ZEELAND GEBOEKT
Varende lezing tussen Zeeuwse eilanden
Zeeuwse paden
in de mooiste
wandelliteratuur
7
We staan voor de 27ste editie van de Week van het Zeeuwse Boek. Wim
Hofman schreef het daarbij behorende Geschenk: In de sneeuw geboren, een
bundel vol pakkende jeugdherinneringen.
Het zijn van die verhalen zoals al
leen Wim Hofman ze zo heerlijk
kan vertellen en schrijven. Over
de oorlog, de wederopbouw, de
watersnoodramp. Verre herinne
ringen aan zijn Zeeuwse, vooral Vlissingse
jeugdjaren die haarscherp uit de verf komen.
Hij heeft ze opgeschreven zo uit zijn hoofd.
Zonder voetnoten. Die had hij wel graag ge
wild omdat tegenwoordig ook een petroleum
stel al om uitleg vraagt. ,,Maar met voetnoten
was het te veel een geschiedenisboek gewor
den", zegt hij.
De vraag van de organisatoren van de Week
van het Zeeuwse Boek was: een cadeauboekje
met herinneringen aan Zeeland. Wim Hof
man: ,,Dat was al meteen een probleem. In
1942 week mijn moeder met ons gezin uit naar
Valkenswaard, haar geboortestreek. De peri
ode van de bevrijding heeft meer indruk op
me gemaakt dan de tijd dat ik hier in Vlissin-
gen op school zat. School heeft wel veel tijd
gekost maar er gebeurde meer erbuiten dan
erbinnen." Dat Valkenswaard bleek in de
herfst van 1944 niet de beste keus die Wims
moeder had kunnen maken. Het lag, schrijft
Wim, precies op de route die de geallieerden
hadden uitgekozen om vanuit België naar
Arnhem en verder naar Berlijn op te rukken.
Dat resulteert in deze scène (pagina 26):
'Mijn broer en ik moesten af en toe onder de
tafel gaan zitten. Mijn moeder zette een paar
matrassen tegen de poten. Maar er vloog met
een enorme klap een granaat door de muur en
door het gat kon je de hemel zien. Op de ka
mervloer verschenen rookwolkjes en mijn
moeder rende klagend en biddend rond met
een steelpan met water om de beginnende
vuurtjes te blussen. Ik herinner me nog het
sissen van het water op de gloeiende granaat
scherven.'
Zeehospitium
Herinneringen. Wim is van 1941. Geboren op
2 februari in het zeehospitium in Oostkapelle,
in het Zwaluwnest - het Zwaaltjesnest, zegt
Wim. Zijn moeder was daarnaartoe gestuurd
omdat het te gevaarlijk was om in Vlissingen
te bevallen. In Valkenswaard was hij nog geen
4 jaar. Hij zegt: ,,Hoe kun je je dat herinneren?
Dat wordt me vaak gevraagd. Blijkbaar keek ik
goed. Ik kan me nog zo voor de geest halen
hoe ik mijn vader zag toen hij haveloos terug
kwam uit Wilhelmshaven waar hij tewerkge
steld was. Eerst zijn schoenen, dan zijn
knieën, ik was maar klein natuurlijk. Op latere
leeftijd heb ik het speelgoed getekend dat mijn
vader vóór de oorlog had gemaakt, een stoom-
carrousel en een vrachtwagen. Het klopte pre
cies, zei mijn vader."
Hoe kan het dat gebeurtenissen en observa
ties zo levend blijven in je hoofd? Mogelijk
Als je iets opschrijft,
onthoud je het beter
heeft het schrijven van dagboeken geholpen:
,,Als je iets opschrijft, onthoud je het beter."
Wim had een hele stapel schriften vol dag
boekaantekeningen. ,,Ik heb ze weggegooid.
Na mijn middelbare school ben ik vaak ver
huisd, naar Sterksel, Santpoort, weer naar
Sterksel, naar Boekhout bij Antwerpen, weer
naar Nederland, naar Engeland, toen weer
naar België. Om spullen mee te nemen had ik
eerst één kist en nog een koffer met de hand.
Lakens, een deken, mijn lievelingsboek Huc
kleberry Finn, een schoenborstel. Zo'n kist was
zo vol. Waarschijnlijk heb ik mijn schriften
weggegooid in Engeland. Ik ben toen ook ge-
stopt met het schrijven van dagboeken. Later
heb ik nog wel veel brieven geschreven."
Wim Hofman is nu 80 jaar, bijna 81. Hij is
een gelauwerd schrijver en beeldend kunste
naar. Hoe dan ook zal 2021 een gedenkwaardig
jaar voor hem blijven. Door de pas verschenen
bundel Er is altijd wel iemand, waarin een
ruime selectie van zijn poëzie is opgenomen.
Door de voor de Zeeuwse Boekenprijs geno
mineerde verhalenbundel We vertrekken voor
dat het licht is. Door zijn onder het rijdek van
de nieuwe Dokbrug bevestigde gedicht Waar
zijn onze schepen? En door het Geschenk van de
Week van het Zeeuwse Boek In de sneeuw ge
boren.
