11
MJINIU AD PHERNAMBUCQ, 'REGIOSPINNER' VAN URGENDA IN ZEELAND
De Provincie Zeeland
steunt grote industrie in
hun klimaatplannen en
remt daarbij de
noodzakelijke overgang
naar duurzame energie,
betoogt Ad
Phernambucq,
'regiospinner' van
Urgenda in Zeeland.
Bij de totstandkoming
van de RES, de Regio
nale Energie Strategie,
is zowat elke denkbare
partij in Zeeland be
trokken geweest. Trots meldt de
website van het Zeeuws Energie
Akkoord dat de RES gemaakt is
dóór en vóór Zeeuwen. 'We zor
gen samen dat de Zeeuwse voetaf
druk zo klein mogelijk wordt.'
De RES mag best ambitieus ge
noemd worden, maar kent z'n be
perkingen. Zo vallen de grote
energie- en grondstofintensieve
industrieën (zoals Yara, DOW,
Zeeland Refinery) er niet onder.
Die zijn samen wel goed voor 75
80% van de CO2-uitstoot in Zeel
and. Zeeland herbergt één van de
grootste clusters van chemische
industrie in Noordwest-Europa.
Die cluster stoot zo veel CO2 uit
dat alle andere Zeeuwse sectoren
daarbij zo'n beetje in het niet val
len. In geen enkele andere provin
cie is dit zo sterk het geval.
Status aparte
Bij de totstandkoming van het na
tionaal Klimaatakkoord (2019) kre
gen de vijf grote nationale indus
trieclusters (waarvan de Zeeuwse
er één is) een status aparte in de
vorm van de 'Sectortafel Indus
trie'. Daarbij is afgesproken dat
elke industriecluster zijn eigen
plan (Cluster Energie Strategie) op
kon stellen. Dat is gebeurd, maar
ook met brede inbreng en consul
tatie met alle betrokken partijen
en stakeholders?
'Dóór en vóór de Zeeuwen', zo ge
zegd? Nee. De kans is groot dat u
hier voor het eerst hoort van deze
plannen. Is dat niet een beetje
vreemd?
De Provincie Zeeland koos er
voor om de ontwikkeling van de
plannen om de CO2-uitstoot in de
zware industrie terug te dringen
neer te leggen bij Smart Delta Re
sources (SDR). Dat is naar eigen
zeggen een samenwerkingsver
band tussen industriële bedrijven
en de overheid. In de praktijk
is SDR een belangen- en lobby-
club van de zware industrie, met
actieve steun van de provin
cie Zeeland.
Bij de opstelling van genoemde
plannen is er, voor zover we kun
nen waarnemen, weinig of geen
moeite gedaan om andere partijen,
zoals de ZMf of de vakbonden, bij
het proces te betrekken.
Het SDR Regioplan 2030-2050
ademt dan ook het (korte termijn)
belang van de industrie. Er
wordt zwaar ingezet op oplossin
gen die goed passen binnen de be
staande structuren (procesopti
malisatie, elektrificatie en CCS, de
afvang en opslag van CO2 De na
druk ligt daarbij op de pad van ge
leidelijkheid, waarbij kostenbe
heersing en het mijden van (fi
nanciële) risico's voorop staan.
Over de brug komen
Nieuwe technologie (zoals water
stof) wordt voorzichtig en klein
schalig ingezet, om wat ervaring
op te bouwen. Het is de weg van
de minste weerstand waarbij de
bedrijven in de kern te lang door
gaan op het fossiele pad. Daarbij
wordt ook nog eens een heel fors
beroep gedaan op de inzet van pu
blieke middelen voor het aanleg
gen de noodzakelijke infrastruc
tuur (380 kV leidingen, pijpleidin-
gen voor H2 en CO2 etc.) en het
subsidiëren van de 'onrendabele
top'. De industrie legt daarbij de
bal uitdrukkelijk neer bij de over
heid, die eerst maar eens stevig
over de brug moet komen.
Klimaatakkoord
Houdt de Provincie Zeeland, die
tevens de rol heeft van vergun
ningverlener en handhaver, in dit
proces wel voldoende afstand van
de grote industriële bedrijven in
onze provincie? Daar lijkt het niet
op. De provincie is niet alleen met
een gedeputeerde direct vertegen
woordigd in de board van SDR, het
provinciebestuur lobbyt met re
gelmaat (of op afroep) voor de be
langen van de grote industrieën.
In verschillende brieven aan mi
nisters of informateurs wordt ge
pleit voor maatregelen die soms
lijnrecht ingaan tegen het beleid
dat in het Nationaal Klimaatak
koord is afgesproken.
Voorbeelden hiervan zijn plei
dooien om de subsidieregeling
SDE++ ook open te stellen voor
het transport van afgevangen CO2
en tégen de nationale CO2 -hef
fing. Ook het warme welkom voor
een nieuwe kerncentrale past in
dit plaatje. Hiermee ondersteunt
de Provincie de wensen van de in-
dustrie. Het lijkt er sterk op dat dat
de Provincie de belangen van de
grote industrie vereenzelvigt met
het algemeen belang.
Dat is wellicht nog te billijken
vanuit het oogpunt van behoud
van bestaande werkgelegenheid,
maar dat is denken voor de korte
termijn. Het vasthouden van ba
nen in de fossiele industrie draagt
niet bij aan de noodzakelijke ener-
Het vasthouden van
banen in de fossiele
industrie draagt niet
bij aan de
noodzakelijke
energie- én
industrietransitie
gie- én industrietransitie. Het past
zeker niet in een beleid waarbij
het halen van de gestelde klimaat
doelen de hoogste prioriteit heeft.
Is het provinciebestuur zich hier
van wel bewust?
Al eerder heeft de Provincie met
de zware industrie mooie afspra
ken gemaakt over het terugdrin
gen van de CO2-uitstoot. In 2016
werd met veel toeters en bellen de
Ambitie 2030 Duurzame Ha
vens gelanceerd. Als onderteke
naar draaide de provincie mee in
de projectgroep en in de stuur
groep. Een fikse CO2-reductie
werd in het vooruitzicht gesteld.
Nu, ruim vijf jaar na dato, is de
CO2-uitstoot van de betrokken in
dustrie niet waarneembaar afge
nomen. De afgesproken jaarlijkse
monitoring en bijsturing is niet
goed van de grond gekomen. De
industrie kon moeiteloos wegko
men met een houding van af
wachten en vooruitschuiven.
Crisisaanpak
Door zich te veel op te stellen ach
ter de (korte termijn) wensen van
de industrie staat de provincie im
pliciet een duurzame en funda
mentele transitie van de basisin
dustrie in de weg. Om de 1,5 gra
den doelstelling binnen bereik te
houden is een crisisaanpak nodig.
Dat vraagt om een provinciebe
stuur dat vanuit een onafhanke
lijke positie en met een visie op
een groene industriepolitiek de
Zeeuwse fabrieken kan en wil aan
spreken.
GO DONDERDAG 18 NOVEMBER 2021
UDe op deze pagina geplaatste opiniestukken vindt
u ook op onze website onder het kopje Opinie
Belang grote industrie is niet
per se het algemeen belang
- Ad Phernambucq, Urgenda
Chemiebedrijf Dow aan de boorden van de Westerschelde bij Terneuzen. foto dow
