15
KOSOVO EN SERVIË ACCEPTEREN GEEN NATIONALE SYMBOLEN VAN DE ANDER OP KENTEKENPLAAT
Kosovaren die naar
Servië reizen en
Serviërs die de andere
kant op willen, hebben
een probleem: de
kentekenplaat met
nationale symbolen van
hun land wordt over de
grens niet erkend.
Servië en Kosovo ruziën al
sinds 2008 over de status
van de laatste. In dat jaar
verklaarde de provincie,
met hoofdstad Pristina,
zich onafhankelijk, maar Belgrado ac
cepteert die zelfstandigheid niet. Die
onenigheid heeft ertoe geleid dat
beide landen de kentekenplaat met
nationale symobolen van de ander
niet erkennen.
Chauffeur Dragan Andjelkovic
bukt bij de voorkant van zijn bus en
begint de stickers van zijn Koso-
vaarse kentekenplaat af te peuteren.
„Vergeten eraf te halen'', mompelt
hij. De plakkers bedekken de letters
RKS (Republiek Kosovo) en het wa
pen uit de Kosovaarse vlag. ,,Nee joh,
laat zitten, je gaat zo weer de grens
over en dan moeten ze er weer op'',
zegt zijn collega van de bus ernaast.
Net als Andjelkovic begint hij om
14.45 uur aan zijn rit naar de Servi
sche hoofdstad Belgrado, maar dan in
een bus met Servische kentekenpla
ten. Ook daarop prijken twee stic
kers: om de letters SRB en het wapen
uit de vlag onzichtbaar te maken.
Aan de grens moeten die er weer af.
Het is nog even wennen op het
busstation in het noordelijke, vooral
door Serviërs bewoonde deel van de
stad Mitrovica in Kosovo. Mensen la
ten hannesen met stickers om natio
nale symbolen op hun kentekenplaat
te verbergen, dat lijkt nogal een lach
wekkende maatregel.
In werkelijkheid is het een bloed
serieuze, door de EU bedachte oplos
sing voor een conflict dat vorige
maand ernstig dreigde te escaleren:
Kosovo stuurde zwaarbewapende
politie-eenheden naar de grens, Ser
vië liet daar straaljagers overvliegen
en boze bewoners blokkeerden twee
weken lang de grens.
Patstelling
Het conflict zit muurvast: de meeste
westerse landen, waaronder Neder
land en de VS, erkennen Kosovo als
land, maar Servië heeft bijvoorbeeld
Rusland en China aan zijn zijde. De
EU is verdeeld: 22 lidstaten erkennen
Kosovo, 7 niet. Waar ze het wel over
eens zijn, is dat zowel Servië als Kos
ovo nooit kunnen toetreden tot de
EU zolang ze het conflict niet hebben
opgelost.
Daarom overleggen ze al tien jaar,
onder leiding van de EU - vooralsnog
over praktische zaken. Het eerste ak
koord ging tien jaar geleden over
kentekenplaten. Kosovaren hadden
de keus als ze de grens met Servië
overgingen: ze moesten ter plekke
hun kentekenplaat verwisselen voor
een neutrale zonder symbolen, of
een tijdelijk Servisch nummerbord
aanschaffen.
De regeling liep in september af, en
de huidige Kosovaarse premier wilde
hem niet verlengen. Als Kosovaren
aan de grens met een schroeven
draaier aan de slag moeten, dan vanaf
nu ook Serviërs als ze naar ons toe
komen, verordonneerde hij.
Dat leidde tot woedende reacties in
Belgrado, maar ook bij de 40.000 Ser
viërs in het noorden van Kosovo, die
veelal met Servische kentekenplaten
rondrijden. Zij beschouwen Belgrado
als hun hoofdstad en willen niets
met de autoriteiten in Pristina te ma
ken hebben, en ook niet met hun
nummerborden.
