Daar is-ie:
de filosoof
M
11
c 'Kleine stap van McDonald's kan grote impact hebben'
Nog 35 dagen
Een fabrieksarbeider, een vracht
wagenchauffeur, een bouwvak
ker, een kleuterjuf of andere
mensen die gewoon versleten zijn
door werken. Velen van hen hadden
nooit de keuze om eerder te stoppen,
zoals ik. Ik kreeg al veel brieven van
lezers die me daarop wijzen. Geen on
aardige trouwens. Ze juichen mijn
stap juist toe. Want veel van die harde
werkers hadden ook nog eens de pech
niet lang van hun welverdiende pen
sioen te kunnen genieten.
Ik weet het. Ik heb trouwens ook
een vriend die het hele concept 'pen
sioen' niet hanteert, maar gewoon
rustiger is gaan werken vanaf zijn
6oste en zo tot zijn 70ste of later
denkt door te gaan. Willem IJzereef is
ook zo iemand. Ik citeerde hem giste
ren al. Hij is loopbaanadviseur, gespe
cialiseerd in mensen rond hun pensi
oenleeftijd. We praatten een tijdje
over het hoe-en-wat, do's en don'ts.
De kunst van een goed pensioen?
IJzereef: 'De meeste mensen plannen
direct alles vol. Niet doen. De eerste
twaalf maanden gewoon kijken wat
op je pad komt.'
We waren het snel eens dat los van
alle vragen, kanttekeningen en mo
tieven, het vooral draait om hoe je
überhaupt in het leven staat. IJzereef
vertelde toen dat we zuchten onder
die trend van 'succesvol ouder wor
den'. Dat we veroudering niet accep
teren, 103 wil
len worden en
dan kernge
zond patsboem
sterven. Een
tweede trend is
dat we moeten
'leren omgaan
met de achter
uitgang.' Dat
zou ik de tob-
berige benadering willen noemen.
Zwelgen in je ouderdom. U kent vast
voorbeelden in uw omgeving.
Is er een derde weg? Zeker. Dat is
die van de milde wijsheid. IJzereef:
'Accepteren dat je ouder wordt, dat
kunnen relativeren en vooral: je be
zighouden met de volgende genera
tie.' Nu wordt het even filosofisch. Ik
beloofde het gisteren al: we gaan de
filosoof Schopenhauer citeren. Staat
niet bij mij in de boekenkast. Ik heb te
weinig concentratie voor filosofische
traktaten. IJzereef: 'Schopenhauer zei:
'De eerste dertig jaar leer je, de twee
de dertig zijn voor werken. De derde
dertig zijn er om iets terug te geven
aan de samenleving.' Studie, werken,
en iets proberen achter te laten voor
de volgende generatie, zou ikzelf sa
menvatten. Maar genoeg voor van
daag. De volgende generatie wil eten,
hoor ik van beneden roepen. En zoals
Bertold Brecht al zei: 'Eerst komt het
vreten en dan komt de moraal.' Die
staat dan weer wel in m'n boekenkast.
De derde is
de weg van
de milde
wijsheid
McDonald's experimenteert met een vleesloze
burger op het menu, de McPlant. Beter voor het
klimaat. Maar maakt dat nou het verschil?
Nooit was het makkelijker
iets tegen klimaatveran
dering te doen: eet in
plaats van je Big Mac een
McPlant. Dat is geen slo
gan van McDonald's, dat is wat drie
minderjarige klanten zeggen in de
vestiging in Scheveningen. Mond vol.
,,En het verschil proefje toch niet."
Dat laatste is waar. De burgers sma
ken zoals alles bij McDonald's: bij de
eerste hap heerlijk, bij de laatste be
kruipt je een schuldgevoel. Al is dat
voor ieder persoonlijk. Maar is de Mc
Plant 'goed' of 'greenwashing'? Dat
woord gebruiken milieuorganisaties
voor bedrijven die vooral bezig zijn
hun imago op te poetsen.
Klanten hebben er niet om ge
vraagd hoor, zegt Eunice Koekkoek,
woordvoerder van McDonald's. De
groenteburger, die al sinds de negen
tiger jaren op het menu stond, was
slechts bij een kleine groep gasten
populair. ,,Nu we ons op de flexitariër
richten, kunnen we met veggiepro-
ducten en de McPlant een bredere
groep aanspreken", zegt Koekkoek.
,,Wij zien natuurlijk ook wel wat er
met onze planeet gebeurt, en we wil
len graag over dertig jaar ook nog be
staan."
De afgelopen vijf jaar is er heel wat
gebeurd. Zo zijn de plastic deksels
van de McFlurry-bekers vervangen
door bekers met vouwbare randen: in
Nederland 50.000 kilo minder plastic
afval per jaar. De rietjes werden van
papier: 22.000 kilo minder. De rietjes
gaan er misschien wel helemaal uit:
een milkshake kun je ook uit de be
ker drinken tenslotte. En, ook leuk,
vrijwel alle vrachtauto's die de vesti
gingen bevoorraden rijden op her
nieuwbare biodiesel, gemaakt van de
plantaardige frituurolie van de
Franse frietjes.
