Europa blijft kwetsbaar voor tekorten, omdat er geen regie
14
'De wereld
staat in
brand,
zeggen wij
in de
logistiek'
stond dan wij. De Chinezen
kochten na de coronacrisis al het
vloeibare gas dat op de markt be
schikbaar was, uit angst om zon
der te komen zitten, legt Van Cleef
uit. ,,Hoe hoog de prijs ook is: ze
betalen altijd meer dan wij." Daar
door moeten wij het doen met het
resterende aanbod van 'normaal'
gas, dat vooral uit Rusland komt
en schreeuwend duur is gewor
den.
Wie naar de verhalen van ener
gie-analist Van Cleef en transpor
tondernemer Verbraak luistert,
ziet nog een parallel. In de wereld
van 2021 is werkelijk alles met alles
verbonden. Tijdens zijn drie kwar
tier durende betoog maakt Van
Cleefvanaf de Zuidas uitstapjes
naar de gasvelden van Groningen
en Rusland, de macht van China
en de VS, de kolenmijnen van
Australië en de kobaltmijnen van
Congo. Geen enkel element staat
los van het andere. Eén speech van
Poetin, en de energierekening van
een willekeurig gezin in Stadska
naal dreigt onbetaalbaar te wor
den.
Onderling verweven
Bij transportbedrijf GVT in Til
burg hoef je alleen maar een
rondje over het industrieterrein te
rijden om te zien dat alle dorpen
en steden in de wereld onderling
verweven zijn, via miljarden on
zichtbare touwtjes. Af en toe dui
zelt het, als Roland Verbraak ver
telt waar de zevenhonderd contai
ners die hier elke dag passeren
vandaan komen en naartoe gaan.
Daar staat een container uit Li
touwen, daar een uit China, daar
een uit Polen. Over een maand
staan ze misschien wel in Vladivo
stok, in Bergen op Zoom en in
Moembai. Ze komen en gaan over
de weg, over het water of over het
spoor.
Aan dat laatste kleeft een bijzon
der verhaal. GVT heeft als enige
bedrijfin Nederland een recht
streekse treinverbinding met
China. Vier of vijf keer per week
komt er een trein aan uit Chengdu
of Nanjing. Die doet er twee tot
vier weken over om hier te komen,
via Rusland, Kazachstan en
Wit-Rusland.
In verhouding met vrachtver
voer over zee zijn intercontinen
tale goederentreinen maar een
kruimeltje, maar het toont eens te
meer aan hoe fijnmazig het sys
teem is. ,,Mensen staan daar nooit
bij stil", zegt Verbraak. ,,We gaan
er allemaal vanuit dat het normaal
is dat de schappen iedere dag vol
liggen. Logistiek is in onze bele
ving net zoiets als water uit de
kraan. Maar als je ziet wat er nu al
lemaal gebeurt in de wereld, blijkt
het niet zo vanzelfsprekend."
Hetzelfde geldt voor de energie
die nodig is om onze huiskamers
te verwarmen. Van Cleef stelt in
navolging van veel andere experts
dat de mogelijkheid van een gas-
tekort deze winter reëel is. ,,De re
serves zijn zo laag. Een milde win
ter zouden we net aan moeten
kunnen. Maar een strenge winter
leidt tot een tekort, dat is simpel
zat."
Door het opgeven van het Gro-
ningen-gasveld zijn we afhanke
lijk geworden van anderen - van
Vladimir Poetin vooral. ,,Ons
energiebeleid was altijd gestoeld
op drie elementen. Betaalbaarheid,
duurzaamheid en leveringszeker
heid. Nu ligt de focus alleen nog
maar op duurzaamheid. Er mag
volgens sommigen geen euro meer
naar fossiele bronnen. Duurzaam
heid is goed, begrijp me niet ver
keerd, maar het systeem van zon,
wind en energieopslag is nog lang
niet ver genoeg ontwikkeld om
leveringszekerheid en betaalbaar
heid te garanderen. We kunnen
het oude systeem niet zomaar
weggooien, dat zien we nu wel. Ik
hoop dat dit een wake-upcall is."
De vraag is of we in Nederland
en Europa niet te kwetsbaar zijn
geworden. Of we voor onze dage
lijkse levensbehoeften niet té af
hankelijk zijn van andere, mach
tige handelsblokken. Nu ontstaan
er gaten in de aanvoer van zaken
als speelgoed, tuinmeubilair en
fietsen. Rond de coronacrisis za
gen we het bij de mondkapjes en
schorten. We bleken er nul te ma
ken. We kunnen niet meer zonder
dat gas gebruikt wordt als geopoli
tiek instrument om concessies te
vragen van de EU. Het laat zien
wat het gevaar is van de verslech
terde verhoudingen tussen de EU
en Rusland. Er is haast geen on
derling gesprek meer. Dat past niet
bij zo'n grote onderlinge afhanke
lijkheid."
'Energie is politiek'
Door de gasvelden in Groningen
niet meer te gebruiken, en door de
afbouw van andere fossiele bron
nen, bevindt Europa zich in een
kwetsbare positie, ziet ook Van
Cleef (ABN Amro). „Energie is po
litiek. Oorlogen gaan óf over reli
gie, óf over energie. Eerst was dat
olie, maar gas is inmiddels ook
China.
Bij de gascrisis is Rusland de
partij met alle troefkaarten in han
den. Poetin laat niet na Europa
daar fijntjes op te wijzen. In een
toespraak legde de Russische pre
sident een link tussen de gasleve
ring aan Europa en de voltooiing
van de Nord Stream 2-pijpleiding,
die Russisch aardgas via de Oost
zee rechtstreeks naar Duitsland
vervoert. Hans
Grünfeld, directeur
van VEMW, de ver
eniging voor zake
lijke energie- en wa
tergebruikers, ziet er
een duidelijk keer
punt in. ,,Het is
de eerste keer
- Roland Verbraak,
GVT
ZATERDAG 23 OKTOBER 2021 GO
VERVOLG VAN PAGINA 13
De prijs om een container van Ne
derland naar China te laten varen,
is nu 16.000 euro, tegen 3000
euro een paar jaar geleden.
