Hoe psychedelica kunnen helpen in de gezondheidszorg
LAATJE VERRASSEN C
GA NAAR BLADENHUI:
Psychedelica zijn niet alleen voor het partycircuit. Ook
in de medische praktijk worden ze ingezet, bijvoorbeeld
tegen posttraumatische stress of als pijnbestrijding.
Neurowetenschapper Michiel van Elk (41) gidst je in een
boek door de jungle van geestverruimende middelen.
24
MDMA: te gebruiken bij trauma of
relatietherapie
Van Elk: ,,In de therapeutische context is dit
psychedelicum, dat vaak in pil- of kristalvorm
wordt aangeboden, erg heilzaam. Je hartslag
gaat omhoog, je gaat meer zweten en er komt
een gigantische hoeveelheid serotonine vrij, de
geluksneurotransmitter. Met name op het ge
bied van posttraumatische stressstoornis (PTSS)
bruik een positieve werking hebben op verslaving
en depressie. Ten opzichte van ayahuasca levert
ook een trip met de truffel vaak een spirituele of
zelfs mystieke ervaring op.
Ik raad aan - en dat geldt voor alle middelen -
om heel goed na te denken wanneer je dit wilt pro
beren en waar. Gebruik het alleen wanneer je er
aan toe bent, in een stabiele fase van je leven. Zeker
niet omdat een BN'er het doet of omdat het hip is.
Ook belangrijk: zorg dat er iemand bij je is die
ANNEMART VAN RHEE
Een enkel stofje kan onze ervaring van
de wereld doen kantelen. In zijn boek
Een nuchtere kijk op psychedelica verhel
dert Michiel van Elk, neuroweten-
schapper en universitair hoofddocent
aan de Universiteit van Leiden, complexe zaken
over deze middelen. Over psychedelica lees je
vooral als het gaat om dancefeesten, maar je
wist wellicht nog niet dat ze ook al in het zie
kenhuis worden gebruikt. Wat kun je beter la
ten, en waar is het goed meer van te weten?
Om maar meteen een mythe de wereld uit te
helpen: microdosering lijkt vooralsnog alleen
op een placebo-effect te berusten. Het nemen
van ongeveer een tiende van een gewoonlijke
dosering van bijvoorbeeld lsd of truffels zou de
creativiteit verhogen en zorgen dat je in een
flow komt. Het was een trend onder techneuten
in Amerika en waaierde de hele wereld over.
Michiel van Elk: ,,Als je erin gelooft, dan
werkt het. Een microdosering is zo laag dat
mensen niet de effecten bewust merken. Ze
hebben geen psychedelische ervaring. Er wordt
gezegd dat het kan helpen bij de bestrijding van
bijvoorbeeld clusterhoofdpijnen, migraineaan-
vallen, depressies en fibromyalgie. Wetenschap
pelijk is dat niet bewezen.''
We moeten pas op de plaats maken, zegt de
neurowetenschapper, die zelf ervaringsdeskun
dige is. ,,Ik vind de middelen bijzonder, maar ze
hebben ook een schaduwkant. Er is allerlei
non-fictie over geschreven door liefhebbers.
Maar er was nog geen populairwetenschappe-
lijk boek dat invoelbaar maakt hoe de middelen
werken en dat tegelijkertijd sceptisch is en stelt
dat we meer onderzoek moeten doen naar ge
neeskundig gebruik.''
Er bestaan zo'n vijftien soorten psychedelica,
1 tot 3 procent van de Nederlandse bevolking
heeft het ooit gebruikt. Het recreatieve gebruik
bleef de afgelopen twintig jaar stabiel, maar me
dische en therapeutische toepassingen groeien.
Dit zijn de meest gebruikte geestverruimende
middelen, en dit is wat je erover moet weten.
is de werking evident en overtuigend. Het is heel
goed voor mensen die last hebben van trauma's,
zoals geweldsdelicten. Dat kunnen oorlogsvetera
nen zijn, maar ook slachtoffers van seksueel mis
bruik of overvallen. Ik denk dat het gebruik ervan
binnen vijf jaar behoort tot de reguliere therapie,
in ieder geval in Amerika. Maar vooralsnog kun je
je nog nergens aanmelden hiervoor.
MDMA maakt trauma toegankelijk omdat men
sen meer in verbinding staan met hun emoties en
tegelijkertijd een sterke band durven opbouwen
met hun therapeut. Ze durven te praten. Op het
gebied van relatietherapie zie je eveneens steeds
meer onderzoek, omdat het de vertrouwensband
versterkt. Het middel lijkt vooral hulp te bieden als
je partner psychosociale problemen heeft.''
Ayahuasca: middel bij depressie
of verslaving
,,Een bittere hallucinogene drank die vaak een
mooie, overweldigende ervaring oplevert die soms
ook wat donker gekleurd kan zijn. Het gevoel alsof
je in een jungle terechtkomt. Of je wordt erdoor
geconfronteerd met allerlei moeilijke (zelfinzich
ten waarmee je in het reine moet zien te komen.
Volgens enkele experimentele studies naar de
pressie en verslaving laat ayahuasca positieve ef
fecten zien. De motivatie om aan zo'n ceremonie
deel te nemen lopen uiteen: sommigen willen een
trauma of depressie verwerken, velen zien het als
hulpmiddel bij hun zoektocht naar zingeving.
De wijze waarop het wordt gebruikt is vaak wat
strenger dan die van andere middelen. Het gebeurt
doorgaans in een ritualistische en sjamanistische
context volgens vast omschreven procedures. Eerst
is er een reiniging, dan worden geesten aangeroe
pen en vervolgens komt iedereen die aanwezig is -
het gebeurt doorgaans in een groepsceremonie -
om de beurt naar voren.
Sinds 2019 is zo'n ceremonie illegaal, dus je moet
je afvragen ofje hier aan deel wilt nemen. Mocht je
echt graag willen dan zul je op reis moeten naar
Zuid-Amerika, waar deze ceremonies op verschil
lende plekken worden aangeboden."
Truffeltherapie: mystieke ervaring
,,De werkzame stof psilocybine in paddo's of truf
fels zorgt ervoor dat we kleuren feller zien, gelui
den intenser beleven en hallucineren. Paddo's zijn
illegaal, maar truffels niet. Ze worden ook
geregeld gebruikt tijdens een groepsce
remonie, bijvoorbeeld bij een van de
vele truffel-retraites die er zijn in Ne
derland. Die vinden plaats bij een kamp
vuur of in een meditatieruimte. Ik ver
wacht dat er op termijn behandelin
gen komen met een synthetische
vorm van psilocybine: op die
manier weet je exact welke
dosis een patiënt bin
nenkrijgt. Net als bij
ayahuasca kan
het ge-
ZATERDAG 23 OKTOBER 2021 GO
Beter worden
van een trip
ILLUSTRATIE TRIK
Kijk voor de actievoorwaarden op bladenhuis.nl/libelle. Deze actie Ic
