Schaarste aan bedden
is ook een ordinaire
centenkwestie
O
Winkels houden telefoons niet
14
fl
COLUMN
Irene van den Berg
Alles is economie, ook tij
dens een pandemie. Laat ik
dat illustreren aan de hand
van ziekenhuisbedden. Deze week
voerde het kabinet opnieuw vrij
heidsbeperkende maatregelen in,
met als belangrijk argument dat de
zorg toegankelijk moet blijven.
Voor iedere nieuwe coronapatiënt
op de intensive care moeten ope
raties worden afgebeld, omdat er
te weinig plek is. De verantwoor
delijkheid hiervoor legt het kabi
net bij de ongevaccineerden. ,,Dit
bed had niet bezet hoeven zijn'',
sprak Hugo de Jonge beschuldi
gend bij een bezoek aan het Me
disch Centrum Leeuwarden.
De econoom vraagt zich daaren
tegen af hoe die schaarste is ont
staan. Hoe kan het dat er in één
van de rijkste landen een tekort is
aan bedden? Begin jaren 70 waren
er nog 75.000 ziekenhuisbedden
in Nederland. Op papier is dat aan
tal sindsdien ongeveer gehalveerd.
En in werkelijk zijn er nog minder
bedden beschikbaar, legde intensi-
vecarehoofd en corona-BN-er Die-
derik Gommers afgelopen najaar
op Twitter uit. Zo'n 12.500 bedden
op dagen met voldoende perso
neel, zei hij toen. Want de rest is
bijvoorbeeld ook bedoeld voor
kinderen, nierpatiënten die moe
ten dialyseren en te vroeg geboren
baby's. En een coronapatiënt kun
je nu eenmaal niet een couveuse
leggen.
Dat er minder bedden zijn, komt
doordat de zorg de afgelopen de
cennia alsmaar beter is geworden,
waardoor mensen minder lang in
het ziekenhuis liggen. Maar het is
ook een ordinaire centenkwestie.
De zorg is al duur genoeg, oor
deelde de politiek jarenlang, dus
werd het aantal beschikbare bed
den krap ingeschaald. En zo heeft
Nederland met 1.000 tot 2.000 co-
vidpatiënten in het ziekenhuis nu
een gigantisch probleem.
Het zou helpen als we heel an
ders tegen zorgkosten aan gingen
kijken. Nu zien we zorg als proble
matische kostenpost die beteugeld
moet worden. Ik snap wel waar dat
vandaan komt: volgens pre-corona
berekeningen van het Centraal
Planbureau zouden de zorgkosten
de komende jaren oplopen tot 100
miljard euro, 10 procent van het
bedrag dat Nederland jaarlijks ver
dient. Dat is waanzinnig veel geld.
Maar inmiddels hebben we ook
geleerd wat het kost als de zorg
houtje-touwtje bij elkaar gehou
den moet worden.
Geld steken in de gezondheid
van burgers is in de basis een heel
mooie investering. Dat het alle
maal beter en efficiënter moet, ge
loof ik meteen. Maar de hogere
kosten worden ook veroorzaakt
door positieve ontwikkelingen.
Bijvoorbeeld dat we gemiddeld
steeds ouder worden, en ouderen
nu eenmaal meer zorg nodig heb
ben. En dat er steeds meer effec
tieve behandelingen bijkomen. Zo
overlijden er steeds minder men
sen aan kanker. In het begin van
Hoe kan het dat er in
één van de rijkste
landen een tekort is
aan bedden?
de jaren 70 overleden jaarlijks
meer dan tweehonderd kinderen
aan kanker. In 2016 waren dat er 61.
Als ik dan toch een applaus aan de
zorg zou geven, dan was het daar
voor.
Een discussie die we na ruim
1,5 jaar corona nodig moeten
voeren is: is het erg om meer geld
aan zorg uit te geven als we daar
levensjaren en -kwaliteit voor te
rug krijgen? Minister van Finan
ciën Wopke Hoekstra zei in janu
ari 2020 dat volgens hem de stij
gende zorgkosten niet houdbaar
zijn. ,,Vooral de zorg heeft het ver
mogen om als een koekoeksjong
andere vogeltjes uit het nest te du
wen.'' Gelijk kreeg hij, maar om
een heel andere reden.
Ordina
Air France-
KLM
Wolters
Kluwer
Uitgever verliest
eerder deze
week gemaakte
winst na prima
kwartaalcijfers.
Weer een klap voor de winkelstraat. Door de maatregelen
tegen telefoontjesdiefstallen staat de toekomst van de 1100
telefoonwinkels in Nederland op het spel. Wat hebben we
nog aan een winkel waar we niks kunnen kopen nu veel zaken
mobieltjes uit de winkel hebben gehaald?
