WIM HOFMAN
Storm
13
Vierdaags festival in Middelburg over de Tweede Wereldoorlog
Met Wim S. liep ik onlangs over
het strand, hier ergens in de buurt.
Het woei amper, de lucht was
zachtgrijs en er waren nauwelijks
golven. Toch vertelde hij over een
storm en de Fastnet Race uit 1979,
een meerdaagse wedstrijd voor
zeiljachten van het eiland Wight
in Zuid-Engeland naar Ierland. De
race is genoemd naar Fastnet Rock,
een rots met een vuurtoren in de
zuidelijkste punt van Ierland. Dan
moesten ze om de Scilly Eilanden
heen en terug naar Plymouth, alles
bij elkaar misschien wel duizend
kilometer.
Eerst ging het wel, zei Wim, die
in 1979 navigator was op een jacht
van Nederlandse deelnemers. Er
stond een zwakke oostenwind. Er
voeren zeker driehonderd jachten
uit, maar ze kregen allemaal te ma
ken met de steeds meer aanwak
kerende wind. Op de derde dag
werd het een ongekend harde
storm. Wim beschreef de huizen
hoge golven, het opgelicht en
neergekwakt worden, het ziek
worden van de bemanning, het
scheuren van het grootzeil, het ge
luid van de zee en de wind in de
nacht. Voorbij Lands End gaven ze
het op en keerden om. Ergens
dook het oorlogschip De Overijs
sel op. Toen het licht werd, begon
nen ze pas te beseffen hoe erg het
allemaal was. Ze zagen diep lig
gende jachten met gebroken mas
ten. Van de bemanning geen
spoor. Later bereikten ze de haven
van Plymouth. Reddingsacties
kwamen op gang. Veel schepen
waren gehavend of gekapseisd.
Ten minste vijftien zeilers waren
verdronken.
Bolvormig voorwerp
Ik vertelde Wim dat ik in diezelfde
tijd in Zuid-Engeland in de buurt
van Penshurst was met Toke en
onze twee kinderen. We bezoch
ten een speeltuin en de kinderen
werden haast van een glijbaan af
geblazen. De schommels gingen
vanzelf. Takken vlogen door de
lucht en toen we later door een
bos liepen, zagen we veel bomen
die waren omgevallen. Bij de wor
tels van een dikke omgevallen
boom zag ik een bolvormig voor
werp. Ik dacht dat het een oude
kogel was. Het ding was zwaar, het
leek wel van ijzer. Later zei iemand
dat het een meteoriet was.
Thuis liet ik Wim S. de bol zien.
Wim legde het ding op de keuken
weegschaal: 560 gram. Hij be
paalde het soortelijk gewicht door
het voorwerp in water te leggen
om zo het volume te meten. Hij
vertelde me dat het heus wel een
meteoriet zou kunnen zijn.
Voor mij is het bolletje vooral
een souvenir aan een hevige zo
merstorm aan de zuidkust van En
geland.
Stichting Valreep organiseert
van donderdag 4 tot en met
zondag 7 november het
festival Na de strijd. Op diverse
plekken in Zeeland zijn dan
workshops, lezingen en
theater- en filmvoorstellingen
met de Tweede Wereldoorlog
en de opbouwperiode daarna
als centraal thema.
Het festival Na de strijd toont 'het
gevecht als de vrede al getekend is'.
Dat staat op de website van Stich
ting Valreep, de organisator van het
meerdaags evenement. ,,Vooral
voor gewone mensen was de strijd
niet voorbij na de bevrijding", ver
telt Rens Schot van Stichting Val
reep. ,,Jaren nadien werd duidelijk
dat de periode van bezetting bij ve
len pijnlijke littekens had nagela
ten. Ik heb de schoondochter van
een fanatiek NSB-burgemeester
opgezocht. Zij heeft heel haar leven
moeten aanhoren dat ze een NSB-
kind is. Omdat iedereen zo bezig
was met de wederopbouw, werd
aan dit soort mensen geen aandacht
besteed. Dit festival zet de strijd na
de oorlog in het licht."
Donderdag 4 november om 16.00
uur opent gedeputeerde Anita Pij-
pelink het festival in de ZB in Mid-
delburg. Daarna geeft Dieuwertje
Blok een 'vrijheidscollege' aan kin
deren en hun volwassen begelei
ders. ,,Ze vertelt hoe haar moeder
de Tweede Wereldoorlog heeft be
leefd en hoe zij nu naar vrijheid
kijkt." De vrijdag erna is in de
Nieuwe kerk in Middelburg een
programma rondom Etty Hillesum.
,,Frits Barend zal spreken over de
actualiteitswaarde van haar ge
schriften. Daarnaast werken com
ponist Christian Blaha, het Middel
burgs Kamerkoor en Julika Marijn
mee aan een avond die in het teken
staat van jodenvervolging."
Theater
Naast deze bijzondere manifesta
ties zijn op alle vier de dagen thea
tervoorstellingen te bekijken. Zo is
het verhaal van het krampachtige
leven van de schoondochter van
een NSB-burgemeester te zien in
de voorstelling De Erfenis. ,,Ook is
het stuk Naar Vuurland te zien, dat
het verhaal vertelt van een dienst
plichtig militair die - jaren na dato
- de lijken van gesneuvelde burgers
en militairen moet identificeren.
En er is de voorstelling Na de Lan
ding, waarin we horen hoe in de re
latief rustige Zak van Zuid-Beve
land de emoties na de bevrijding
doorwerken."
Twee andere voorstellingen dra
gen eveneens toepasselijke titels:
Om nooit te vergeten (verhalen van
een viertal ouderen over de bevrij
ding) en Voor het eerst heb ik deze
nacht rustig geslapen (over een
kleindochter van een Zeeuwse oma
voor wie Bevrijdingsdag nooit een
feest is geweest). De voorstellingen
worden gespeeld op bijzondere
plekken. ,,We hebben nadrukkelijk
gezocht naar accommodaties die al
een relatie hebben met het thema",
vertelt Schot. ,,Zo wordt De Erfenis
een keer opgevoerd in museum
Gdynia in Axel. Je loopt daar tussen
Theater en muziek
geven de persoonlijke
relaties en emoties
het beste weer
oorlogsrekwisieten, waardoor je als
toeschouwer meteen in de bele
vingswereld van het verhaal zit."
Volgens Schot is het belangrijk
dat oorlogsverhalen aandacht blij -
ven krijgen, zeker de verhalen die
jarenlang zijn stilgezwegen. ,,De
oorlog is een fase uit ons bestaan
waar we voortdurend mee gecon
fronteerd worden. Film laat de
grootschaligheid van een oorlog
goed zien, maar theater en muziek
geven de persoonlijke relaties en
emoties het beste weer."
GO VRIJDAG 29 OKTOBER 2021
De wereld van Wim Hofman, schrijver/illustrator
Het gevecht na de strijd
Hans Puik
Middelburg
Wilma Selen, Anneke Goed
hart en Leon van den Berge in
de voorstelling De Erfenis die
gespeeld wordt op het festival
'Na de strijd'. privéfoto rens schot
- Rens Schot
Kijk voor meer informatie, het
complete programma en reserve
ringen op de website van Stich
ting Valreep: valreep.com.
