It
Hypotheekadviseurs verkopen vaakgebakken lucht'
II
19
VIJF VRAGEN
OVER ASML EN HET CHIPTEKORT
Computerchips laten de
wereld draaien. Het
Nederlandse ASML
heeft zo'n 90 procent
van de markt in handen
van machines die zulke
chips kunnen maken.
Ergo: zonder ASML
geen chips. Vijf vragen
over het bedrijf uit
Veldhoven.
Omdat ze zo'n beetje overal in
zitten. Ze sturen digitale processen
aan, leveren computerkracht en ge
heugen. Zonder chips geen spelcom
puters, laptops of smartphones. En
geen auto's. In een gemiddelde auto
zitten er zo'n 1000. Maar daar houdt
het niet op. Tosti-ijzers, scheerappa-
raten, elektrische tandenborstels,
wasmachines, medische apparatuur,
data-centers. Ga zo maar door. Overal
zitten die dingen in.
Over corona gesproken. De
komst van de pandemie gooide het
productieproces van chips danig in
de war. Fabrikanten dachten minder
auto's te gaan verkopen. Uit voorzorg
bestelden ze minder chips. Tegelij
kertijd was er juist meer vraag naar
andere chips vanwege al het thuis
werken. Mensen kochten meer com
puters, telefoons en laptops. De grote
chipfabrikanten, waar ASML zijn ma
chines aan levert, vulden vrijgeko
men productiecapaciteit op met an
dere chips.
Toen de vraag naar auto's in 2020
onverwachts vlug aantrok, hadden
producenten geen plek meer. Als ge
volg zaten autobouwers zonder chips
met productiestops als gevolg.
Dat was niet het enige probleem.
Lockdowns verstoorden sowieso al
lerlei productieprocessen. Tel daar
twee branden bij toonaangevende Ja
panse chipmakers, streng winterweer
in Texas en droogte in Taiwan maar
bij op. Allemaal zaken die in meer of
mindere mate een negatief effect had
den op de productie van chips.
Op de achtergrond speelt nog de al
door voortdurende digitalisering van
alles om ons heen. Zoals gezegd,
overal zitten tegenwoordig chips in.
Dat worden er de komende jaren al
leen nog maar meer.
Ter illustratie: Maurice Geraets, di
recteur bij de Eindhovense chipma
ker NXP, voorspelde dat de waarde
van chips in een auto verdubbelt, als
iedereen elektrisch gaat rijden. Die
verdubbeling verdubbelt wanneer
auto's autonoom de weg op gaan.
ASML profiteert daar uiteraard enorm
van. Het bedrijf groeit en groeit. Vorig
kwartaal maakte het 1,7 miljard euro
winst, werd vorige week bekend.
Dat doet ASML. Dat doen de
belangrijkste klanten van
ASML. De belangrijkste chipfabri
kanten, bijvoorbeeld Samsung,
TSMC en Intel, kondigden het afgelo
pen jaar allerlei miljardeninvesterin
gen aan. Maar bijbouwen is moeilij
ker dan je op het eerste gezicht mis
schien zou denken. Het kan zomaar
drie jaar duren voor een nieuwe chip
fabriek operationeel is. En dan moet
j e zo'n fabriek wel vol kunnen zetten
met chipmachines.
De meest geavanceerde chipma
chine werkt met extreem ultraviolet
(EUV) licht. ASML is het enige be
drijf ter wereld dat deze EUV-machi-
nes kan maken. Volgend jaar bedroeg
de product 55 stuks. Die zijn allemaal
al verkocht, voor zo'n 120 miljoen
euro per stuk.
Het Veldhovense bedrijf doet er ui
teraard alles aan om de productie op
te schroeven. ASML is daarbij ook af
hankelijk van zo'n 500 toeleveran
ciers die verschillende modules van
zo'n chipmachine leveren.
Zeker. Philips bijvoorbeeld verhoogt
de prijzen van elektrische tanden
borstels en scheerapparaten, mede als
gevolg van het chiptekort.
Gamers die een Playstation 5 wil
len kopen, verversen al maanden
vruchteloos internetpagina's van
elektronicawinkels. De nieuwste
spelcomputer van Sony is al bijna een
jaar lang overal stijf uitver
kocht. Handelaren vragen via Markt
plaats woekerprijzen.
Vorige zomer kwam naar buiten
dat TSMC uit Taiwan - is de grootste
chipproducent ter wereld - meer geld
gaat vragen voor chips.
