3
,-rn^-
De grote klimaatconferentie begint maandag in Glasgow.
Twee weken lang gaan we veel horen over koolstofbudgetten
en emissierechten. Deze bijlage gaat daar niet over. Vandaag
willen we u uitleggen hoe het klimaatprobleem eigenlijk is
begonnen en waar we staan. Daarnaast stellen we u een aantal
mensen voor die aan een oplossing werken.
HANS NIJENHUIS
IHoe zijn we
hier in
verzeild geraakt?
Ligt het aan u? Met dat hele leven
van hard werken en consumeren?
Of aan jou, met die weekendjes
Barcelona? Komt het door China?
Is het Shell? Ja, door wie en wan
neer is het klimaatprobleem nou
eigenlijk begonnen? Heleen de
Coninck, van de TU Eindhoven,
een Nederlandse klimaatbeleids
onderzoeker die meeschrijft aan
IPCC-rapporten (straks meer
daarover), zegt: bij de ontdek
kingsreizen. 15de en 16de eeuw
dus. Je zou ook nog veel verder te
rug kunnen gaan, naar de land-
bouwrevolutie van 9.000 voor
Christus. Toen hielden jagers en
verzamelaars op met rondtrekken,
en gingen ze dieren houden en
gewassen verbouwen. Toen ver
anderde de mens van onderdeel
van de natuur in heerser over de
natuur. Of rentmeester, als je het
vriendelijker wilt zeggen.
Maar goed, de ontdekkingsrei
zen. Heleen de Coninck: ,,Vanaf
dat moment werden werelddelen
met elkaar verbonden, gingen
mensen reizen, ontstonden mul
tinationals, maakte de landbouw
een enorme schaalvergroting door
- denk aan de plantages - en wer
den hele bossen gekapt voor de
bouw van schepen. We vergeten
het wel eens, maar landgebruik is
verantwoordelijk voor zo'n 30
procent van de uitstoot." Landge
bruik is één woord voor alles wat
samenhangt met het verbouwen
van voedsel voor mens en dier.
Dat dier staat hier niet voor niets:
meer dan
75 procent van de landbouwgrond
wereldwijd gaat op aan vlees en
zuivel, vooral het verbouwen van
veevoer. Wat uitstoot doet, daar
over straks.
De tweede bron van uitstoot
kwam er in de 18de eeuw bij: de
verbranding van fossiele brand
stoffen. James Watt kennen we als
uitvinder van de stoommachine
maar hij was niet de enige die tot
een baanbrekend inzicht kwam:
resten van planten die miljoenen
jaren geleden door vulkaanuitbar
stingen en aardbevingen onder
Landgebruik is het aardoppervlak waren plat
gedrukt en versteend (van-
verantWOOrdeNjk daar dat 'fossiele') kunnen
VOOr ZO'n worden opgegraven en ver
brand. Dat levert energie op
30 PrOcent waarop machines kunnen
van de uitstoot draaien. Jammer alleen dat bij
de verbranding van fossiele
brandstoffen als steenkool, olie
en gas CO2 vrijkomt. Hoe schade
lijk dat was, kon Watt niet weten.
Fossiele brandstoffen zijn inmid
dels verantwoordelijk voor zo'n
66 procent van de wereldwijde
GO ZATERDAG 30 OKTOBER 2021
Zo moet het en zo kan het
W/'!-O -'lo
ILLUSTRATIE MARK REIJNTJENS, ORIGINELE FOTO LEX VAN LIESHOUT
LEES VERDER OP PAGINA 4
