4
'Kritiek
jongere
generaties
is terecht'
7
nisch trekje van klimaatverande
ring: de landen die de meeste uit
stoot veroorzaken, worden als
laatste door de gevolgen getroffen.
Het begint bij ons nu een beetje.
Denk aan de hete zomers van 2018
en 2019, of vraag de Limburgers
naar die van 2021.
Tegenstand. In landen als Rus
land of Saoedi-Arabië is zo onge
veer het hele systeem gebaseerd
op de overvloedige opbrengsten
van olie en gas. Australië is de
grootste exporteur van steenkool
in de wereld. Minder gebruik van
fossiele brandstoffen bedreigt die
regeringen net zo zeer als het stij -
gende zeewater Kiribati.
Tegenstand ook van bedrijven.
,,Er wordt zoveel geld verdiend
met fossiele brandstoffen", zegt
Heleen de Coninck: ,,De geves
tigde belangen zijn gewoon heel
groot." En dan heb je het over een
machtige lobby. Nathaniel Rich:
'Tussen 2000 en 2016 heeft de in
dustrie meer dan 2 miljard dollar
uitgegeven, tien keer het bedrag
dat milieugroepen hebben uitge-
geven, om wetgeving ten aanzien
van klimaatverandering te dwars
bomen.'
Maar de politici dan, onze lei
ders? „Politici zijn net mensen: ze
houden niet van problemen waar
voor ze geen makkelijke oplossing
kunnen bieden", zegt Heleen de
Coninck. En dit probleem kan
geen land in zijn eentje oplossen.
Bovendien vallen de kosten nu, en
komen de baten pas later. Weet ie
mand trouwens nog waarover het
kabinet viel waarin Nijpels minis
ter was? ,,Over een klimaat- en
milieumaatregel!" De gedeelte
lijke afschaffing van het reiskos
tenforfait, dat was een beperking
van de belastingaftrek voor
woon-werkverkeer, was onder
deel van Nijpels' Nationaal Mili
eubeleidsplan. ,,Mijn eigen VVD
hield het tegen: de belangen van
automobilisten mochten niet
worden geschaad."
En zo komen we toch weer bij
ons. Automobilisten. Reizigers.
Consumenten. Waarom vragen
burgers niet om meer maatrege-
len? Heleen de Coninck: ,,Burgers
vertrouwen op de overheid, die
zorgt wel dat het goed komt,
toch?" Nathaniel Rich: 'Het is ook
moeilijk nuchter na te denken
over een existentiële bedreiging
van onze soort. En we zijn niet in
staat om moderne gemakken op te
geven voor toekomstige genera
ties.'
Ed Nijpels wil daarom graag iets
positiefs zeggen over kritische or
ganisaties als Urgenda, Milieude
fensie en Greenpeace. ,,Die zijn
echt nodig om de overheid achter
de vodden te zitten." Hij vindt het
mooi dat Urgenda een rechtszaak
heeft gewonnen en het kabinet zo
tot meer actie verplicht. ,,Dat is
gewoon heel goed. En als ik dat
misverstand meteen even de we
reld uit mag helpen: Het is niet zo
dat de rechter op de stoel van de
politiek gaat zitten. De politiek
heeft voor zichzelf doelstellingen
vastgesteld, en die vervolgens
vastgelegd in wetten. Wat die
rechter alleen maar doet, is vast
stellen of de overheid zich aan die
wetten houdt." In Duitsland en
Frankrijk zijn in navolging van Ur-
genda vergelijkbare rechtszaken
tegen de overheid aangespannen.
En gewonnen.
Wat moet er
gebeuren en wie
controleert dat?
Om de opwarming tot 2 graden te
beperken, moet de wereldwijde
uitstoot in 2030 met de helft zijn
teruggebracht, en in 2050 naar nul.
