GEZOND
Voorgoed afscheid van
elkaar nemen, hoe doe
je dat dan eigenlijk?
Onvruchtbaarheid bij mannen: wat kun je
GA NAAR BLAD
20
René Diekstra
Bij elke hartslag maakt een man duizend
nieuwe spermacellen aan. Maar wat als de
bevruchting niet lukt? Twee mannen over
de behandelingen die zij probeerden.
René Diekstra krijgt een mail
van een lezer die hem erg
raakt. De man staat op het
punt om voorgoed afscheid
te nemen van zijn vrouw.
Afgelopen week kreeg ik
een mail die me nog
lang zal bijblijven. De
afzender, een man, reageerde
op mijn column over de kunst
van goed afscheid nemen. Hij
schrijft dat zijn vrouw ernstig
ziek is en op korte termijn zal
overlijden en dat hij zichzelf
na het lezen van mijn column
de vraag stelde wat voor hem
een goed afscheid van haar
zou zijn. En dan schrijft hij:
,,Maar ik besefte daarna dat
de vraag moet zijn: wat is
voor ons béiden het goede
afscheid?''
Ze nemen samen
een bijzondere
beslissing: het
ophalen van zoveel
mogelijk details uit
hun relatie
Hij besloot haar de column
voor te lezen en stelde daarna
voor om het samen te hebben
over hoe je goed afscheid
neemt als het voorgoed is.
,,Het leidde tot verdrietige,
maar ook zinvolle gesprekken.
Het begon ermee dat we hele
maal geen afscheid van elkaar
willen nemen. Haar 'ik wil
niet, ik wil bij je blijven, altijd'
sneed diep door mijn ziel. Ik
zei haar: 'ik wil ook niets liever
dan dat je bij me blijft'. 'Maar
het moet, hè', zei ze, 'afscheid
nemen. Laten we het dan ook
maar zo goed mogelijk doen.'''
Al pratende over wat dan zo
goed mogelijk afscheid nemen
voor hen beiden zou beteke
nen, waren ze tot een bijzon-
dere beslissing gekomen.
Namelijk het samen ophalen
van zoveel mogelijk details en
gebeurtenissen uit hun relatie.
Vanaf het prille begin tot aan
de dag van vandaag. Met de
afspraak dat ze elkaar mochten
aanvullen of corrigeren, maar
daarover niet zouden discus
siëren.
Ze hadden inmiddels vier
dagen hierover met elkaar
gesproken, ze noemden het
relatiegeschiedenisgesprek-
ken. Aanvankelijk hadden ze
afgesproken dat die gesprek
ken zo'n één, maximaal ander
half uur per keer mochten
duren, één per dag. Want zij
raakt immers snel vermoeid.
Maar tot zijn verbazing was zij
vaak degene die nog een tijdje
wilde doorpraten.
,,Het lijkt erop'', schreef hij,
,,alsof ze door die gesprekken
opleeft en vooral de goede
gevoelens die met bepaalde
gebeurtenissen en ervaringen
verbonden zijn weer terug
weet te halen. Er komen
natuurlijk ook verdrietige
herinneringen voorbij. Maar
door het daar samen over te
hebben lijkt het alsof die min
der verdrietig voelen.'' En dan
eindigt hij zijn mail met iets
dat ik zonder enige terughou
dendheid als de kern van een
goed voorgoed afscheid durf te
bestempelen. ,,We leven ons
leven dezer dagen alsof we op
elk moment klaar moeten
staan om voor altijd goodbye
tegen elkaar te zeggen en alsof
de tijd die ons toch nog gege
ven wordt om het relaas van
onze relatie te voltooien elke
keer weer een onverwacht
geschenk is.''
c Reageren?
rene.diekstra@dpgmedia.nl
ELISE VERMEEREN
s een eicel oud, zijn er te weinig, wil
len ze niet rijpen of springen: dan
wordt een vrouw niet zwanger. Maar
sperma? Dat kun je bewerken, de
juiste richting op sturen in een lab,
het kan rechtstreeks uit de balzak wor
den geoogst en bovendien is er einde
loos veel van beschikbaar. Onvrucht
baarheid is vaak een vrouwenprobleem,
maar de klap van kinderloosheid wordt
door beiden gevoeld.
