9
INTERVIEW
TERUGBLIKKEN MET QUINSY GARIO VAN DE ACTIE 'ZWARTE PIET IS RACISME'
Tien jaar na de eerste 'Zwarte Piet Is Racisme'-
demonstratie lijkt de Pietenstrijd grotendeels
gestreden. ,,Maar de strijd tegen racisme is nog
niet klaar", zegt Quinsy Gario, een van de
actievoerders die er tien jaar geleden bij was.
Opeens ligt Quinsy Gario
daar op zijn zij, op 12
november 2011, in een
Dordts steegje, met
twee knieën van een
politieagent bovenop hem en hand
boeien om zijn polsen. Aan het eind
van de steeg trekt de intocht van Sin
terklaas verder, niemand die het
T-shirt meer ziet dat Gario draagt:
'Zwarte Piet is Racisme' staat erop.
,,Het T-shirt was een kunstproject
om in het gesprek over racisme de
slachtoffers centraal te stellen en niet
de daders. Ik liep er al sinds 1 juni in
rond. We besloten met zijn vieren
naar de landelijke intocht in Dor
drecht te gaan en zouden wel zien
wat er ging gebeuren. Het ging goed
totdat de politie ingreep."
Met de actie blijken Gario (37 jaar,
geboren op Curasao) en zijn medeac
tivisten tien jaar geleden de knuppel
in het hoenderhok te hebben ge
gooid. Het debat over Zwarte Piet
sluimert al decennia, maar is sinds
die dag niet meer van de agenda ge
weest. Zwarte Piet is Racisme werd
opgevolgd door Kick Out Zwarte
Piet, ieder jaar kwamen er meer de
monstraties én tegendemonstraties.
,,Mijn moeder werd op haar werk uit
gemaakt voor Zwarte Piet. Zij is een
hele sterke vrouw, maar ik merkte
dat dit haar echt raakte. Ze wilde niet
dat ik naar haar werk zou gaan om er
iets van te zeggen, dus heb ik er een
kunstproject van gemaakt. Het
groeide langzaam. En toen kwam de
intocht."
,,Klopt. De arrestatie is gefilmd, on-
line gezet en werd door website
GeenStijl opgepikt. Dat hielp. We
hoorden van veel mensen dat ze blij
waren dat we in Dordrecht stonden.
De politie stelde dat ze ons oppakte,
omdat we de openbare orde verstoor
den. Maanden later stelde het open
baar ministerie dat de arrestatie on
terecht was."
Sinds 2011 is er vrijwel geen jaar
voorbijgegaan zonder demonstra
ties rond de intocht. Het debat
werd verhit en gepolariseerd. Zijn
er dingen waarvan u denkt: die
hadden we anders kunnen doen?
,,Die spanning in de samenleving
was er al, hij kwam nu alleen naar
buiten en het geweld wat is gebruikt,
is nooit van onze kant gekomen. Rust
terwijl er repressie is, is geen echte
rust. Zwijgen gebeurt vaak om een
dominante positie te beschermen,
waarin anderen de mond wordt ge
snoerd."
,,Ik heb in 2014 770 berichten aange
leverd bij de politie. Uiteindelijk zijn
er in 2018 drie mensen veroordeeld.
De politie zei dat ze anderen niet
konden achterhalen. Iedere keer als
ik in de media verschijn, komen er
nieuwe bedreigingen. Ik let nog
steeds op waar ik naartoe ga."
Na 2014 heeft u zichzelf wat terug
getrokken uit de Pietendiscussie
en bent u zich meer gaan richten
op andere vormen van protest te
gen racisme. Waarom?
,,Het kunstproject was klaar. Er kwa
men andere mensen die verder gin
gen met Kick Out Zwarte Piet. Ik
wilde niet in hun weg staan. Mijn
doel was om het gesprek te normali
seren. Dat was gelukt. Al wilden
sommige partijen ook alleen praten
om het praten.