Wim Hofman
In de
sneeuw
geboren
Vaar mee met Jan Bank en Doeko Bos-
scher, de auteurs van het dit jaar ver
schenen eilandenboek Omringd door
water. Tijdens de Week van het Zeeuwse Boek
geven zij zaterdag 20 november een lezing op
rondvaartboot MS Onrust op de Ooster-
schelde. De boot vertrekt om 13.00 uur vanaf
de Nieuwe Havenweg bij Burghsluis en is
rond 17.00 uur weer terug.
Jan Bank (1940) is emeritus hoogleraar va
derlandse geschiedenis in Leiden, Doeko Bos-
scher (1949) is emeritus hoogleraar eigen
tijdse geschiedenis in Groningen. In hun boek
beschrijven ze de geschiedenis van 25 Neder
landse eilanden, van Walcheren tot en met
Rottum. Van de bijna duizend pagina's zijn er
tweehonderd aan Zeeland gewijd. Mario Mo-
legraaf schreef eerder over het eilandenboek:
'Sterk zijn Bank en Bosscher in het mengen
van grote en kleine geschiedenis. Een ge
schiedenisboek zoals je van een geschiedenis
boek verwacht, met veldslagen en verdragen,
vorsten en adel, overstromingen en epide
mieën. De lezer van Omringd door water wordt
omringd door honderden wetenswaardighe
den, die veel herkenning en minstens even
veel verrassing opleveren. Zo'n boek waarvoor
je eens goed wilt gaan zitten, liefst op een ei
land, al dan niet onbewoond.'
Zeeuwse schrijvers
Wandelen was een ritueel
dat hoorde bij saaie zon
dagen. De straten waren
even duf als de huiskamer. De mi
nuten duurden een eeuwigheid en
de lucht was grijs. Remco Cam-
pert beschreef het treffend in Een
eindje wandelen. Zijn wens wan
neer het 'hele erge voorstel' klonk,
luidde: 'Kon je op dat moment
maar onzichtbaar worden of héél
oud en ziek en bedlegerig!'
Het verhaal over zijn jeugd is als
een verstekeling doorgedrongen
tot Hier loop ik dan, Wim Huijsers
bloemlezing met 'het mooiste uit
de Nederlandse wandelliteratuur'.
Een boek dat verder is gevuld met
pro-wandelproza. Inmiddels is
wandelen namelijk niet meer iets
om de leegste uren te vullen, maar
bijna een le
vensdoel, de
t ontdekking van
H I KR' het nabij e, of
P lX) O F, 2 niet zo nabije.
IIK''DtA\J Er wordt in
-"'y deze bundel ge
wandeld door
Bbv£v:X;:-?f de twaalf pro
vincies van Ne
derland, een af
zonderlijk hoofdstuk is gewijd aan
de Veluwe. Bekende en minder
bekende wandelschrijvers van
vroeger en vandaag komen aan
bod. De samensteller is zelf verte
genwoordigd met twee wandel-
verhalen, we volgen ook veel voet
stappen van Jacob van Lennep,
Gerrit Jan Zwier en John Jansen
van Galen. De laatste is onder
meer aanwezig in het Zeeuwse
hoofdstuk en je krijgt zin met hem
mee te lopen, al blijkt het Wal-
cherse wandelweer wisselvallig:
'Voorbij Zoutelande ranselen re
genvlagen omlaag'. Hij is onder
weg van Vlissingen naar Westka-
pelle: 'Op het pad over de duintop
pen heb ik heel Walcheren aan
mijn voeten - de witte molen van
Koudekerke, de stoere toren van
Westkapelle, de slanke Lange Jan
van Middelburg, de technologi
sche wirwar van het Sloegebied'.
Verder wandelen we met Her
man Koch zwijgend naar het
Zwin, zwerven we met Hans War
ren over Zuid-Beveland (niet over
Walcheren zoals de samenstel
ler meent), bezoeken we met
Chris de Stoop de Hedwigepolder.
Oek de J ong wandelt 'in gezel
schap van vereerde filosofen' en
Joyce Roodnat neemt Zeeuwse pa
den in haar boek met de veelzeg
gende titel Ik wandel dus ik besta.
De waarheid over wandelen,
prikte op die middagen van zon
dagverveling toch een vaal zonne
tje door het wolkengrauw?
maandag 8 november 2021
GO
Wekelijkse rubriek met boeken over Zeeland
en boeken van Zeeuwse schrijvers
Wim Hofman, een geschenk
Jan van Damme
Wim Hofman in Vlissingen bij een muurschildering uit zijn jeugdboek De stoorworm.
FOTO RUBEN OREEL
- Wim Hofman
Wim Hofman: In de
sneeuw geboren -
Gratis bij aankoop
van 15 euro aan boe
ken in de Zeeuwse
boekhandels tijdens
de Week van het
Zeeuwse Boek van
woensdag 10 novem
ber tot en met zon
dag 21 november
2021.
Jan van Damme
Zaterdag 20 november 13.00 uur: Eilanden
lezing op MS Onrust vanaf Burghsluis, kaar
ten a 15 euro te koop in boekhandel de
Drvkkery in Middelburg en via de site van de
winkel.
De rondvaart gaat alleen door als er vol
doende deelnemers zijn.
Mario Molegraaf
Hier loop ik dan. Het mooiste uit
de Nederlandse wandelliteratuur
- Samengesteld en ingeleid door
Wim Huijser, Uitgeverij Rainbow,
496 pagina's, 15 euro.