Uitgestelde rouw is het, zegt Joost
Kadijk (51) uit Rotterdam, want man
nen richten zich eerst op hun vrouw en
de zware behandelingen die zij moet
ondergaan. ,,Ik sta als man aan de
zijlijn'', zegt Kadijk, die zelf ongewild
kinderloos is en lotgenotengroepen
begeleidt. Gisteren verscheen zijn boek
Een praktische gids voor kinderloze vaders
(En Actie bv, €15). Daarin beschrijft hij
de periode waarin hij en zijn vrouw
hun kinderwens probeerden te verwe
zenlijken en hoe hij met lotgenoten om
leert gaan met kinderloosheid.
,,Het enige wat wij doen is, zoals we
voor de grap zeggen, de rukbunker
induiken, maar verder vooral je vrouw
steunen. De vraag 'wat vind ik er eigen
lijk van?' is lang niet aan de orde, omdat
je je - logisch - zo stort op je partner.''
Na drie mislukte ivf-pogingen stoppen
ze met proberen. De trajecten zijn lood
zwaar, zegt hij; voor vrouwen fysiek en
voor beiden mentaal. Ze leidden bij veel
mannen tot psychische klachten, burn
out en zelfs PTSS, ziet hij als begeleider
van lotgenotengroepen.
Ivf, ICSI en TESE
Als zwanger worden niet lukt, wordt er
spermaonderzoek gedaan, zegt Monique
Mochtar, gynaecoloog en specialist op
het gebied van voortplanting aan het
AmsterdamUMC. Als er een concentra
tie van meer dan drie miljoen zaadcel
len per milliliter wordt gevonden, kan
een vrouw daar zwanger van worden. Is
dat onder de drie miljoen, dan is het te
weinig om op een natuurlijke manier
bij het ei te komen. Mochtar: ,,Bij
vruchtbaarheidsbehandelingen bren
gen we de goed bewegende zaadcellen
dan zo dicht mogelijk bij het ei in
een schaaltje bij elkaar, zodat daar de
bevruchting kan plaatsvinden, ivf dus,
of door ICSI, waarbij de zaadcel in de ei
cel wordt geprikt. Het werk moet vanaf
dat punt worden gedaan door de eicel.''
Als er in het ejaculaat van de man
géén levende zaadcellen worden aan
getroffen, is er de TESE; testiculaire
sperma-extractie. ,,Bij deze ingreep
wordt het scrotum opengesneden en
uit de bal worden zaadbuisjes gehaald,
waar vaak nog wel levende zaadcellen
in te vinden zijn. Die zaadcellen wor
den geïsoleerd en gebruikt voor ICSI
behandelingen.''
Een verloren broer
Deze behandeling wordt sinds 2005 op
kleine schaal toegepast, en nu kunnen
paren in vijf klinieken terecht. In vijftig
procent van de gevallen worden alsnog
levende zaadcellen in de bal gevonden,
die niet te vinden waren in het ejacu
laat. Als de TESE erop zit, zegt Mochtar,
moet de vrouw zwanger gaan worden.
Dat lukt niet altijd. De optie donor
sperma komt dan op tafel.
Jeroen Smal (37) uit Den Bosch on
dergaat na een tijdlang proberen de
TESE-operatie. Er wordt niets levends
gevonden, wat betekent dat hij volledig
onvruchtbaar is. De oorzaak blijft spe
culeren. Een gendefect, waarschijnlijk,
in de baarmoeder is een celletje omge-
'Soms is er
geen hoop op
genetisch
eigen kinderen.
Ik zag vrouwen
huilend op de
grond in elkaar
zakken'
DINSDAG 2 NOVEMBER 2021 GO
Alshetzaad
niet werkt
- MONIQUE MOCHTAR
Kijk voor de actievoorwaarden op bladenh
■T
t
M
f/i
