Ze moest trouwen
toen ze 13 jaar was en besloot niet
lang daarna dat ze danseres en
zangeres wilde worden. Dus reisde
ze naar het mekka van vertier: Pa
rijs. Baker stond er op beroemde
podia en groeide uit tot een we
reldster. Met de 'bananendans'
zorgde ze honderd jaar geleden -
in de jaren 20 van de vorige eeuw -
voor wereldwijde ophef.
Baker danste bloot met alleen
een 'bananenrokje' om haar mid
del. Ze maakte 'wilde' en sug
gestieve bewegingen op het po
dium. Soms waren er zelfs levende
wilde dieren bij.
De show omvatte en bevestigde
alle clichés die 'witte' toeschou
wers toen hadden van 'zwart
Afrika'. Het was bovendien de tijd
dat bloot nog taboe was. En een
zwarte vrouw in de hoofdrol op
het podium: dat was op zich al een
revolutie.
Verzet
De Tweede Wereldoorlog zette
haar op een andere koers. Ze bleef
optreden als zangeres, bezocht
feestjes en recepties, en gebruikte
haar bekendheid en persoonlijke
contacten om overal informatie te
ontfutselen. Die speelde ze vervol
gens door naar het Franse verzet.
Ze kreeg er later de prestigieuze
Légion d'Honneur-onderschei-
ding voor.
In de jaren 60 ontpopte Baker
zich als voorvechter voor gelijke
rechten. Ze liep in 1963 mee met
Martin Luther King tijdens de
grote demonstratie in Washington
en was de enige vrouw die bij die
mars een toespraak hield. Ze had
inmiddels de Franse nationaliteit.
En in haar eigen kasteel in de Dor-
dogne woonden haar twaalf ge
adopteerde kinderen, uit alle uit
hoeken van de wereld van Japan
tot Colombia. Ze noemde haar ge
zin 'de regenboogstam'. ,,Er is
maar één ras, het menselijk ras'',
zei ze zelf ooit.
Panthéon
Vandaag krijgt Josephine Baker, in
aanwezigheid van president Ma
cron, 45 jaar na haar dood een ere-
begrafenis in het Parijse Panthéon,
de tempel waar Fransen worden
begraven die een bijzondere bij-
drage hebben geleverd aan de
Franse geschiedenis. Ze is de eer
ste zwarte vrouw die in het Pan
théon wordt bijgezet.
Het was Macron zelf die besloot
tot de ceremonie. Haar huidskleur,
de strijd die ze leverde, haar
patriottisme, haar inzet voor
Frankrijk en strijd tegen racisme:
die boodschap wil de president
voor het voetlicht brengen. ,,Alles
wat Josephine Baker deed, zie je
weerspiegeld in onze huidige
tijd'', aldus een medewerker van
de Franse president. ,,Iedereen kan
zich wel herkennen in een aspect
van haar.''
Frank Renout
Parijs
Ze trad op, gekleed in alleen een
bananenrokje. Ze danste en zong
in de beroemdste cabaretzalen van
Parijs. Maar ze had ook een héél
andere kant. Josephine Baker
kreeg in 1939 bezoek van het hoofd
van de Franse contraspionage
dienst Jacques Abtey.
Die zocht haar op in haar villa in
Le Vésinet, ten westen van Parijs.
,,We liepen haar park in en hoor
den van ver 'Hello!''', schreef Ab
tey later in een boek over de oor
log. ,,Ze kwam uit de struiken te
voorschijn, breeduit lachend, in
een oude broek, met in haar hand
een roestig conservenblikje vol
met slakken.''
Alles voor Frankrijk
Hij vroeg haar of ze spion wilde
worden. Baker twijfelde geen mo
ment, schreef Abtey in de memoi
res. ,,Ze zei: Frankrijk heeft me al
les gegeven. Nu ben ik bereid mijn
leven voor Frankrijk te geven.'' Het
werd een keerpunt in het leven
van Josephine Baker (1906-1975),
die in de Franse pers al 'de vrouw
met duizend levens' wordt ge
noemd.
Baker werd geboren in de Ver
enigde Staten, in de tijd van de ras-
Josephine Baker op het Film
festival van Cannes in 1974.
Onder: Baker met haar man en
adoptiegezin in 1959.
AMSTERDAM
De Raad van Discipline behan
delde gisteren klachten die wer
den ingediend tegen voormalig
advocaat Oscar Hammerstein.
Die gaf vorig jaar in deze krant
een interview over zijn periode
als advocaat van kroongetuige
Nabil B.
In juli 2020 publiceerde deze krant
een veelbesproken interview met
Hammerstein, toen nog anoniem,
over zijn periode als advocaat van
kroongetuige Nabil B. In dat inter
view stelde hij dat de breuk met de
kroongetuige zou zijn veroorzaakt
door Peter R. de Vries. Ook deed hij
in het interview uitspraken over
advocaat Khalid Kasem, die toen
net in opspraak was geraakt van
wege vermeende banden met de
organisatie van Ridouan Taghi.
Hammerstein stelde dat hij van een
officier van justitie had begrepen
dat het Openbaar Ministerie
(OM) niet zat te wachten op De
Vries, omdat hij destijds kantoorge
noot was van Kasem.
Naar aanleiding van die klachten
hebben Kasem, Peter R. de Vries en
kroongetuige Nabil B. klachten in
gediend tegen Hammerstein. Die
klachten werden gisterochtend in
de extra beveiligde Bunker in Am
sterdam besproken. Kasem kreeg
zelf ook het woord. ,,Hij heeft op
alle mogelijke manieren gepro
beerd Peter R. de Vries zwart te ma
ken." De klacht van Nabil B. richt
zich onder meer op het schenden
van het beroepsgeheim door Ham-
merstein, door privé-informatie te
verstrekken. Volgens Peter Schou
ten, de advocaat van Nabil B., heeft
Hammerstein het interview uit
'rancune' gegeven, en heeft hij de
kroongetuige gediskwalificeerd en
beschadigd. Ook wordt het Ham-
merstein verweten dat hij de veel
besproken iPhone van de kroonge
tuige aan het OM heeft be
zorgd. Schouten stelde dat hij deze
ook aan de opvolgende advocaat
had kunnen geven. Ook de klacht
van wijlen Peter R. de Vries werd
(deels) besproken. Hammerstein
zelfstelde het pijnlijk te vinden dat
Oscar Hammerstein.
de klacht van De Vries nog werd be
sproken. ,,Het is pijnlijk te spreken
over wijlen Peter de Vries. Hij is
vermoord binnen het feitencom-
plex dat hier vandaag ter sprake
komt." Royce de Vries, de zoon van
Peter, noemde die opmerkingen
ongepast. Nabil B. kreeg ook zelf
het woord. Hij stelde dat de breuk
met Hammerstein (die na de moord
op Derk Wiersum aantrad als
raadsman) er al een tijdje zat aan te
komen. Volgens hem waren er veel
incidenten. Zo zou Hammerstein
ongepaste erotische opmerkingen
hebben gemaakt naar hem en het
gevangenispersoneel. ,,Hij was een
ongeleid projectiel." Ook zei hij dat
hij Hammerstein helemaal niet had
bedreigd, toen die weigerde zijn
iPhone terug te laten bezorgen.
Uitspraak op 27 december.
- Yelle Tieleman
GO DINSDAG 30 NOVEMBER 2021
Josephine Baker
na 45 jaar geëerd
voor sociale inzet
FOTO'S ANP, GETTY IMAGES
FOTO ANP
