m mm*
l
Knapen: Nederland niet teruggekrabbeld
MEYDAN
OKUYORUZ!
9
ABD'NIN
AOS PLANLARINA
INTERVIEW
VOORMALIG MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN BEN BOT
DeTurkse president
Erdogan trekt
uiteindelijk zijn keutel in.
De eerder uitgewezen
diplomaten mogen toch
blijven. Voormalig
diplomaat Ben Bot kent
het spelletje.
e zoveelste diploma
tieke rel met Recep
Tayyip Erdogan loopt
af met een sisser,
maar met de Turkse
presidentsverkiezin
gen in aantocht gaan we dit soort di
plomatieke rellen vaker meemaken,
verwacht Ben Bot. De Nederlandse
oud-minister van Buitenlandse Za
ken zag de afgelopen dagen een klas
sieke afleidingsmanoeuvre van een
president die kampt met grote bin
nenlandse problemen.
De tien, kortstondig tot persona
non grata verklaarde Westerse am
bassadeurs - onder wie de Neder
landse - deelden maandagavond een
tweet van hun Amerikaanse collega
dat ze zich niet met de externe aan
gelegenheden van andere landen
wilden bemoeien. Zoiets wilde Erdo-
gan horen.
Het was slecht nieuws voor de man
die hem kennelijk dwarszit, de
Turkse zakenman en filantroop Os
man Kavala. Al vier jaar zit laatstge
noemde zonder veroordeling in de
gevangenis, waarvoor Turkije al eer
der door het Europees Hof voor de
Mensenrechten in Straatsburg op het
matje werd geroepen. Dat de ambas
sadeurs Turkije daar nog eens op we
zen, was voor Erdogan reden uit zijn
slof te schieten.
Ben Bot (83) is een deel van mijn
werkzame leven actief geweest met
Turkse zaken. Hij was van 1986 tot
1988 Nederlands ambassadeur in An
kara en ook als plaatsvervangend per
manent vertegenwoordiger bij de
Navo had hij veel met Turkije te ma
ken. Bot sprak Erdogan persoonlijk,
heeft in het verleden ook met hem
onderhandeld. ,,Ik ken zijn humeur
en grilligheid", zegt de oud-diplo
maat, die het betreurt dat de laatste
jaren zo de klad is gekomen in de be
trekkingen tussen Nederland en Tur
kije. Want juist Nederland heeft zich
in het verleden altijd ingespannen
om begrip te kweken in Europa en de
EU voor de Turkse zaak.
,,Niets bij de ambassadeurs. Die heb
ben het volste recht te wijzen op een
arrest van een hof van een organisa
tie waarvan ook Turkije lid is (het
Europese Hof voor de Mensenrech
ten - dat een uitspraak deed over de
zaak-Kavala - is verbonden aan de
Raad van Europa waarvan 47 staten
lid zijn, inclusief Turkije, red.). Dat is
helemaal niet ongebruikelijk. De am
bassadeurs mogen vragen of het mo
gelijk is die brave man vrij te laten. Te
meer daar hij al vier jaar in de gevan
genis zit zonder veroordeling, zelfs
zonder redengeving."
,,Dit is een man met pasja-allure. Ik
hoor dat van mijn Turkse vrienden
en kennissen. Elke keer maakt hij er
een soort toneelstukje van en dan
wordt het buitenland niet gespaard.
Steeds weer komt hij dan met 'vijan
dige krachten' die Turkije omver pro
beren te werpen. Ik heb ook weleens
een akkefietje met hem gehad. Dan
stond hij woedend op en zei dingen
als 'wil je wel beseffen dat ik de heer
ser ben van een groot en machtig rijk.
Ik laat zo niet met me spotten'. Ver
volgens loopt hij weg. Dan moet hij
een beetje in bedwang worden ge
houden en sussend worden toege
sproken. Als hij tot bedaren is ge
bracht, snapt hij ook wel dat er an
dere machten zijn die iets belangrij
ker zijn voor Turkije dan zijn ego.
Vervolgens keert hij op zijn schreden
terug."
,,Uiteindelijk Erdogan zelf, vind ik.
Als je met veel bombarie aankondigt
dat er tien ambassadeurs moeten ver
trekken... Toen ik het las, moest ik
wel lachen. Ik dacht meteen aan zijn
adviseurs die vast bovenop hem zijn
gesprongen. Ze zullen hem hebben
gevraagd of hij nou helemaal gek was
geworden. Je gaat toch niet Frankrijk
en Duitsland, twee machtige leden
van de Europese Unie, schofferen.
Plus Canada en de Verenigde Staten.
