15
SOCIALE MEDIA
RECHTSTREEKSE BEELDEN UIT DEN BOSCH WAREN BLOEDIGE PRIMEUR IN NEDERLAND
Een bloedige primeur. Voor het eerst in
Nederland waren op sociale media live
beelden te zien van een steekpartij. Wat
bezielde Bouchra D. (21), die ervan wordt
verdacht dat ze halfzus Anouk den Dekker
(20) doodstak en filmde?
f eel veel blinde
I woede", zegt kli-
I nisch psycholoog Jan
I Derksen van de Nij
meegse Radboud
Universiteit over de beweegreden om
een moord rechtstreeks te streamen.
Hij volgde het geruchtmakende
steekincident in Den Bosch van za
terdagavond op de voet. „Achtervol
gen, doden en filmen. Dan sta je he
lemaal buiten de werkelijkheid. Het
vastleggen is een reflex. Het is zo'n
tweede natuur van ons geworden,
dat ik daar niet eens meer van opkijk.
In de ban van emotie is het laagje be
schaving heel erg dun."
Volgens mediapsycholoog Mischa
Coster suggereert het livestreamen
'een bepaalde mate van bewustheid'.
,,Zo iemand wil daar iets mee berei
ken, maar wat?'' vraagt hij zich
hardop af. „Mensen kunnen plezier
beleven aan agressie, het filmen en
live delen doet daar nog een schepje
bovenop'', geeft Derksen op zijn
beurt aan.
,,Ik vermoed dat de eerste mensen
die de stream zagen, niet konden ge
loven dat dit echt was. Het is zoiets
exceptioneels, dat zie je normaal al
leen in films, zegt Coster. ,,Dat men
sen het daarna nog delen, kan ver
schillende oorzaken hebben. Ze wil
len de scoop, of delen het door de
heftige reactie die het bij hen op
roept. Jeetje, moet je zien! Later heb
je ook mensen die bewust op zoek
gaan naar het filmpje. Iets dat niet
vaak voorkomt, heeft toch aantrek
kingskracht - ongeacht wat het is.''
Derksen maakt een vergelijking
met vroeger. Toen 'we' massaal uit
rukten om op een plein naar een ont
hoofding te kijken. ,,Ook speelt de
opluchting mee dat jij niet degene
gens Derksen 'nog ge
neraties'. ,,De oplossing
is sociale media onder
deel te maken van de
opvoeding en het on
derwijs. Vooral op heel
jonge leeftijd is er een
verschil te maken, blijkt
uit onderzoek. Er zijn
nu heel veel mensen pas
op latere leeftijd met so
ciale media in aanraking
gekomen, bij een grote
groep komt die bood
schap nog amper aan.''
Een bloedige primeur,
zo mag je de Bossche
livestream van zaterdag
avond wel noemen. Het was voor het
eerst dat beelden van een dodelijke
steekpartij in Nederland rechtstreeks
te zien waren op sociale media. In het
buitenland kwam dat al vaker voor.
Het livestreamen van misdaden heeft
zelfs een eigen Wikipedia-pagina,
met voorbeelden van rechtstreeks
uitgezonden geweld op platformen
als Facebook, Instagram, Periscope,
Twitch en YouTube.
De diensten hebben duizenden
mensen in dienst om misselijkma
kende filmpjes eruit te filteren, maar
weten vooraf natuurlijk ook niet wat
de intenties zijn van iemand die live
gaat. Ze zijn vooral afhankelijk van de
gebruikers; pas als beelden gerappor
teerd worden, komen de platforms
doorgaans in actie, stelt socialeme-
dia-expert Maaike Gulden. ,,Als een
account eerder gerapporteerd is, con
troleren ze vaker handmatig wat er te
zien is.'' Instagram kan een
livestream stoppen, de afzender
blokkeren en contact opnemen met
de politie. Het is onduidelijk of dat in
dit geval is gebeurd.
Er zijn ook algoritmen die zich
richten op het gebruik van specifieke
woorden, waardoor accounts auto
matisch op zwart gaan. ,,Die worden
wel steeds slimmer'', zegt Gulden,
die constateert dat de Facebooks van
deze wereld er niet al te veel belang
bij lijken hebben om hun kanalen
'schoon' te houden. ,,Pas als het geld
gaat kosten, en gebruikers massaal
dreigen weg te lopen, zijn ze er mis
schien gevoelig voor. Er is de laatste
jaren niet veel vooruitgang geboekt.''
Of de beelden een rol spelen bij de
strafzaak is afhankelijk van de exacte
inhoud. De politie onderzoekt nu de
beelden, waarop sowieso het zwaar
toegetakelde slachtoffer te zien is.
bent die het overkomt, maar dat het
de ellende is van een ander.'' Dat de
beelden vervolgens massaal worden
gedeeld, noemt de klinisch psycho
loog een 'niet te remmen behoefte'.
,,Dat gebeurt onbewust bij mensen
die er gevoelig voor zijn, extraverte
mensen in het bijzonder. Die hebben
op zo'n moment geen enkel benul
van wat het voor nabestaanden bete
kent. Introverte mensen zullen vaker
afkeer voelen.''
Het moreel appel dat de politie
deed om de beelden niet te versprei
den, is niet zinvol, betoogt Derksen.
,,Dat raakt een snaar bij een kleine
groep die toch al niet van plan was
om het te delen. Anderen laten zich
niet remmen door de politie. Als je
het strafbaar zou maken, kan dat het
gedrag in sommige gevallen wél on
derdrukken.''
Dit gedrag uitbannen duurt vol-
Mensen
kunnen plezier
beleven aan
agressie. Het
filmen en live
delen doet
daarnog
een schepje
bovenop
VANAF ZONDAG 24 OKTOBER OM 17.30 UUR TE ZIEN BIJ SBS6
In een nieuw vtwonen tv-programma
gaan Frans, Muk en Sieg op zoek naar
interieurtalent! Tien kandidaten halen
8 weken lang alles uit de kast en strijden
tegen elkaar in een spannende afvalrace
om de titel Grootste interieurtalent
van Nederland en België.
GO DINSDAG 26 OKTOBER 2021
'Wat wil je
bereiken met
livestream
dodelijke
steekpartij?'
Pim Dikkers en Paul Driessen
Den Bosch
De politie is uitge
rukt voor een dode
lijke steekpartij in
Den Bosch, die live
werd gefilmd. fotos
ANP, MEESTERS MULTI MEDIA
- Jan Derksen, klinisch
psycholoog
nieuw!
A