Maar de McPlant, dat is andere
koek. Die raakt aan de smaak van de
klanten. En je komt niet per se naar
de Mac om eens lekker klimaatneu
traal te eten. Het is dan ook een expe
riment: tot 1 november te koop in
Nederland. Ook in enkele andere lan
den wordt hij getest. In Schevenin-
gen verkoopt-ie best goed. Nee nee,
geen cijfers, zeggen de meiden achter
de toonbank. McDonald's past de les
sen toe die De Vegetarische Slager
ook al jaren predikt: als mensen vlees
En ja, dat maakt uit. ,,Je wordt nog
steeds wel eens uitgemaakt voor ko
nijn als je geen vlees wilt, zeker als je
met je vrienden naar de Mac gaat. Nu
eet je gewoon net als iedereen een
burger."
De impact van vlees, in hetbij-
zonder rundvlees - vraag Ba-
bette Porcelijn daarnaar en je
zou je zo verslikken. De groei
ende vraag naar veevoer leidt
tot ontbossing, kijk naar het
Amazonegebied. Het produceren
van kunstmest die nodig is om de
grond vruchtbaar te maken kost
veel energie, kijk naar kunstmestfa-
briek Yara in ons eigen Sluiskil waar
ze net zoveel gas gebruiken als 1,3
miljoen huishoudens bij elkaar.
Koeienscheten zijn sterke broeikas
gassen. Ja, vleesproductie veroor
zaakt zo'n 16 procent van onze
CO2-uitstoot. ,,Dat is heel veel."
Kijk vervolgens naar de schaal
grootte van McDonald's, zegt Porce-
lijn. En inderdaad: Het bedrijf heeft
39.000 restaurants in 120 landen.
69 miljoen gasten per dag. Of om de
getallen behapbaar te maken: 254
vestigingen in Nederland, met meer
dan 450.000 gasten per dag. ,,Een
kleine stap van een bedrijf als dit
heeft een reuze impact."
Natuurlijk is ook voor de productie
van een vleesloze burger land nodig,
en water, en het ding moet vervoerd
worden. ,,We kunnen nooit nul im
pact hebben, want we léven nu een
maal", zegt Porcelijn. ,,Maar nu leven
we in Nederland alsof we drie aardes
hebben. Zo groot is de impact van
onze veehouderij, ons autoverkeer,
onze industrie en ons consumptie
patroon. Als we nou eens zouden le
ven alsof we één planeet hebben, dan
zijn we safe. En dan kun je nog best
af en toe vlees eten hoor, maar
waarom elke dag?"
willen, laat het dan als vlees
smaken. De McPlantburger die
speciaal gemaakt wordt voor
McDonald's door Beyond
Meat, heeft een basis van erw
teneiwit. Beyond Meat begon
in 2009 in Californië als
start-up, maar exporteert inmid
dels naar tachtig landen.
Vleesloze variant
Als de McPlant aanslaat, is het dan
een blijvertje? Nou, dat is nog maar
de vraag. Want als je écht effectief
wilt zijn, zegt Koekkoek, dan voeg je
niet een nieuw product toe, maar
kijk je ofje van je meest succesvolle
producten een vleesloze variant kunt
maken. ,,Zo is het bij de McChicken
ook gegaan, die is ook permanent in
veggievariant verkrijgbaar." Maar die
beslissing is voor later.
Genoeg reclame. Snel naar Babette
Porcelijn. Deze Delftse ingenieur
boekte in 2016 succes met De verbor
gen impact, een kritisch maar tegelij
kertijd heel praktisch boek waarvoor
zij met behulp van wetenschappers
onderzocht wat nu echt de gevolgen
voor onze planeet zijn van bijvoor
beeld verkeer, voeding en spullen. Er
zijn inmiddels meer boeken en een
beweging: Think Big Act Now. Doel:
de maatschappij op effectieve wijze
te verduurzamen. Kom bij Babette
Porcelijn niet aan met kletspraatjes.
Niet sceptisch
Dus? ,,Het is gewoon ontzettend
goed wat McDonald's doet", zegt
Porcelijn. ,,Je moet hier niet sceptisch
over doen." Het is niet alleen de im
pact van minder vlees, waarover zo
meer. Het is ook dat McDonald's
niet-vlees-eten onder haar
publiek normaal maakt.
Nu leven we
in Nederland
alsof we drie
aardes
hebben
GO DONDERDAG 7 OKTOBER 2021
Red het land, eet een
McPlant. Of toch niet?
Frank
Poorthuis
Frank Poorthuis beschrijft hoe
het leven verandert als je stopt
met werken.
Reageren:
frankpoorthuis@dpgmedia.nl
Hans Nijenhuis
Den Haag
McDonald's heeft in Nederland
254 vestigingen. In totaal komen
er dagelijks meer dan 450.000
mensen langs.
likt
- Babette Porcelijn,
auteur van De
Verborgen impact