Terwijl het economisch zo ontzet
tend slecht gaat in het land. Turkse
diplomaten zijn hard bezig om hier
en daar weer wat los te krijgen, en
dan schaatst Erdogan daar dwars
doorheen. Ik neem aan dat zeer
krachtige druk op hem is uitgeoefend
dit niet op de spits te drijven."
Zijn adviseurs
zullen hebben
gevraagd of hij
helemaal gek
geworden was
,,Ik probeerde altijd degenen om hem
heen, zeg maar de invloedrijke mi
nisters en raadslieden, te benaderen.
Die kun je dan uitleggen: 'Jongens,
dit gaat om een arrest van een organi
satie waar je zelf ook lid van bent, dus
daar moet je gevolg aan geven.
Waarom gebeurt dat niet?' Een vrien
delijk verzoek om opheldering. We
hebben Turkije niet beledigd en we
hebben de president niet beledigd.
Vergeet niet dat Erdogan een gesle
pen politicus is. Hij dacht vast dat hij
wat reuring kon gebruiken, gezien
alle binnenlandse problemen. Dan
roep je dat de Turkse eer geschonden
is. Dat eergevoel onderschatten wij
vaak, maar het zit diep in de Turkse
volksaard en de traditie. Op rege
ringsgebouwen staat daar geschre
ven: 'Hoe mooi dat ik mezelf Turk
mag noemen'. Dat zie ik niet zo snel
op onze ministeries staan. Dan zou
iedereen in lachen uitbarsten. In Tur
kije ligt dat anders."
,,Voorlopig niet. Erdogan zal nu de
ambassadeurs niet wegsturen, maar
hij kan geen bakzeil meer halen wat
betreft dat arrest. Dat wil niet zeggen
dat het klaar is. Zo'n reactie van de
ambassadeurs dat ze zich niet met
binnenlandse aangelegenheden
bemoeien, moet je vooral zien als
een beleefdheidsfrase. Wij blijven
heus onze vinger opsteken voor die
arme man. Maar met zo'n explosieve
politicus als president Erdogan is het
verstandiger die druk aan de achter
kant uit te oefenen, niet aan de voor
kant."
American Airlines
10 BUYÜKELCi
GO WOENSDAG 27 OKTOBER 2021
Bob van Huët
Den Haag
Wat is hier fout gegaan?
Erdogan voelde dat geheugen
steuntje kennelijk als een grove
belediging.
Steun voor Erdogan tijdens een demonstratie in Ankara voor het uitzetten van tien ambassadeurs. foto reuters
'Erdogan is een man
met pasja-alure'
Wie heeft er in deze affaire nu ge
zichtsverlies geleden?
- Ben Bot
Nederland blijft 'on
dubbelzinnig' achter
de oproep aan Tur
kije staan om de ac
tivist Osman Kavala
vrij te laten uit voor
arrest. Dat de rege
ring zou zijn terugge
krabbeld nadat presi
dent Erdogan had ge
dreigd om tien
ambassadeurs het
land uit te zetten, klopt
volgens het kabinet
niet. ,,Wij staan achter
deze oproep, daar is
geen twijfel over mo-
gelijk'', zei demissio
nair minister van
Buitenlandse Zaken
Ben Knapen (foto) in
de Tweede Kamer.
„Wij stellen dit
keer op keer
aan de orde
en blijven dit
doen."
Erdogan ver
klaarde tien
ambassadeurs tot
persona non grata
vanwege de oproep
om Kavala vrij te laten
De Nederlandse am-
bassadeur Marjanne
de Kwaasteniet stelde
daarop met de andere
ambassadeurs dat hun
landen 'het diplo
matieke begin
sel respecte
ren om zich
niet te men
gen met de
binnenlandse
rechtsgang'.
Ankara maakte
diezelfde avond be
kend dat de diploma
ten toch niet uitgewe
zen zouden worden.
De diplomatieke rel
werd in de kiem ge
smoord. De gang van
zaken lokte de kritiek
uit dat de landen ge
zwicht waren voor de
druk van Erdogan. Vol
gens Knapen is daar
geen sprake van. Ne
derland is niet 'terug
gekrabbeld', meent hij.
De tien landen her
haalden slechts de uit
spraak van het Euro
pees Hof van de Rech
ten van de Mens.
- Laurens Kok
Hoe handelde u destijds als zo'n rel
zich voordeed?
Osman Kavala, de man om wie het
gaat, lijkt met dit alles niet gehol
pen.
ij-C Crnrllk Elrllgl
HÉN i^ KAFfl T
iQAeqffifiS PABS
VC1LC U/PAGEENCEl)
iV-REi JEN/I DOM
TÜRKiYE
neheveTto
WASHINGTON
ï'ARl U/Date
25.70,2021
