Mevrouw Maigret en het pensioen
8
Op Schiermonnikoog leven de dieren nog volgens het ritme van de natuur
Schiermonnikoog is de donkerste plek van Nederland.
Boswachter Nathan Brinkman voelt zich er volkomen
thuis, net als de vele dieren die gedijen in de nacht.
Maar zelfs hier rukt het licht op.
oswachter Nathan
Brinkman komt in het
schemerlicht aangefietst
over de kronkelige Prins
Bernhardweg op Schier
monnikoog. Voor een
weids uitzicht heeft hij
zijn bezoek gevraagd om
naar de voormalige
Tweede Wereldoor
log-bunker op het eiland te komen.
Hij zet zijn fiets op slot. „Straks", zegt
hij, ,,is het hier echt donker.''
Als zoon van een dominee ver
huisde hij in zijn jeugd van plek naar
plek, maar op Schiermonnikoog
voelde hij zich pas echt thuis. ,,Omdat
je leeft met de natuur, het ritme van
de seizoenen en het getij. En zeker ook
het licht.'' Vanaf zijn zeventiende
geeft hij rondleidingen op het eiland.
Terwijl het met de minuut donker
der wordt, vertelt Brinkman over de
nachten op Schiermonnikoog, de don-
kerste plek van Nederland. Over de ui
len, egels, en kikkers die 's nachts ac
tief zijn. Over het verschil met de stad
Groningen, waar hij de helft van de
tijd woont en waar het nooit echt
donker wordt. En over de imposante
sterrenhemels die je vanaf het eiland
kunt zien, wellicht als het even meezit
ook vanavond.
Evolutie
Dat de boswachter zich op Schier
monnikoog het fijnst voelt, is eigenlijk
niet zo verwonderlijk, zegt Joke
Meijer, hoogleraar neurofysiologie
aan de Universiteit Leiden. Net als
dieren zijn mensen uitgesproken rit-
medieren. ,,In onze oudste hersen
structuren zit vanaf het begin van de
evolutie een nauwkeurige biologische
klok. Je vindt ze bij de allereerste orga
nismen." Die klok begint steeds ver
der in de war te raken door menselijk
gedrag. Want volledig donker, wordt
het bijna nergens meer. Haast overal is
kunstlicht te zien. Nederland pres
teert wereldwijd het slechtste op dat
vlak. ,,De havens waar 24 uur per dag
licht brandt, de hoogovens, Pernis. En
vooral de kassen in het Westland.
Daar kun je 's nachts een boek lezen.''
Volgens hoogleraar Meijer moeten
we er niet te makkelijk over praten.
Lichtvervuiling - want er is een
woord voor verzonnen - heeft gevol
gen voor mensen en milieu. ,,We zet
ten lampen aan als het donker wordt,
doen gordijnen dicht als het licht
Hier is geen licht
dat de natuur
in de war brengt
wordt. We gaan tegen ons ritme in le
ven.''
Hier, in de duinen van Schiermon
nikoog, brandt nergens licht. Binnen
10 minuten heeft de schemering
plaats gemaakt voor absolute don
kerte. De lamp van de telefoon oogt
heel erg fel. De ogen moeten wennen
aan de duisternis. Bovenop de bunker
is alleen de wind hoorbaar. Boswach
ter Brinkman wijst naar Hollandse
landgeiten, die nu niet meer dan een
soort witte vlekken zijn. Ze voorko
men dat het eiland dichtgroeit.
,,Hier is geen licht dat de natuur in
de war brengt'', zegt Brinkman. Hij
heeft het over de muizen die in de
nacht op pad gaan omdat roofdieren
ze niet kunnen zien. En de uilen die
juist 's nachts op rooftocht gaan om
dat hun prooien ze dan niet aan zien
komen. ,,Hun leefwijze is ingericht op
het donker.''
Zo zijn er veel nachtdieren, die ge-
Frank
Poorthuis
Nog 13 dagen
Toch nog even over dat pensioen
van Maigret. Man, hou toch op
over Maigret, denkt u mis
schien. Maar natuurlijk gaat het niet
over Maigret, maar over ons allemaal.
Ik gebruik Maigret alleen maar.
Wat ik zeggen wou: het zou on
terecht zijn als we alleen naar het pen
sioen van Maigret keken en niet naar
dat van zijn vrouw, Louise. Hoe zij het
ervaart. Direct maar even: mijn vrouw
heeft niets van mevrouw Maigret. Ze
kookt geen confit de canard, staat niet
's avonds met mijn pantoffels klaar,
noch doet ze dag in dag uit het huis
houden waar ik dan geen omkijken
naar heb. Zij heeft andere kwaliteiten.
En die rolverdeling in een oude Mai-
gret, ja, dat was eens, daar gaan we
geen hedendaagse equivalent meer
van vinden. Al zijn er cursussen
waarin echtparen leren hoe ze met el
kaar om moeten gaan 'als hij ineens
alle dagen thuis is, in haar domein.'
'Help, mijn man gaat met pensioen!'
heet er een.
Goed. Simenon zelf heeft mevrouw
Maigret eens omschreven als 'een goei
ige oma, altijd achter haar fornuis, al
tijd haar man, de grote baby, pampe-
rend.' Maar we hoeven niet alleen op
de schrijver af te gaan. Er is studie ge
daan naar het leven van mevrouw Mai-
gret, door de Zwitserse wiskundige
Murielle Wenger. Zij zegt dat me
vrouw Maigret op de kernkwaliteiten
'liefdevolle vrouw, kok en zuster' alle
maal tienen scoort. Simpel gezegd,
zonder mevrouw Maigret zou meneer
Maigret niet bestaan. Of een droevig
hoopje leven zijn. Zij verzorgt niet al
leen zijn natje en droogje, zij houdt
hem ook geestelijk gezond.
Feministe
Mevrouw Maigret was geen feministe.
Ze wist wel wat ze wilde. Als in zovele
huwelijken was zij de stabiele factor.
Zou Maigret zonder haar gelukkig oud
zijn geworden? Je mag het betwijfelen:
de oude commissaris kon nog geen ei
Zijn vrouw
leefde
gelukkig
tot ver in
haar 90ste
bakken, was een kluizenaar in spe.
Maar zover is het niet gekomen. Si
menon zelf heeft Maigret gewoon oud
achtergelaten in de laatste detective.
Maar Maigret-expert David F. Drake
wist te achterhalen wat daarna ge
beurde: 'Op z'n 85ste kwam Maigret
onder een bus en was op slag dood.
Zijn reuk en zicht waren nog zeer
goed, maar zijn gehoor was tanende.
Dat was z'n pech. Zijn vrouw Louise
verwerkte zijn onverwachte overlijden
beter dan gedacht. Ze verving hem tij
dens zijn geliefde pelottespel en leefde
nog comfortabel en gelukkig tot ver in
haar negentigste, zonder overigens te
hertrouwen.' Herkenbaar, hè.
VRIJDAG 29 OKTOBER 2021 GO
Er is zelfs licht
op de donkerste plek
van Nederland
Jurriaan Nolles
Schiermonnikoog
- Nathan Brinkman, boswachter
^Er 4
Frank Poorthuis beschrijft hoe
het leven verandert als je stopt
met werken.
Reageren:
frankpoorthuis@dpgmedia.nl