Het zijn geen gekke henkies die
dit zeggen. Het is gewoon uitgere
kend en Mark Rutte, Macron, Mer
kel, Johnson, Biden, ja zelfs die
dwarse leiders van Hongarije en
Polen onderschrijven het. Die
doelen zijn in zowel Europa als in
Nederland in de wet vastgelegd.
Ook niet echt omstreden is hoe
dit kan worden bereikt. Fossiele
brandstoffen moeten worden ver
vangen door andere bronnen van
energie: vandaar dat woord ener
gietransitie. Uitstoot, zoals in het
verkeer en de landbouw, moet
omlaag. En als we zuiniger met
energie omgaan, bijvoorbeeld
door onze gebouwen te isoleren,
hebben we er minder van nodig.
Maar het echte gevecht gaat, zoals
wel vaker, over geld. Gebouwen
isoleren en windmolens bouwen is
tot daar aan toe, maar wie betaalt de
infrastructuur voor de nieuwe
energievormen? Wie neemt de
kosten op zich die bedrijven moe
ten maken? Wat gebeurt er voor de
mensen die hun baan verliezen als
hun kolenmijn of olieraffinaderij
sluit? En betaalt elk land voor zich,
ofmoeten rijke landen betalen voor
de armere, omdat de rijken immers
het probleem hebben veroorzaakt?
Wie begint er?
Voor wie nu wanhopig wordt:
de wereld is inmiddels een beetje
begonnen. China is niet meer al
leen de grootste vervuiler, het is
Beloften
nakomen
is iets
wat
je aan je
kinderen
leert
GO ZATERDAG 30 OKTOBER 2021
ILLUSTRATIE MARK REIJNTJENS
LEES VERDER OP PAGINA 8
MARLIES GOMMERS,
ACTIVISTE BIJ 'GROOTOUDERS
VOOR HET KLIMAAT'
Varlies Gommers (71) uit
Gorssel heeft er als oma
de nodige klimaatacties
op zitten. Bij 'Grootouders voor
het Klimaat' werd ze tot actievoe
ren geïnspireerd na een docu
mentaire over Zuid-Amerikaanse
indianengrootmoeders die de te
loorgang van de natuur en de
aarde betreurden. ,,Ik moest den
ken aan dat oerbeeld van de
vrouw als moeder aarde."
Met Grootouders voor het Klimaat
begon ze vijf jaar geleden te de
monstreren - met een protest
bord - voor de ingang van de
Tweede Kamer. Dat trok politici
die met de grootouders in ge
sprek kringen. Voor Gommers
volgden er lezingen, voorleesac-
ties en andere protesten.
De oma's en opa's zijn behoorlijk
boos om wat niet is bereikt. ,,Ne-
derland heeft het Akkoord van
Parijs ondertekend en is de af
spraken niet nageko
men. Beloften nako
men is iets wat je aan
je kinderen leert."
In Engeland dwingen
geestverwanten groe
ner beleid af bij ban
ken. Gommers: ,,We
hebben ons wel ge
richt op pensioen
fondsen. Het gaat om
óns geld. Het is es
sentieel dat ze dat be
leggen op een manier
die perspectief biedt
aan onze kinderen en
kleinkinderen." Maar -
hoor je weleens van
jongere generaties -
waar waren deze be
zorgde opa's en oma's
toen ze in de kracht
van hun leven waren
en misschien zelf ook
als beleidsmaker de kost verdien
den? Gommers: ,,Die kritiek is te
recht. Onze generatie kan zich
niet verschuilen, het Rapport van
de Club van Rome gaf destijds al
genoeg reden tot zorg. We heb
ben daar niet goed naar gehan
deld. Ik kan hier het argument
aanvoeren dat we steeds weer
overal intrappen, maar de kritiek
van de generaties na ons is, hoe
ongemakkelijk ook, op z'n plek."
En haar eigen kleinkinderen? Die
zijn trots: ,,Mijn kleindochter van 6
zag een groepje wandelende
grijze mensen en ze vroeg aan
haar moeder: Mama, zijn die men
sen aan het demonstreren?"
