'Polexit' is in beide Poolse kampen allang geen woord meer
14
'Polen begint
steeds meer te
lijken op het
Amerika van
Donald Trump'
Hoe het ook zij: niemand kan het
controleren, want niemand mag
het grensgebied tussen Polen en
Belarus in. De overheid heeft er de
noodtoestand uitgeroepen, alles is
afgesloten. Zelfs een Nederlandse
delegatie van Europarlementariërs
werd vorige week botweg tegenge
houden. De enige beelden die naar
buiten komen, zijn van staatsom
roep TVP. Maar die is, zo weet een
deel van de Polen, niet te vertrou
wen. Dus de beelden die we zien,
van gemaskerde vluchtelingen die
met stenen en halve boomstam
men gooien naar jonge soldaten,
wat moeten we daarmee?
,,Helemaal niks", zegt Adrian
Kaminski, een jonge IT'er uit de
zuidelijke industriestad Katowice.
,,We weten dat dit TVP is, we we
ten dat het propaganda is. Althans,
de helft van het land weet dat. De
andere helft gelooft blindelings al
les wat de regering zegt. Mensen
als mijn oma, bijvoorbeeld. Die
denkt echt dat we belaagd worden
door hordes uit het Midden-Oos
ten. Of dat homo's een bedreiging
vormen voor het Poolse gezin. Of
dat de Europese Unie hier de
macht wil overnemen." Hij moet
een beetje lachen, maar niet van
harte.
Het is wat je telkens hoort als je
met Polen praat over de politieke
stormen die al een tijdje over het
land razen. De één is voor, de an
der is tegen, maakt niet uit waar
het over gaat. Het land is tot op het
bot verdeeld. ,,Er is een Polen A en
een Polen B", zo luidt inmiddels
een gangbaar gezegde hier. Je kunt
de twee Polens zelfs aanwijzen op
de kaart: de grens tussen beide be
gint aan de noordkust bij Gdansk,
loopt dan iets schuin naar bene
den naar het oosten, en gaat dan
via Warschau en Krakow richting
Slowakije.
Het westelijke Polen A geldt
grofweg als liberaal en progressief,
het oostelijke Polen B staat voor
het conservatieve platteland. Po
len A stemt op de oppositie (het
Burgerlijk Platform van voormalig
premier Donald Tusk), Polen B
gaat voor de huidige regeringspar
tij Recht en Rechtvaardigheid
(PiS). In Polen A wonen mensen
met de blik naar het Westen, in
Polen B kijken de vooral oudere
inwoners graag achterom, naar
hoe het vroeger was en willen
graag hun tradities koesteren.
Polen A kijkt naar het nieuws van
oppositiezender TVN, Polen B
naar staatsomroep TVP. Sommige
mensen kijken overigens naar
beide zenders, zoals Dariusz Przy-
byla, een ambtenaar uit Katowice.
,,Ik vertrouw ook de oppositie niet,
en probeer zo maar het midden te
zoeken, daar zal de waarheid wel
ergens liggen."
Przybyla heeft het ook al een
tijdje geleden opgegeven om een
politieke discussie te beginnen,
iets wat hij vroeger graag deed.
,,Toen konden we nog lachen om
elkaar en om die gekke politici. Nu
zijn de standpunten zo verhard dat
je gegarandeerd binnen een paar
minuten ruzie hebt. Zelfs met fa
milie en vrienden. Serieus: Polen
begint steeds meer te lijken op het
Amerika van Donald Trump."
Wie deze dagen luistert naar de
retoriek van de regering snapt een
beetje wat Przybyla bedoelt. Pre
mier Mateusz Morawiecki zegt op
hoge toon dat Polen zich niet laat
'chanteren' door een bemoeizuch
tige Europese Unie. Hoezo gaat
Brussel bepalen hoe wij ons
rechtssysteem inrichten? Wij be
palen zelf wel welke rechters we
benoemen! En hoezo krijgen we
geen geld meer als we sommige
Poolse wetten belangrijker vinden
dan sommige Europese? Dat recht
hebben we, het staat gewoon in
onze Grondwet. Dus waar be
moeien jullie je mee?
Vooral premier Mark Rutte, die
een harde lijn tegen Polen voor
staat (kort door de bocht: luiste
ren, ofje kunt fluiten naar 36 mil
jard euro Europese steun), moet
het ontgelden. Gaat deze man ons
nou vertellen hoe wij ons moeten
gedragen? ,,Nederland staat be
kend als belasting- én drugspara
dijs, dus hij is wel de laatste per
soon die ons moet kapittelen over
ons rechtssysteem", concludeert
staatszender TVP.
Applaus
En als Morawiecki de Europese
Commissie waarschuwt dat die
een Derde Wereldoorlog riskeert
als ze de geldkraan naar Polen
dichtdraait, krijgt hij luid applaus
van Polen B. Tegelijkertijd wendt
Polen A vertwijfeld de ogen ten
hemel: waarom blijft de regering
zo volharden in het uitkleden van
de onafhankelijke rechterlijke
macht? Ze weet toch dat Brussel
dit nooit gaat pikken? Waarom
Gdansk
ZATERDAG 6 NOVEMBER 2021 GO
VERVOLG VAN PAGINA 13
De Poolse premier Morawiecki. foto epa
De taferelen
rond migranten
in het grensge
bied met Be
larus leidden in
Polen tot fel
verzet. foto's
REUTERS, AFP
