vergelijk
woonverzekeringen
en bespaar
Negen minuten durend applaus na zijn laatste concert in Nederland
13
Tot op hoge leeftijd liet Bernard Haitink zijn orkesten
met ziel en zaligheid musiceren. De beroemdste
Nederlandse dirigent sinds Willem Mengelberg
overleed donderdag in zijn woonplaats Londen.
Dat hij onder de naam
Bernard bekend werd,
was eigenlijk het gevolg
van een malle vergis
sing. Thuis werd de
jonge Bernard Johan Herman Haitink
altijd Herman genoemd. Maar in de
programma-informatie bij het aller
eerste 'min of meer officiële concert'
dat hij dirigeerde, stond de naam
Bernard Haitink. Herman, zeer verle
gen, durfde daar 'geen lawaai over te
maken en dus is het Bernard geble
ven', onthulde hij in 2004.
Haitink, klein van gestalte, eeuwig
een kwetsbare blik in de ogen, was
een onwaarschijnlijke kandidaat voor
de wereldroem die hem later ten deel
zou vallen. Maar hij was wel een man
met een missie: dirigent wilde hij
worden, en niemand kon hem op an
dere gedachten brengen.
Het heilige muziekvuur was in
Haitink aangestoken door de concer
ten van de beroemde dirigent Wil-
Necrologie
Bernard Haitink
1929-2021
lem Mengelberg, die hij als kind op
last van zijn vioolleraar in Het Con
certgebouw bijwoonde. Als violist
was hij geen natuurtalent, op het
conservatorium was hij gedoemd tot
een bestaan ergens bij de tweede vio
len van een radio-orkest.
Het was dirigent Felix Hupka die
besloot de jonge Haitink privéles te
geven. Daarna ging het onverwacht
vlot. Bij de omroep zagen ze zoveel
potentie in Haitink dat hij in 1954
een post kreeg aanboden bij het Ra
dio Filharmonisch Orkest.
In 1956 dirigeerde Haitink tijdens
het Holland Festival het Requiem van
Cherubini. Het belangrijkste concert
van zijn leven, achteraf gezien, want
een half jaar later had het Concertge
bouworkest een invaller nodig, en
was Haitink de enige die dit Requiem
op zijn repertoire had. Toen de 27-ja-
rige Haitink op 8 november 1956 de
trap in de Grote Zaal afkwam, hoorde
hij een vrouw in het publiek zeggen:
'Kijk nou eens, een baby!'
Haitink maakte als dirigent zoveel
indruk, dat hij weldra 'eerste diri
gent' van de omroeporkesten werd.
Het was de perfecte leerschool voor
de baan die hem bij het Concertge
bouworkest werd aangeboden na de
ontijdige dood van chef-dirigent
Eduard van Beinum.
In de jaren 70 nam de carrière van
Haitink een hoge vlucht. Hij werd bij
alle belangrijke orkesten ter wereld
gevraagd. Mahler werd zijn grote
specialiteit. En dat terwijl hij er lang
bang voor was geweest.
Toch was niet alles even fijn. Er
waren wrijvingen met de directie
van het Concertgebouworkest - een
rode draad in Haitinks carrière. Hij
besloot in 1986, na een dienstverband
van 25 jaar, het orkest te verlaten,
'zonder feestelijk vertoon'. Na deze
periode streek Haitink onder meer
neer bij het Royal Opera House Co-
vent Garden in Londen. In Amster
dam kwam hij weinig meer. Pas in de
jaren 90 keerde hij er met goede zin
terug. Ter gelegenheid van zijn 70ste
verjaardag kwam er een peperdure
concertserie, waarin de dirigent aan
trad met alle toporkesten van de we
reld. Hij werd als een verloren zoon
ontvangen en de recensenten waren
lovender dan ooit. Toen het Concert
gebouworkest hem tot eredirigent
benoemde - 'een mooi en genereus
gebaar' - was de verzoening een feit.
In 1998 leek Haitinks carrière
abrupt voorbij te zijn. Hij ging naar
het ziekenhuis voor een hartscan en
hij moest meteen twaalf dagen blij
ven. Toen hij eruit kwam, had hij een
nieuwe, metalen hartklep. Daarna
mocht hij op doktersvoorschrift vier
maanden geen baton aanraken.
De laatste jaren van zijn actieve
loopbaan liet hij zich op een onna
drukkelijke manier gelden als de
grootste dirigent van zijn tijd. Zijn
Negende Symfonie van Mahler bij het
Concertgebouworkest in 2018 was de
allermooiste die hij ooit dirigeerde.
In januari 2019 werd bekend dat hij
na het lopende seizoen een 'sab
batsjaar' zou inlassen. Niemand kon
toen nog weten dat die aankondiging
een bescheiden manier was om zon
der het bijbehorende officiële gedoe
een punt te zetten achter zijn zestig
jaar omvattende carrière.
Dat gaf zijn laatste concert in Ne
derland een bijzonder emotionele la
ding. Op 16 juni 2019 in de NTR Za
terdagMatinee, bracht Haitink Bruck-
ners Zevende Symfonie met het Radio
Filharmonisch Orkest, waarmee hij
zestig jaar eerder zijn carrière was be
gonnen. Het slotapplaus hield negen
minuten aan. De cirkel was rond.
welkom bij jindepender
GO ZATERDAG 23 OKTOBER 2021
Erik Voermans
Londen
Bernard
Haitink,
de grootste
dirigent van
zijn tijd
Bernard Haitink
maakte al op jonge
leeftijd indruk als
dirigent.
FOTO'S BRUNOPRESS EN ANP
We lijken soms best veel op elkaar. Toch zijn we
allemaal net een tikje anders. Ook elke inboedel
of opstalverzekering is anders. Wij vinden er een
die haarfijn bij jouw woning en mooie spullen
past. Ga naar lndepender.nl en bespaar tot wel
15% op je premie!