,,In 2013 toen de rechtbank Amster
dam stelde dat de Zwarte Pieten bij
de intocht in strijd waren met het
Europees Verdrag voor de Rechten
van de Mens. En in 2016 toen Erik van
Muiswinkel stopte als hoofdpiet om
dat hij niet langer Zwarte Piet wilde
spelen."
,,Voor mij gaat het niet om het uiter
lijk van de Piet, maar waar die als
ritueel en symbool voor staat."
,,Er is meer bereikt dan alleen roet-
veegpiet. Er is een grote groep men
sen die zeggen: onze gemeenschap
pen mogen niet meer worden geklei
neerd. Mensen die taboes willen aan
pakken. We hebben Omroep Zwart,
de Black Archives (een archief met
boeken vanuit zwart perspectief,
red). Er stonden duizenden mensen
op de Dam voor de Black Lives Mat-
ter-demonstratie."
,,De strijd tegen racisme is nog niet
klaar. We moeten het hebben over
hoe we omgaan met de oude koloni
ale gebieden, zoals de Antilliaanse ei-
landen. Die zijn ingezet voor handel
en het vergaren van rijkdom, maar
zijn er nu zelf slechter aan toe. Het
gesprek is pas klaar als hersteld is wat
kapot is gemaakt."
,,De leiding van de partij wilde een
kant op die niet mij bij past, daarom
heb ik mijn lidmaatschap opgezegd.
Dit is niet het einde van iets, eerder
het begin. Als deze partij het niet
redt, dan komt er weer een andere."
,,Mijn moeder schrok zich in eerste
instantie rot om alles wat er gebeur
de. Maar ze is nu wel trots op me."
Na een uur interview, waarin hij vro
lijk en vaak met een lach de vragen
rationeel benaderde en beant
woordde, stopt Gario nu even met
praten. Zijn ogen worden vochtig.
,,Het raakt me. Maar ik wil er verder
niet op ingaan, ik beschouw dat als
privé."
GO VRIJDAG 12 NOVEMBER 2021
'Mensen
laten zich
niet meer
kleineren'
Cyril Rosman
Utrecht
Waarom dacht u in 2011: laat ik bij
de live op tv uitgezonden landelijke
intocht met een omstreden T-shirt
tussen een paar duizend ouders en
kinderen gaan staan?
Jullie werden gearresteerd van
wege het dragen van het T-shirt.
Het ironische is: als dat niet was
gebeurd, had jullie actie veel min
der aandacht gekregen.
U bent veelvuldig bedreigd, kreeg
berichten dat u moest worden 'af
geschoten'. Is dat nu voorbij?
Wanneer dacht u: nu bereiken we
meer dan alleen praten?
Quinsy Gario:
,,Iedere keer als ik in
de media verschijn,
komen er nieuwe
bedreigingen.''
F Actrice Georgina
Verbaan in 2017 met
het T-shirt dat voor
de campagne werd
gebruikt.
FOTO'S MARLIES WESSELS,
JASPER ABELS
Uit een inventarisatie van deze
krant blijkt dat in het overgrote
deel van de gemeenten bij de sin
terklaasintocht geen Zwarte Piet
maar een roetveegpiet meeloopt.
De Pietenstrijd is gestreden?
Zwarte Piet was een symbool van
het racismedebat. Waar staan we
nu in dat gesprek?
Wat moet er nog worden bespro
ken?
U stond tweede op de kieslijst van
BIJ1, een partij voor 'radicale ge
lijkwaardigheid' die één Kamerze
tel heeft. Na een intern conflict zei
u afgelopen weekend uw lidmaat
schap op. Dat voldoet wel aan het
cliché: activisten gaan vaak ten on
der aan onderlinge ruzie.
U begon aan Zwarte Piet Is Ra
cisme vanwege uw moeder. Hoe
kijkt zij er nu, tien jaar later naar?
Waarom doet deze vraag u zoveel?
