WERK
Werkgeluk in het onderwijs
Waarom je het ergens
warm van krijgt
Levenseinde-doula
voel je thuis.
Je brein op het werk
Basisschool De Vlashof in Tilburg is een van
de 'Klassewerkplekken 2021'. Het predicaat
is in het leven geroepen om iets te doen aan
het lerarentekort. Bedenker Paul Baan legt
uit waarom het werkt.
Gaan we ooit weer
allemaal handen
schudden? Ik
dacht eerst van
wel, maar sinds
iemand tegen me zei dat ze
het altijd al een vieze ge
woonte vond, gruwel ik ook
een beetje bij de gedachte.
Terwijl ik wel denk dat een
handdruk veel over ons zegt.
Ik had voorheen de gewoonte
om voor een belangrijke ont
moeting op mijn handen te
gaan zitten om ze op te war
men. Ik kon moeilijk zo'n ijs
klompje in iemands hand
drukken, dadelijk dacht die
gene nog dat ik een koude per
soonlijkheid heb.
Waarom zou iemand denken
dat ik een koud persoon ben
omdat ik koude handen heb?
Het is logisch volgens de theo
rie van embodied cognition
('belichaamde kennis'). Vol
gens deze theorie gebruiken
we niet alleen onze hersenen,
maar alle signalen in ons
lichaam om te bepalen wat we
ergens van denken.
Geen wonder dat onze taal
vol zit met metaforen over ons
lichaam en hoe we iets waar
nemen, bedacht cognitief-lin-
guïst George Lakoff in de jaren
70. We kijken op iemand neer,
iemand staat hoog op de lad
der, we krijgen het ergens
warm van, iets laat ons koud,
we omarmen een idee of
duwen het weg, we voelen ons
op-timistisch en neer-slach-
tig.
Er zijn veel onderzoeken naar
gedaan met grappige uitkom
sten. Krijgen we kort iemand
te spreken en houden we een
kop warme koffie in onze han
den, dan vinden we die per
soon meer te vertrouwen dan
wanneer we een koude kop
koffie vasthouden. Houden we
een zware map vast, dan den
ken we dat een Japanse yen
meer waard is dan als we een
lichte map vasthouden.
En denken we aan een fijne
herinnering, dan schatten we
de temperatuur van die dag
een paar graden warmer dan
wanneer we denken aan een
nare herinnering.
Nadat Lakoff een boek uit
bracht met dit soort metafo
ren, volgden meer grappige
vondsten. Motorische hande
lingen zijn belangrijke onder
delen van onze houding.
Knikken, lachen. Als we pro
beren te achterhalen wat we
denken, dan gebruiken we alle
signalen die we voorhanden
hebben.
Wat doet een
org ervoor dat leraren geluk
kig blijven met hun baan,
zegt Paul Baan van Klasse
werkplek, een platform dat
elk jaar op zoek gaat naar de
beste werkplek voor leerkrachten. Hij
wilde zich inzetten voor werkgeluk
onder leraren nadat hij zelf vertrok op
een school. ,,Na ruim twintig jaar in de
ICT koos ik voor een zijinstroomtra-
ject in het basisonderwijs. Dat beviel
niet helemaal. Ik vond het werk leuk,
maar had moeite met de werkwijze
van het schoolbestuur. De leraren op
die school renden weg en na een jaar
ben ook ik weggegaan.''
Baan besloot desondanks in gesprek
te gaan met de schoolleiding en later
met andere schoolbesturen die met
hetzelfde probleem zaten. Wat doet
leerkrachten zo afschrikken? ,,Ik ben
met ze gaan praten over hoe het mis
was gegaan. Hoe zouden zij een goede
werkplek kunnen worden? Zo is Klas
sewerkplek ontstaan.''
Klassewerkplek, dat onder andere
samenwerkt met het ministerie van
Onderwijs, is een keurmerk dat basis
scholen na onderzoek kunnen krijgen
en dat gebruikt kan worden voor het
creëren van een betere arbeidsmarkt
positie. Voor 2021 meldden 150 basis
scholen zich aan om kans te maken op
het predicaat. Na aanmelding doet de
organisatie onderzoek bij de scholen
en roept ze elk jaar een aantal win
naars uit. Die worden in het zonnetje
gezet, zodat alle deelnemers daar wat
van kunnen leren. ,,Maar alle deelne
mende scholen krijgen een uitge
breide rapportage mee, zodat ze aan
meer werkgeluk kunnen werken.''
Door de onderzoeken heeft Baan
een goed beeld gekregen van
wat wel en niet werkt voor
meer werkgeluk. ,,In de
media gaat het vaak over
de hoge werkdruk en het
tegenvallende salaris dat
leerkrachten zou wegja
gen, maar dat blijken in
de praktijk minder voor
spellende factoren. Een
goede schoolleider en
voldoende groeimogelijk
heden zijn veel belangrijker.
'Groeimogelijk
heden en een goede
schoolleider zijn
belangrijker dan
salaris'
Betrek het hele team bij
de plannen
Een school die laat zien dat deze facto
ren inderdaad meer werkgeluk opleve
ren, is basisschool De Vlashof in Til-
DONDERDAG 7 OKTOBER 2021 GO
Neuropsycholoog Chantal van
der Leest bekijkt onze gedra
gingen op de werkvloer: wie of
wat bepaalt onze dagelijkse
beslissingen?
JETTY OOSTERMAN (65) uit Terwolde is
levenseinde-doula.
Wat doe je precies?
,,Ik begeleid mensen die in de laatste fase van
hun leven zitten met alles dat ze nodig hebben
dat de medische zorg niet kan bieden.''
Wat vind je het mooiste aan je werk?
,,Dat je er steeds aan wordt herinnerd waar het
om draait in het leven.''
In samenwerking met Nationale Vacaturebank
Lijkt dit je wat?
Kijk voor vaca
tures op de
site van deze
krant bij /werkt
Op deze
school zijn
deleraren
wel blij
SANNE WOLTERS
Schooldirecteur
Fabiënne Smulders
(links) van De Vlashof in
Tilburg werkte aan een
helder toekomstbeeld,
waardoor Kimberley en
Ben tevreden zijn over
hun baan als leraar.
FOTO KOEN VERHEIJDEN
- PAUL BAAN
vtwonen
Kijk voor de actievoorwaarden op bladenhuis.nIM. Deze actie loopt tot en met 31 oktober 2021.
