10
Het kabinet weet nu wel hoevéél
Afghanen welkom zijn, maar nog niet hóe
zij hier moeten komen. ,,Het kan wel eens
lang duren.''
ACHTERGROND
NEDERLAND PRAAT OOK MET TALIBAN OM AFGHANEN TE KUNNEN OPHALEN
Dertien bossen bloemen
nam Marjan Kamstra,
ambassadeur in Qatar,
op 9 september mee
naar het crisiscentrum
in hoofdstad Doha. Eén bos voor elke
Nederlander die op die dag dankzij
de hulp van de Qatarese autoriteiten
uit Kaboel kon vertrekken, voor het
eerst sinds Nederlandse evacuatie
missie werd beëindigd. De geste
wordt gewaardeerd en valt op. In de
concurrentie met andere westerse
landen die bij de Qatari vliegtuig-
stoelen voor hun evacués proberen te
regelen, doet Nederland het naar ei
gen zeggen goed.
Tot nu toe wisten in totaal 115 Ne
derlanders via deze zogeheten Do
ha-route Kaboel te verlaten. Minister
Ben Knapen van Buitenlandse Zaken
strooit op Twitter met bedankjes: hij
is 'grateful' voor alle hulp. Dat 'ruiter
lijke bedanken' gebeurt heel bewust,
klinkt het bij het ministerie van
Buitenlandse Zaken. Internationale
erkenning is belangrijk voor landen
als Qatar.
Toch is de getoonde dankbaarheid
ook tekenend voor het diplomatieke
mijnenveld waarin het kabinet 'alle
mogelijke opties voor een veilige uit
reis' onderzoekt. Tot nu toe zijn er
grofweg drie opties. Allereerst dus de
Doha-route, per vliegtuig tussen Ka
boel en de hoofdstad van Qatar. Die
vlucht is mondjesmaat beschikbaar
en - conform afspraken die Qatar
maakte met de taliban - alléén voor
Nederlanders en mensen met een
Nederlandse verblijfsvergunning.
Over land
Dan is er de hachelijke route die over
land naar Pakistan voert, die formeel
wordt ontraden door Buitenlandse
Zaken. Maar als Afghanen op eigen
houtje op pad gaan, worden zij door
het ministerie wel bijgestaan met
raad en daad. Eenmaal in Islamabad
worden ze opgevangen door de Ne
derlandse ambassade. Met gecombi
neerde vluchten, tot nu toe in samen
werking met Duitsland, komen zij
vervolgens naar Nederland.
En gisteren kwam daar nog een
derde optie bij: voor het eerst sinds
op 26 augustus de Nederlandse eva
cuatie met militaire vliegtuigen stop
te, konden ook Afghanen per vlieg
tuig uit Kaboel vertrekken. Een
vlucht van Pakistan International
Airlines vloog met 46 mensen van de
Nederlandse evacuatielijst - vooral
tolken met hun gezinnen - naar Isla-
C Veel
mensen op de
evacuatielijst
hebben
geen geldige
documenten
mabad. Vanuit de Pakistaanse hoofd
stad reizen ze door naar Nederland;
die garantie moest het kabinet de Pa
kistaanse autoriteiten geven.
Al een kleine week was er hoop op
zo'n vlucht tussen Kaboel en Islama
bad, maar drie keer ging het niet
door. Dat het nu wel is gelukt, lijkt
aan de vooravond van een Kamerde
bat goed nieuws voor het kabinet.
Dat wil nog zeker 2100 mensen uit
Afghanistan halen.
'Hemel en aarde'
Het ministerie van Buitenlandse Za
ken hoopt daarom op meer van zulke
vluchten. Maar, klinkt het, het kan
ook een eenmalige meevaller zijn ge
weest. Wel put men hoop uit het feit
dat twee mensen met een verlopen
paspoort gisteren toch aan boord
mochten - al moest er 'hemel en
aarde' voor worden bewogen. Heel
veel mensen die op de evacuatielijst
staan hebben namelijk geen geldige
reisdocumenten. ,,Dat maakt het heel
ingewikkeld om mensen te helpen.''
Nederland - en andere landen, die al
lemaal met dezelfde problemen kam
pen - is voor alles afhankelijk van de
taliban. Vorige week sprak onder an
deren de Nederlandse ambassadeur
in Afghanistan Caecilia Wijgers met
een hoge vertegenwoordiger van het
regime, kort nadat het ministerie van
Buitenlandse Zaken nog had ont
kend dat er gesprekken werden ge
voerd. Dat Wijgers met de taliban om
tafel ging, was alleen in heel kleine
kring bekend. Ook de Verenigde Sta
ten voeren weer gesprekken met de
taliban, gisteren ook samen met Eu
ropese afgevaardigden.
Idealiter gaat Nederland, eventueel
in samenwerking met bondgenoten,
telkens zo'n tweehonderd mensen
uit Kaboel halen met grote passa
giersvliegtuigen. Hoewel het minis
terie van Defensie zegt 'klaar te staan'
als nieuwe 'militaire extracties' weer
mogelijk zouden worden, is dat voor
alsnog niet realistisch. Bovendien is
het vliegveld van Kaboel na het ver
trek van de laatste Amerikaanse troe
pen, eind augustus, nog steeds niet
volledig operationeel.
Ook de taliban willen dat het vlieg
verkeer wordt hervat en Turkije helpt
daarbij. Zo moet er bijvoorbeeld een
deugdelijke beveiliging komen, met
veiligheidscontroles en poortjes. Die
zouden nu nog ontbreken. Neder
land bood begin vorige maand al
technische hulp aan ter waarde van 1
miljoen euro. Maar daar is nog geen
beroep op gedaan.
Vliegverkeer vanuit Kaboel is dus
nog onvoorspelbaar. Vluchten tussen
Kaboel en Doha gaan bijvoorbeeld
niet elke dag, maar slechts één of
twee keer per week. Daardoor slagen
er telkens maar plukjes mensen -
tientallen - in om weg te komen. Als
dat zo mondjesmaat doorgaat, is de
evacuatie van alle 2100 mensen waar
voor het kabinet zich wil 'inspannen'
een zaak van de lange adem. ,,Het kan
wel eens heel lang gaan duren'', zegt
een bron rond het kabinet. Ga maar
na: stel dat Nederland erin slaagt elke
week zo'n honderd mensen in veilig
heid te brengen, dan duurt het nog
zeker 21 weken voor die 2100 Neder
landers en Afghanen het land uit zijn.
Dan zijn er alweer vijf maanden ver
streken en is het 2022.
WOENSDAG 13 OKTOBER 2021 GO
gUltiï
Een afvaardiging van de taliban overlegde gisteren met onderhandelaars uit Europa en de Verenigde Staten in Doha, de hoofdstad van Qatar. foto reuters
In het huidige tempo duurt
de evacuatie zeker 21 weken
Hanneke Keultjes
Den Haag