De vlam sloeg in de pan, tot de EU
met het plan kwam om elkaars ken
tekenplaten te bestickeren. De kemp-
Ik krijg 70 euro boete
in Kosovo als ik
stickers niet heb,
en in Servië als ik
ze niet verwijder
hanen gingen akkoord met deze tij
delijke oplossing. Ook heeft de Navo
de grensbewaking overgenomen van
de Kosovaarse politie. Later deze
maand overleggen ze in Brussel over
een nieuwe permanente regeling, die
er over een halfjaar moet zijn.
„Belachelijk", zegt de 60-jarige Mi
lan Antosijevic, terwijl hij gadeslaat
hoe de twee buschauffeurs naar el-
kaars kentekenplaten kijken en over
stickers delibereren. ,,Dit is de 21ste
eeuw. Mensen zouden zich vrij moe
ten kunnen bewegen.'' Hij is bij zijn
ouders in een dorp in de buurt van
Mitrovica op bezoek geweest, en gaat
zo met de ene bus naar zijn woon
plaats Kraljevo in Servië. ,,Hoe gaat
de EU ons zo ooit toelaten, als wij el-
kaars nummerborden staan af te
plakken? Niet natuurlijk."
Dat is precies een van de bood
schappen die de EU-regeringsleiders
deze maand afgaven tijdens een 'uit
breidingstop': de landen op de Wes
telijke Balkan horen binnen de EU,
maar nu nog niet. En zelfs niet in de
nabije toekomst. Servië en Kosovo
moeten eerst hun geschillen bijleg
gen, en ook aan Montenegro, Noord-
Twee vuren
Aan de andere kant van de rivier Ibar
in Zuid-Mitrovica, waar vrijwel uit
sluitend Kosovaren (Albanezen) wo
nen, vindt chauffeur van zakenmen
sen Naim Hasani (46) dat de EU zich
met de afwachtende houding in de
voet schiet. ,,We hebben licht aan het
eind van de tunnel nodig. We zitten
hier op de Balkan tussen twee vuren:
de EU enerzijds en Rusland en China
anderzijds. Als we ons niet aan jullie
vuurtje mogen warmen, dan gaan we
op een gegeven moment de andere
kant op kijken. En dat is ook niet in
het belang van de EU, als die twee
landen hier meer macht krijgen.''
Over het afplakken is hij kort:
„Flauwekul. Wat is dat voor show?
Iedereen weet wat er onder die stic
kers zit. Laat ze met de echte proble
men aan de gang gaan. Weet je wat
iemand hier gemiddeld verdient?
Nog geen 500 euro!''
Voor de 18-jarige Albana, student
verpleegkunde, ziet een toekomst
buiten de EU somber in. ,,Iedereen in
de regio kan vrij Europa in reizen, wij
hebben dure visa nodig. Dat is toch
oneerlijk? Ik zit hier gevangen, maar
wat heb ik misdaan? Wij hebben het
recht op dezelfde kansen als ieder
een.''
Mace
donië,
Bosnië en
Albanië was
het signaal: ga
vooral door met hervormen, we gaan
jullie daar financieel bij helpen, maar
vergeet het lidmaatschap voorlopig.
In Noord-Mitrovica heeft Milorad
(45) er weinig vertrouwen in dat het
ooit gaat gebeuren. ,,Ik vertrouw de
politici niet meer. De Servische niet,
die van Kosovo niet en die van de EU
niet." Hij heeft gisteren de stickers
bij het politiebureau gehaald voor op
de Servische kentekenplaat waarmee
hij hier rondrijdt. ,,Ik krijg 70 euro
boete als ik dat niet doe, maar 4000
dinar in Servië als ik ze juist laat zit
ten'', zegt hij, terwijl hij een spot
tend gezicht trekt.
GO DINSDAG 19 OKTOBER 2021
Thijs Kettenis
Mitrovica
- Milorad, inwoner Mitrovica
Het afplakken van
nationale symbolen
van Servië en Kos
ovo lijkt lachwek
kend, maar is in de
twee Balkanlanden
een bloedserieuze
zaak. foto's ap
De grens over?
Sticker erop,
of sticker eraf