,,De zorgen bij onze ondernemers
zijn groot'', zegt directeur Jean-Paul
Verhaaren van Phonehouse. ,,Zorgen
over veiligheid, maar ook over de toe
komst. We hebben net de heftige tijd
van corona achter de rug, komt deze
bedreiging weer.''
Na een golfovervallen op telefoon
winkels in en om Amsterdam heeft
Phonehouse in navolging van grote
ketens als KPN, T-Mobile en Vodafo-
neZiggo de afgelopen dagen in heel
Nederland de winkelvoorraden ge
minimaliseerd en de meest begeerde
mobieltjes (de nieuwste Samsungs,
Apple's en Oppo's) uit de magazij
nen gehaald. In en om Amsterdam
zijn alle telefoontjes verwijderd.
,,Dat kost ons klanten, dat kost ons
verkopen'', zegt Verhaaren. ,,We be
zorgen winkelaankopen nu drie keer
per dag bij mensen thuis. Dat zijn
ook nog extra kosten.'' Dat geldt ook
voor bewaking en beveiliging die
veel telecomwinkels hebben aange
scherpt.
Ook voor ketens van telecompro-
viders zijn de ingrepen een gevoelige
klap. ,,Dit voelen we in de portemon
nee'', zegt een woordvoerder van
KPN. ,,We kunnen klanten nu min
der goed van dienst zijn. Deze beslis
sing hadden we niet genomen zon
der overvallen."
Geen meerwaarde
Zonder voorraad staat volgens win-
keldeskundige Hans van Tellingen
van Strabo de toekomst van veel tele-
comwinkels op het spel. ,,De klant
wil dat ding even in zijn handen
houden en proberen. Heel veel men
sen willen bellend met hun aankoop
de zaak uitlopen. Een telefoontje
blijft toch ook een statussym
bool. Maar vooral op het gebied van
service is dit een klap. Daarin is de
echte winkel superieur aan internet.
Als je een telefoon in de winkel
koopt, kan je daar meteen de sim
kaart activeren, je gegevens overzet-
Heel veel mensen
willen bellend met
hun aankoop de zaak
uitlopen
ten en uitleg krijgen over je toestel.
Als je hem thuisgestuurd krijgt,
moet je dat allemaal zelf doen. Niet
iedereen wil of kan dat.''
Als die dienstverlening verdwijnt,
wat is dan nog de meerwaarde van
die fysieke winkel, vraagt Van Tellin
gen zich af. ,,Dan kan je dat telefoon-
tj e net zo goed direct via internet be
stellen. Maar ik heb ook niet zomaar
een oplossing voor de veiligheid."
Telefoonwinkeliers hebben het
ook zonder criminaliteit al moeilijk.
Werd een toestel vijf jaar geleden
nog na gemiddeld 22 maanden inge
ruild voor een nieuw exemplaar, in
middels is dat 30 maanden. Daardoor
is het bedrag dat een huishouden ge
middeld per jaar aan een mobieltje
uitgeeft, gedaald van 81 euro in 2016
tot 73 euro vorig jaar.
Verbreden
Dat is ook te zien aan de dalende om
zet. Telefoonwinkels zetten in 2016
gezamenlijk ruim 400 miljoen euro
om. In 2019 was dat al gedaald tot 285
miljoen. Per vestiging kelderde de
winkelomzet van gemiddeld 335.000
naar 223.000 euro per jaar.
Geen wonder dat het aantal tele-
comzaken al jaren daalt. Nederland
telt er volgens het CBS nu 1106, in
2017 waren dat er nog 300 méér. Wel
stijgt het aantal bedrijven dat tele
foontjes verkoopt al jaren, tot nu 805.
Maar die groei zit exclusief in inter
netwinkels.
Veel elektronicawinkels slaan
nieuwe wegen in om, ondanks de af
kalvende telecommarkt, het hoofd
boven water te houden. Zo voegde
BCC onlangs de installatie van air-
ZATERDAG 6 NOVEMBER 2021 GO
Y @IvandenBerg
Irene van den Berg is (onderzoeks)
journalist. Iedere zaterdag blikt zij
terug op het economische nieuws
van afgelopen week.
O
Enthousiaste re
acties op groei
strategie van het
it-bedrijf.
Glorieweek op
de beurs na be
kendmaking
gunstige omzet
cijfers.
Ondanks uitste
kende Europese
resultaten, is
voetbalclub toch
minder waard.
o
'Zonder
voorraad
weinig
toekomst'
Herman Stil
Amsterdam
- Hans van Tellingen, Strabo