ASML wacht al een jaar of twee op
een vergunning om een EUV-ma-
chine naar een Chinese klant te ex
porteren. De Nederlandse overheid
geeft die vergunning vooralsnog niet
af, onder druk van Amerika. Beide
landen zijn onderdeel van het 'Was
senaar Arrangement'.
De landen spraken af dat voor het
exporteren van technologie rekening
moet worden gehouden met moge
lijke strategische gevolgen. De Ame
rikaanse overheid wil niet dat
EUV-technologie in Chinese handen
komt. Sterker nog, begin dit jaar ver
scheen een Amerikaans rapport,
waarin ook werd geopperd de export
van minder geavanceerde chipmachi
nes naar China aan banden te leg
gen. Zover kwam het tot dusver niet.
Er is een race gaande naar techno
logische soevereiniteit als het om
chips gaat. De VS, China en Europa
zijn allemaal bereid miljarden te in
vesteren in de chipindustrie. Zo gek
is dat niet. Zonder chips ook geen
moderne oorlogsvoering. Want ze
zitten ook in modern wapentuig.
De twee organisaties bestudeerden
in totaal achttien abonnementen
van grote hypotheekketens als De
Hypotheekshop, De Hypotheker,
grote intermediairs en kleinere ad
vieskantoren zoals Van Bruggen
Adviesgroep. Bijna alle abonne
menten blijken diensten te bevat
ten als beheer van de hypotheek,
beantwoorden van vragen over het
product ofadvies, gewijzigde klant
gegevens verwerken of een nieuw
rentevoorstel doen na afloop van de
rentevaste periode.
Wettelijke zorgplicht
Wat de adviseurs aanbieden als
diensten, valt veelal al onder de
wettelijke zorgplicht van de tus
senpersoon bij het afsluiten van
een financieel product of zijn vol
gens de bond 'nonsensdien-
sten'. Consumenten moeten de
hulp sowieso al krijgen, zónder
aanvullend abonnement en zonder
bijbetaling. De kosten variëren van
7 euro tot maar liefst 50 euro per
maand.
Welke hulp heb je
tussentijds nodig bij
hypotheken met een
periode van 20 jaar?
De Consumentenbond spreekt van
misleiding en 'ronduit gebakken
lucht'. „Consumenten gooien hier
mee jarenlang geld weg voor een
nutteloze dienst'', aldus Sandra
Molenaar, directeur van de bond.
,,Maandelijks betalen voor service
bij je hypotheek is überhaupt on
nodig. Want welke hulp heb je tus
sentijds nodig bij hypotheken met
een rentevaste periode van 20 jaar?
Bovendien, als je toch iets wezen
lijks wilt veranderen aan je hypo
theek, dan betaal je ook mét zo'n
abonnement vaak nog advieskos-
ten'', voegt zij eraan toe.
Bij de consumentenorganisatie
kwamen meldingen binnen dat
consumenten zich soms onder druk
gezet voelden om een abonnement
af te sluiten. Zo werd klanten bij
voorbeeld verteld dat zij zonder
abonnement hoge uurtarieven
moesten betalen elke keer dat zij een
vraag over hun hypotheek hadden.
Verwijderd
CMIS Franchise, waar De Hypo
theekshop en Huis Hypotheek
onder vallen, laat in een reactie we
ten dat de serviceabonnementen
nog wel bestaan, maar zeer beperkt
worden aangeboden en afgeslo
ten. De Hypotheker heeft inmid
dels de landelijke website informa
tie over zijn Jazeker Plan abonne
ment verwijderd.
GO WOENSDAG 27 OKTOBER 2021
Merlijn van Dijk
Veldhoven
1 Waarom zijn chips zo belang
rijk?
2 Hoe zit het met het chipte
kort?
Zonder chips
staat de
wereld stil
4
ty,r: rr;
3 Veel vraag? Bijbouwen!
Een medewerker
in de fabriek van
chipverpakkingsbe
drijf Unisem Berhad
in Ipoh, Maleisië.
FOTO REUTERS
4 Er is veel vraag en weinig aan
bod van chips. Dan zullen
spullen wel duurder worden?
5 Hoe zit het ook alweer met die
machine die niet naar China
mocht?
DEN HAAG
Hypotheekadviseurs verkopen
dikwijls onnodige diensten bij
het afsluiten van een hypotheek,
bijvoorbeeld serviceabonne
menten die consumenten hele
maal niet nodig hebben. Dat
concluderen de Consumenten
bond en de onafhankelijke hypo
theekadviseur Ikbenfrits (IBF).
- Sandra Molenaar, directeur
Consumentenbond
- Natasja de Groot
